Iruinek eta Etxeberriak Endarlatsako tuneletik ukatu dute Zabalzaren hilketaren bertsio ofiziala
Ostiral honetan bete dira 36 urte Guardia Zibilak Mikel Zabalza torturaz hil zuela. Familiak igandean gogoratuko du eguna Orbaitzetan egingo duen ekitaldiarekin.
Paco Etxeberria auzi medikua eta Iñigo Iruin Zabalza familiaren abokatua itzuli dira Endarlatsako tunelera eta handik bertatik gezurtatu egiten dute Guardia Zibilak bere garaian emandako bertsioa, oraindik ere egi ofizial gisa aitortzen dena.
Iruin eta Etxeberria 6:00etan sartu dira tunelean, gauez, Guardia Zibilaren bertsioak dioen bezala. Teniente batek besotik helduta zeraman atxilotua eta ustez ETAko zulo baten bila zihoazen -beti ere Guardia Zibilak kontatu zuenez–. Zabalzak eskuak esku-burdinez lotuta zituen gorputzaren aurrean eta bi guardia zibilek zabaltzen zuten bidea ezker-eskuin sei-zazpi metro aurrerago.
Zulora iritsi zirenean, haren ondotik pasatzen zen guardia zibilak aurrera jarraitu zuen atzean Zabalzarekin zihoan tenienteari paretako zuloaren berri eman gabe. Zuloaren parera iristean, Zabalzak belaunarekin kolpatu zuen tenientea barrabiletan eta zulotik behera abiatu zen.
Gaur egun eskailerak daude Bidasoa ibairaino, baina orduan ez zen horrelakorik eta Iruinek dio tuneletik behera aldapa handia dagoela, “gutxienez 30 graduko erripa egongo da”. Etxeberria abiatzen da behera poliki-poliki, esanez oso zaila litzatekeela hortik eskuak lotuta jaistea, uretara salto egitea eta dena isilean. “Ezinezkoa”, gaineratzen du Iruinek. Azpimarratzen dute, gainera, are sinesgaitzagoa dela, handik ihes egin eta guardia zibilek ez jo izana Zabalzaren atzetik. Bertsio ofizialak dio, dena isilean gertatu zela, guardia zibilek ez zutela ezer entzun eta korrika abiatu zirela tunelaren hasiera eta amaierara. Armatuak ziren guardia zibilak, jakina, baina ez tirorik, ez gelditzeko ohartarazpenik. Ezer ez. Dena isilean, bertsio ofizialaren arabera.
Kontakizun hau guztia ikus liteke Ahotsa.info-ren webtelesailaren 10. kapituluan. Non dago Mikel? Filmarako jasotako soberako materialarekin ari dira osatzen kapitulu hauek. Filma Espainiako Goia sarietarako hautagaien artean dago orain.
“Kasua argitu behar da”
Idoia Zabalza hildakoaren arrebak Euskalerria Irratian egindako elkarrizketan azaldu duenez, “urtero bezala, lore eskaintza eta lagun eta senitartekoen hitzartzeak prestatu ditugu”. Nabarra Sumako Iñaki Iriarte parlamentariak egindako barkamen eskariaz galdetuta, aurrerapauso bat dela gehitu du, baina oraindik kasua argitu gabe dagoela eta hori dela garrantzitsuena, kasua argitzea: “Hitzak eskertzekoak diren arren norberak badu dagoen lekuan ere erantzukizun bat”.
Espainiako eta Frantziako Estatuak “nazio askapen mugimendua ito” nahi dutela ohartarazi du Sortuk, eta Santi Brouard eta Josu Muguruza HBko militanteen erailketak estatu biek egiten duten “gerra zikinaren parte direla” adierazi du.
Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]
Ostiralean egingo dute ekitaldia 12:00etan, Donibane auzoko Martin Azpilikueta kalean. Erail zutenetik Angel Gogoan plataformak behin baino gehiagotan jarri ditu oroigarriak, baina behin eta berriz eraso eta erretiratu izan dituzte. Gobernu taldearen proposamena da oraingoan eta... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]
Xabier Kalparsoro eta Gurutze Iantzi Espainiako polizien eta guardia zibilen eskuetan hil zituztela 31 urte igaro direnean, Egiari Zor fundazioak ekitaldia egin du Urnietan. Eusko Jaurlaritzari eskatu dio berriz ere ireki dezala epe bat estatuaren biktimak aitortzeko eskaerak... [+]
2008an Fernando Grande Marlaska epailearen aginduz atxilotu zutenean Ibai Azkonak pairatu zituen torturak aitortu ditu Nafarroako Gobernuak. Euskalerria Irratian, pauso honek suposatzen duena azaldu du Azkonak.
Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.
1991n zauritu zuen larri ke pote batekin Espainiako Poliziak Iruñean eta 31 urte ondoren lortu du instituzio publiko baten aitortza biktima gisa. Espainiako Gobernuak ere kalte-ordaina ordaindu behar izan zion, baina ez da kasuagatik poliziarik zigortu.
Jose Miguel Etxeberria Naparra 1980ko ekainaren 11n ikusi zuten azken aldiz Ziburun eta bere heriotzaren nondik norakoak ez dira argitu gaur arte. Lizartzako Igarolabekoa baserrian egin diote oroimen ekitaldia eta desagerpena argitzea eskatu du familiak aurten ere.
Motibazio politikoko lehen hamabi biktimarentzat aitortza eta erreparazio ekitaldia egin da maiatzaren 30ean Iruñeko Baluarte aretoan. Ekitaldia urtero egiteko asmoa agertu du Gobernuak.
Biktimen familiei barkamena eskatu diete ere azken 50 urte hauetan "behar besteko" babesa ez emateagatik. Poeta biktima gisa aitortu duten bezala, Moriko ere hala izatea eskatu du udalak, eta "epe laburrean".
Maiatzaren 30ean eginen dute Estatuaren eta eskuin muturraren indarkeriaren biktimen aitortza ekitaldia, Baluarten. Biktima zehatzei egiten zaien molde honetako lehen ekitaldi publikoa izanen da, eta 2019ko legearen babespean gauzatuko da.
Eskuin muturreko taldeek eta funtzionario publikoek eragindako motibazio politikoko ekintzen biktimen lehen hamabi aitorpenak egin ditu Nafarroako Gobernuak. Beste hirurogei espediente aztertzen ari da.