“Irribarre batekin eta kuriositatez irakurriko dute gehienek liburu hau”
1983an hasi zen erleekin profesionalki lanean Martxel Aizpurua Agirre, Erleekin solasean liburuaren egilea. Erlauntzeko erle desberdinekin, erlezainarekin nahiz makala zuhaitzarekin kazetari moduan izandako hamabost “elkarrizketa” bildu ditu lanean, modu arin eta umoretsuan erlauntzeko bizitza eta funtzionamendua azalduz. Udako Euskal Unibertsitatearen webgunean eskura daiteke liburua.
Zerk bultzatu zintuen erleen mundua aztertzera, eta zerk liburua idaztera?
Formazioz biologoa naiz, historiaurreko polenaren azterketan hainbat urtetan aritu nintzen Aranzadi Elkartearekin, eta ondoren anaiarekin erle batzuk jarri eta haien eztiaren polena aztertzera pasa nintzen. Gerora eten bat izan nuen: munduari buelta emateko proiektu batean Afrikako itsaso batean nengoela, lehen sektorean hasi behar nuela bururatu zitzaidan. Lehen sektorean, zertan? Bada, ezin zuen bestela izan: erlegintzan eta eztigintzan! Liburuari dagokionez, lehendik ere baditut erleei buruz idatzitakoak, baina honen jatorrian ARGIAn aspaldi argitaratu nituen hiru artikulu daude: paper zaharren artean topatu nituen eta jarraipena ematea erabaki nuen.
Eta zer dela-eta erabaki zenuen umoretik, elkarrizketa forman idaztea?
Uste dut Erleekin solasean beharrean “Erleekin jolasean” ere izan zitekeela izenburua. Estilo horretako gauzak imajinatu eta lantzea gustatzen zaidalako hasi nintzen horrela. Orain, irakurri dutenekin hitz eginda, iruditzen zait erleez zer edo zer dakienak gustura irakurtzen duela, irribarre batekin, eta ezer ez dakienarentzat ere irakurketa erraza dela. Gainera, irakasle batek baino gehiagok aipatu dit ikasgelan lantzeko material polita dela.
Erlauntza osoa elkarrizketatzeko aukera izan duzu…
Bai, erle desberdinekin egin ditut elkarrizketak: erreginarekin, erlamandoarekin, segurtasun arduradunarekin, medikuarekin, kontabilitatekoarekin… guztiak irakurri ondoren osatzen da istorioa. Horrela egitea erabaki nuen, gogoratzen bainintzen ni umea nintzenean afalorduan irratian albaitari eta baserritar baten arteko fikziozko elkarrizketak botatzen zituztela, eta nola hantxe egoten ginen denak txintik atera gabe irratiaren bueltan. Beti gustatu izan zaizkit elkarrizketa horiek.
Asko aldatu al da erlezaintza azken 30 urte hauetan?
Bai. Guk 1986an elkartea sortu genuenean oso antzinako erlezaintza aurkitu genuen, eta gaixotasunak zirela-eta halabeharrez aldaketak egin behar izan genituen: ikastaroak antolatu, berrikuntzak ekarri, erlauntza modeloz aldatu… Orain Euskal Herrian profesional handiak daude eta erleei buruzko ezagutza handia dago. Elkarteari esker, hein batean, sektorea formatua dago, eta baliabideak ere badaude. Gu izan ginen, nolabait, garai bateko erlezaintzaren eta oraingoaren arteko zubia.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]