Iruñeko espetxearen “gabeziak” eta presoen pilaketa salatu ditu Salhaketa elkarteak Nafarroako Parlamentuan
Nafarroako espetxe egoeraren mapatzea txostena aurkeztu du elkarteak Nafarroako Parlamentuan, 2024. urtean jasotako datuekin eta Iruñeko espetxeko presoen testigantzekin. Presoek salatu dute pilatuta dituztela moduluetan, eta batzuetan jipoiak eman dizkietela espetxeko funtzionarioek. Nafarroako Gobernuak espetxe osasunaren eskumena hartu zuenetik osasun mentalari eskainitako arretak hobera egin duela azpimarratu du Salhaketak.
Libertad Frances, Leire Pueyo eta Andoni Burguete Salhaketa elkarteko kideek aurkeztu dute txostena asteartean Nafarroako Parlamentuan, eta elikadurari eta higieneari dagokionez Iruñeko espetxeari atzeman dizkioten "gabeziak" aipatu dituzte. Horretarako, 2024. urtean bildutako datuak nahiz bertako hainbat presoren testigantzak baliatu dituzte: txostenak jaso duenez, egun 414 preso daude makrokartzelan, horietatik %94,4 gizonak eta %5,6 emakumezkoak.
2012an ireki zutenean, Iruñeko espetxeak hamabost modulu zituen zabalik; egun, ordea, soilik sei daude irekita, txostenaren arabera. Horregatik, eremu handi bat hutsik izan arren, presoak "pilatuta" dauzkatela salatu du elkarteak. "Presoen gizarteratzea eta ongizatea bermatzeko", hirugarren graduan dauden presoen ehunekoa "dezente handiagoa" izan beharko litzatekeela esan du Francesek: izan ere, gradu horretan Iruñeko espetxean dauden presoak %17,19 dira, eta kartzelatik atera ezin direnak edo bigarren graduan daudenak, aldiz, gehiengoa –%74,4–.
Elikadurari dagokionez, Salhaketako kideek salatu dute dieta bereziak falta direla diabetesa edo bestelako gaitzak dituztenentzat, eta presoak "behartuta" daudela behar dutena kartzelako ekonomatuan erostera. Espetxeko funtzionarioen "tratu iraingarria, umiliagarria eta bortitza" jasan duten hainbat presoren testigantzak ere bildu ditu txostenak: besteak beste, euren aurka "immobilizazio sistema mekanikoak" erabiltzen dituztela adierazi dute presoek, eta zenbaiti jipoiak ere eman dizkietela.
Osasun mentalari eskainitako arreta, salbuespena
Iruñeko espetxeari atzemandako "gabeziez" gain, azken urteetan hobera egin duen kartzelak eskainitako zerbitzu bat ere aipatu dute Salhaketako kideek: hain zuzen, osasun mentalari eskainitako arreta. Nafarroako Gobernuak eskuduntza hori 2021eko ekainean hartu zuen bere gain, eta geroztik "nabarmen hobera" egin du elkartearen arabera. Bide horretan jarraitzeko eskatu dio Salhaketak Nafarroako Gobernuari, "espetxe eskumen guztiak lortu arte". Gainera, txostenak bildu du Nafarroako 246 herritar daudela Espainiako Estatuko beste kartzela batzuetan –gehienak Logroñon eta Zueran–, eta horiek Iruñeko kartzelara lekualdatu ditzala eskatu die elkarteko kideek Espainiako Gobernuari.
Harri-jasotzearen gorakada nabaritu da azken urteetan, batez ere emakumeen artean. Gazteek harri eskoletan ikasten dute kirolean esperientzia dutenengandik. Crossfit-a, sare sozialak eta telebista faktore garrantzitsuak izan dira kirolaren piztualdian, harri eskolekin batera... [+]
Maiatzaren 17an bertaratu eta barazkiak landatzeko hitzordua jarri diete herritarrei. Karia horretara egun osoko egitaraua osatu dute, Marieneako lurrak laborantzarako atxikiak izatearen alde.
Aramu + AimarZ
Noiz: apirilaren 26an.
Non: Zumarragako Zelai-Arizti frontoi irekian.
---------------------------------------------------------
Udalaren webguneak dio: "Bide Bizia marka turistikoa eta izen bereko jaialdia Zumarragaren arima munduari erakusteko,... [+]
2019an hasi zen Ziburuko azoka eguneko ekitaldi gisa, baina azken urteetan azoka egunaz aparteko ekitaldiak antolatu izan dira inguruko herrietan ere: Azokaroa da. Ladix Arrosagarai Baltsan elkarteko kidearekin mintzatu gara Azokaroaren nondik norakoez.
Ekologistak Martxan taldeak ohartarazi ostean Donostiako Ategorrieta hiribide inguruan airearen kutsadura maila oso handia dela, udaletik zalantzan jarri dute erabilitako metodologia eta adierazi dute errepide horretan dagoen estazio ofizialaren datuak hartu behar direla... [+]
José María Agramontek agerraldia egin du asteartean Nafarroako Parlamentuan, UPN eta Contigo-Zurekin alderdiek eskatuta. Bardeako Komunitatearen Batzarreko lehendakariak nabarmendu du Espainiako Defentsa Ministerioa ingurumenarekin egiten ari den "esfortzua"... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
Herriko kirolgune, liburutegi, gazteleku, kulturgune, eskola inguru eta abarrek bereizgarria gehitu dute sarreran, jendeari eskatuz mugikorra bazter utz dezala. “Kalitatezko aisialdiaz gozatzea da helburua, arreta horretara jarrita, mugikorrak ekarri ohi duen distrakzioa... [+]
Manifestazioaren iragarpena Turistifikazioaren aurkako Europa Hegoaldeko sareak (SET) Bartzelonan antolatutako topaketen harira egin dute. "Turismo-monolaborantzaren aurka" deitu dute eta Europa Hegoaldeko hamabost eragile inguru batu zaizkie.
Ekainaren 21ean jasoko du saria artista donostiarrak, Viktoria Eugenia antzokian, eta kontzertua emango du jarraian.
Maiatzaren 22tik 23ra bitartean deklaratu beharko dute auzipetuek. Gazteek salatu dute instituzioak "geroz eta gehiago" ari direla mugatzen protestarako eta mobilizaziorako eskubide politikoa, eta 'Bajadikako 27ak' izenarekin sortu dute plataforma bat. Maiatzaren... [+]
Filipe Bidart Iparretarrak taldeko kide ohiak Kazetari azaldu dioenez, "borrokan erori diren militanteak oroitarazteko" xedea du margolanak. Xabi Tapia Xabxab artista urruñarra da haren egilea, eta Baigorriko Lagundu elkarteak antolatuta egin dute aurkezpen... [+]
Ziburuko Liburu eta Disko Azokaren 6. edizioa ekainaren 7an izango da. Girotzeko eta azokaren eragina inguruko herrietara zabaltzeko, aurreko asteetan zehar sei ekintza kultural antolatu dituzte Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarlanean. Lehena martxoaren 30ean izango da,... [+]
Maiatzak 8an abiatu eta ekainaren 3ra arte luzatuko da epaiketa. Guztira 35 espetxe urteko eta 200.000 euroko zigorra eskatu ditu fiskalak auzipetuentzako.
50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.