Iruzurra euskararen arloan ere
Osasuna eta hondasuna, eta eman nahi duzuna. Nork ez du nahi bere osasuna zaintzea? Berebiziko garrantzia ematen diogu osasunari, oinarrizko giza eskubidea izaterainokoan. Horrenbestez, doako osasun arreta publiko eta unibertsala eskaintzeko Osakidetza eta Osasunbidea dauzkagu.
Osasuna norbanakoarentzat lehentasuna izan daitekeen moduan, hizkuntza herri baten muina da, gauzarik baliotsuena. Azken batean, hizkuntza da herri baten kultura-eramalea, hiztun komunitate bat bere iragana, orainaldia eta etorkizunarekin lotzen duena, belaunaldien arteko hizkuntza-transmisioaren bitartez. Hartara, herri gehienek nahi dute euren hizkuntza gordetzea.
Norbanakoaren osasunak eta herriarenak bat egiten dute osasungintzan: ez dago kalitatezko osasun arretarik, ez ekitaterik, ez hizkuntza-justiziarik, osasun arreta pazientearen hizkuntzan ematen ez bada: gurean euskaraz. Bestalde, ez da egongo Euskal Herri euskaldun bat osasun sistema euskalduntzen ez badugu.
Euskara planak eta hizkuntza-politikak ezinbestekoak dira beraz, osasun arreta euskaraz eskainiz norbanakoaren eta hiztun-komunitatearen osasuna bermatuko bada. Osakidetzak bereak sortu ditu: lehenengoa 2005ean eta bigarrena 2013an. Orain une erabakior batean gaude, izan ere aurten III. Euskara Plana garatu behar da. Esan daiteke bidegurutzean gaudela. Baina zoritxarrez, ez dago Euskara Zerbitzuko bururik. Jakin izan dugunez, une honetan kudeaketa bitarteko langile bat betetzen ari da behin behineko egoeran. Ez daukagu zalantzarik langile fina eta zintzoa dela, eta zorte ona opa diogu bere eginkizunean. Baina ez da langilea finkoa eta, hortaz, ez ditu betetzen gure erakundean edozein zerbitzu-burutzak eskatzen dituen baldintzak.
Euskara planak eta hizkuntza-politikak ezinbestekoak dira beraz, osasun arreta euskaraz eskainiz norbanakoaren eta hiztun-komunitatearen osasuna bermatuko bada
Legeari jarraituz, Giza-Baliabideetako zuzendaritzak kargu hori hornitzeko deialdia zabaldu behar luke, lanpostua eskuratuko duenak III. Euskara Planari ahal bezain laster ganoraz ekin diezaion. Kargu hori betetzeko interesa duen edozeinek, araudiaren arabera, Osakidetzako edozein zerbitzu-erakundetan plaza jabetzan eduki behar du, hau da, langile finkoa izan. Susmoa dugu izendapen askea izanik, Osakidetzako zuzendaritza EPEa amaitu arte itxaroten ari dela deialdi publiko hori zabaltzeko, horrela bere intereserako egokia den lankide bat aukeratzeko xedearekin. Izan ere, teknikari batek ez du hizkuntza-politika erabakitzen: arauak ematen zaizkio, aginduak nagusiengandik. Ez du egiazko botererik erabakiak hartzeko. Eta hori da, azken batean, nahi dutena: morroi bat, mamirik gabeko plan bat egingo duena, botere-guneetatik at eta agintariekin zorretan egongo dena, beldurrak jota. Ez da bidezkoa hain garrantzitsua den euskararen normalizazio-prozesuan horrelako jardunbide ez ohikoak eta desegokiak erabiltzea. Ez dio onurarik ekarriko Osakidetzari, Euskara Zerbitzuari, ezta euskarari ere. EPEarekin bezala, iruzurra heldu da, nora eta euskararen arlora. Zerbitzu-buru ohiak esan zuenez, Osakidetzan normalizazio-dekretua Lehendakariaren eta Osasun sailburuaren eskumena da, ez teknikari batena. Euskara Zerbitzuko burua eurek nahi dutena izango da, eurek nahi dutenean, eurek nahi dutena egin dezan. Eta horretarako itxaron behar bada, ez dago arazorik: EPEa amaitu bezain laster, plaza eskuratuko du, eta orduan zabalduko dute deialdia, kargua hari emateko. Badakigu, jakin, aldez aurretik, nor izango den hurrengo Euskara Zerbitzuko burua. Iruzurra Osakidetzan, iruzurra euskarari. Pazienteen kalterako, gure herriaren kalterako. Osasuna, hondasuna, egin nahi duzuna.
* * *
Osakidetza-Euskal Osasun zerbitzuko Giza-Baliabideetako zuzendaritzari:
Osakidetza-Euskal Osasun zerbitzuan euskararen erabilera normalizatzeko arauak eta planak 67/2003 Dekretuak, martxoaren 18koak, zehazten ditu, 10/1982 Legean oinarrituta.Legeari jarraituz, Osakidetzak berariazko normalizazio-plan bat ezarri behar du, Osakidetzako Giza-Baliabideetako zuzendaritzapean dagoen Euskara Zerbitzuari dagokiolarik Euskara Plana horren garapena, ezarpena eta ebaluaketa. Aurten, 2020. urtean, Osakidetzaren III. Euskara Plana abiarazi behar da eta, hortaz, une erabakigarri baten aurrean gaudela esan daiteke.
Horri lotuta, Giza-Baliabideetako zuzendaritzak ezinbestekoa du Euskara Zerbitzu korporatiboko burua izendatzea. 2010. urtean egin zen izendapen askeko sistemaren bidez kargu hori hornitzeko azken deialdia, eta Xabier Arauzo Uriarte jauna izan da, orain gutxi arte, Euskara Zerbitzuko burua. Zoritxarrez, 2019ko udazkenean bere kargua utzi du eta, horrenbestez, gaur egun ez dago Euskara Zerbitzuko behin betiko bururik.
Legeari jarraituz, izendapen askeko sistemaren bitartez kargu hori hornitzeko deialdia zabaldu behar luke Osakidetzako Giza-Baliabideetako zuzendaritzak, III. Euskara Planari ahal bezain laster ganoraz ekiteko. Kargu hori betetzeko interesa duen edozeinek, araudiaren arabera, Osakidetzako edozein zerbitzu-erakundetan plaza jabetzan eduki behar du, hau da, langile finkoa izan behar luke.
Jakin izan dugunez, une honetan, Euskara Zerbitzuaren kudeaketa bitarteko langile bat betetzen ari da behin behineko egoeran. Ez daukagu zalantzarik langile fina eta zintzoa dela, eta zorte ona opa diogu bere eginkizunean. Baina gaur egun ez da langilea finkoa eta, hortaz, ez ditu betetzen gure erakundean edozein zerbitzu-burutzak eskatzen dituen baldintzak. Osakidetzako Giza-Baliabideetako zuzendaritzari eskatzen diogu informazio hori berretsi edo uka dezala. Susmoa dugu izendapen askea izanik, Osakidetzako zuzendaritzak EPEa amaitu arte itxaron ari dela Euskara Zerbitzuko burua izendatzeko deialdi publikoa zabaltzeko, horrela bere intereserako egokia den lankide bat aukeratzeko xedearekin. Uste dugu ez dela bidezkoa hain garrantzitsua den euskararen normalizazio-prozesuan horrelako jardunbide ez ohikoak eta desegokiak erabiltzea. Ez dio onurarik egiten Osakidetzari, Euskara Zerbitzuari eta euskarari.
Hori horrela eta Osakidetzan nola, hala euskal gizartean duen garrantziaz jabetuta, egoeraren larritasunaz arduratuta, lehenbailehen deialdi publiko bat abiaraztea eskatzen zaio Osakidetza-Euskal osasun zerbitzuko Giza-Baliabideetako zuzendaritzari. Batetik legez aurkako jardunbideak saihesteko, eta bestetik prozesu garbia, irekia, zabala, etikoa, legezkoa eta bidezkoa bermatzeko. Aldi berean, euskararen egoerak eskatzen duen premiaz bultzatuta, ahal bezain laster deialdi publikoa egin behar luke Osakidetzako Giza-Baliabideetako zuzendaritzak, interes pertsonalak bazterrean utziz, eta EPEaren emaitzei itxaron gabe.
Horrela ez balitz, Giza-Baliabideetako zuzendaritza publikoki salatzera behartuta ikusiko genuke gure burua.
Adeitasunez,
Aitor Montes Lasarte
Familia medikua Aramaion, Arrasateko LMAU, Debagoieneko ESI.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]