Iruñeko espetxean bi preso hil dira martxotik hona, Salhaketak jakinarazi duenez
Asteazkenean egindako agerraldian, osasun larrialdiaren aurrean espetxeetan egindako kudeaketa okerra salatu dute Salhaketak, Etxeratek, Altsasuko Gurasoakek eta Sarek. Agerraldia baliatu du Salhaketak jakinarazteko Iruñeko espetxean bi preso hil direla azken hilabeteetan. Heriotza horiekin, zortzi dira aurten Euskal Herriko espetxeetan hildako presoak.
Salhaketa, Etxerat, Altsasuko Gurasoak eta Sarek agerraldia egin dute asteazkenean, eta momentua baliatu dute osasun krisia tarteko Espainiako Espetxe Zaintzaren Idazkaritzak espetxeetan egindako kudeaketa “eskasa” salatzeko. Koronabirusaren agerpenaren aurrean hartutako neurriek presoen ongizatean eragin zuzena izan dutela seinalatu dute, espetxeratuen egoera kaltetuz. Horren albo-kalte larrienak dira espetxean jazotako heriotzak, eta ildo horretan Salhaketak salatu du martxotik hona bi preso hil direla Iruñeko espetxean.
Hildako bi presoetako bat “martxoa-apirila” bueltan zendu zela zehaztu dute, nahiz eta beranduago izan duen heriotzaren berri elkarteak. “Ez dugu datu askorik”, zehaztu du Libertad Frances Salhaketako bozeramaileak. Zendutako beste presoak abuztuan galdu zuen bizia, eta Salhaketak jakinarazi duenez gaitz psikologikoa zuen. Bigarren kasu horretan ere heriotzaren kausa ez dago argi, eta espetxeak gaindosi baten ondorio izan zela jakinarazi dien arren, Salhaketak ez du baztertzen presoak bere buruaz beste egin izana. Elkarteak argi ikusten du bigarren heriotza horretan eragin zuzena izan dutela osasun krisiaren ondorioz hartutako neurriek, droga menpekotasuna eta gaitz psikologikoak izanik ere, presoak martxotik tratamendurik jaso ez zuelako. “Bakartze gogorragoa ezarri zaie, eta emaitza horixe da”, azpimarratu du Francesek.
Iruñeko espetxeko bi heriotza horiekin, zortzi dira aurten Euskal Herriko espetxeetan hildako presoak. 2020an bi preso hil baitira Martuteneko kartzelan, eta lau Zaballakoan.
Konfinamendua atzean utzirik, baina lehengora itzuli gabe
Lau eragileek seinalatu dute Espainiako Espetxe Zaintzaren Idazkaritzak presoen eskubideak urratzeko bidean segi duela pandemiaren kudeaketa egitean, nahiz eta nazioarteko erakundeen gomendioa presoen eskubideak errespetatzen dituzten neurriak hartzea izan. Zehaztu dute konfinamendua ezarri zenean espetxeak itxi egin zirela, eta itxierak berekin ekarri zuela ez soilik kartzelen ixtea, baizik eta presoek jaso zitzaketen onuren etetea ere bai. “Espetxeko legedian barrena egin dezaketen ibilbidea eten egin zaie, eta ez da konpentsaziorik egon”, zehaztu zuen Etxerateko Gorka Garcíak. Konfinamendua arindu ahala espetxeko neurriak ere leunduz joan arren, gaur gaurkoz egoera lehengora ez dela itzuli adierazi dute. Presoek segitzen dute komunikazioen eta jardueren murrizketak pairatzen eta osasun arloko irizpide finkorik gabe.
Irizpide sanitarioen faltak eragiten dituen kalteak argiki bistaratzen ditu jarritako adibide honek: berez, Espetxe Zaintzaren agiri baten arabera, COVID-19az kutsatzeko arriskua izan duten presoak bakartu beharko lirateke bakarrik. Baina jakinarazi dutenez, egiatan kaletik datorren preso oro bakartzen da sistematikoki. “Ez dago irizpide finkorik. Batzuek bi egun egiten dituzte, eta beste batzuek, hamar”, jakinarazi dute.
Lau eragileek eskatu diote Nafarroako Gobernuari osasun arloko eskumena bere gain hartzeko. Adierazi dute Iruñeko espetxean hiru mediku daudela egun, martxoan baino bi gehiago, baina medikuek eurak ere adierazi dutela hiru osasun langile ez direla nahiko. “Osasun krisia etorri aurretik ere espetxe guztietan mediku defizit handia zegoen”, azpimarratu du Francesek.
Nafarroako Salhaketak jakinarazi duenez, laguntza hori ezinbestekoa zen preso egondako pertsonek "gutxieneko oinarri ekonomiko bat" eduki zezaten, "askatasunean bizitzen hastera igarotzean". 480 eurokoa baino ez zen subsidioa.
Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.
Ostiralean aurkitu zuten hilotz, “gaindosi” zantzuekin, Naiz-ek argitaratu duenez. Jaurlaritzak ez du heriotza baieztatu asteartera arte, eta autopsiaren emaitzen zain dagoela adierazi du. EAEko espetxeen eskumena hartu zuenetik espetxean hiltzen den seigarren presoa... [+]
Espetxeetako osasun zerbitzuaren gabeziez mintzatu da Libertad Francés Lecumberri, Salhaketa Nafarroa elkarteko koordinatzailea: “Osasun arloko langileak espetxeko logikekin eta irizpideekin kutsatzen direnean, zenbait eskubideren bermatzaile izan beharrean,... [+]
Kartzeletako funtzionarioen protestak aitzakiatzat hartuta, milaka preso erabat giltzapetuta eduki dituzte Kataluniako sei espetxetan.
Iragan astean Oroitz Herrero 26 urteko irundarra hilik aurkitu zuten Arabako Zaballa espetxeko bere ziegan. Eusko Jaurlaritzaren arabera “heriotza naturala” izan zen. Gaztearen senideek ARGIAri adierazi diote, ordea, Herrerori ez diotela arreta mediku egokirik eman... [+]
Eusko Jaurlaritzak espetxeen transferentzia bere gain hartu zuenetik, duela bi urte eskas, laugarren heriotza izan da euskal kartzeletan, hirugarrena Zaballako espetxean.
Salatu du larunbatean bere burua urkatu zuen presoari ez zitzaiola suizidioen aurkako protokoloa ezarri eta ziegan bakarrik zegoela, aurreko egunetan “ondo ez zegoela” adierazi bazuen ere. Azpimarratu du Jaurlaritzak espetxeen eskumena hartu zuenetik bere buruaz... [+]
Salhaketa Arabak eman du heriotzaren berri. Elkartearen arabera, 47 urteko jatorri hegoamerikarreko gizonezkoa da hildakoa, eta bere burua urkatu du. Jaurlaritzak espetxeen eskumena hartu zuenetik Arabako espetxean hiltzen den bigarren presoa da.
Maiatzean ekin zioten gose grebari 17 preso politikok. Haien eskubide kultural eta territorialak errespetatzea, lege antiterrorista bertan behera uztea, Lanaren Nazioarteko Erakundearen 169 hitzarmena onartzea eta preso politiko maputxeen askatasuna exijitu dituzte.
Pasa den larunbatean (hilak 22) hasi ziren presoen arteko borrokak Ekuadorko Guayaquil hiriko Litoral espetxean. Iturri ofizialek jakinarazi dute 31 preso hil direla, eta hamahiru zauritu –baita polizia bat ere–. Poliziak eta Armadak "kontrola" berreskuratu... [+]
Presoen arteko liskar batek eragin ditu hilketak, polizia iturrien arabera. Azken urteetan Honduraseko espetxe batean gertatu den ezbehar handienetarikoa da.
Preso dauden pertsonen artean portaera suizida areagotu egiten da, faktore psikologiko eta soziodemografikoengatik. Hego Euskal Herrian, 2023an, bi presok egin zuten beren buruaz beste astebetean. Orain gutxi, Eusko Jaurlaritzak “laguntzarako presoen” irudia... [+]
Iragan urteko Frantziako Estatuko presondegien bilanak egoera gordina utzi du agerian. Dominique Simonnot txostenaren arduradunak azpimarratu du kartzelak jendez gainezka direla, beren edukieraren %200eraino batzuetan. Gain populakuntza horri lotzen dizkiete baldintza oker... [+]