Irailaren 11ko legatua: Yes we drone
2001eko urrian, irailaren 11n World Trade Centerren aurkako erasoak gertatu eta hilabetera, Amerikako Estatu Batuetako Aire Armadako pilotu batek historia egin zuen: drone moderno batekin (The Predator) eraso hilgarria egin zuen lehen pertsona izan zen. Ordutik, droneak XXI. mendeko sarraski selektiboen tresna eta ikur nagusi bihurtu dira, batez ere AEBek izendatutako "terrorearen aurkako gerraren" mantrapean.
AEBetako Gobernuak droneak erabiltzeko eman zuen arrazoi nagusia “zehaztapen kirurgikoa” da. Hau da, teknologia horrek gaiztoak hiltzeko eta albo-kalteak saihesteko, eta zibilei edo “errugabeei” kalteak gutxitzeko oso baliagarria izango zelako. Edo zelakoan, hobe esanda.
2001eko irailaren 11ko atentatuetatik hona, airetik egindako bonbardaketek eta droneekin egindako erasoek 22.000 zibil hil dituzte gutxienez, Airwarsek argitaratu berri duen ikerketa baten arabera. Baina, 2014an Ingalaterran sortutako erakunde independenteak ohartarazi duenez, egiazko kopurua 48.000 ingurukoa izan daiteke.
Sirian ISISen aurkako operazioetan, Irak eta Afganistango gatazketan eta Yemen, Somalia, Pakistan eta Libiako "matxinatu" eta "terroristen" aurkako erasoak kontuan hartuta, AEBek esan dute airetik, gutxienez, 91.340 eraso egin dituztela azken 20 urteotan. Adibidez, 2014ko udatik 2019ko uda bitarte, nazioarteko indar koalizioaren 14.570 drone-eraso izan ziren Iraken, eta 19.785 Sirian. Eraso horietan eragindako hildakoen estimazioen arabera 13.000 zibil hil zituzten, horietatik 2.300 haurrak ziren.
David Rohde New York Times egunkariko kazetaria hainbat hilabetez bahituta izan zuten talibanek Pakistanen 2008eta 2009an. Gatibualdian lehen eskutik ezagutu zuen droneen eragina herritarren artean: "Gatibu izan ninduten garaian Pakistango herritarrekiko begikotasun handia garatu nuen, talibanen eta amerikar teknologia errukigabearen artean harrapatutako zibilekiko. Lurrean den infernuan bizi dira (a hell on earth ingelesez).
Drone bidezko bonbardaketek ez dituzte herrialde baketsurik sortu, ez dute “etsairik” garaitu, eta ez dituzte errugabeen heriotzak saihestu. Beldurra eta gorrotoa handitu besterik ez dute egin, baita pertsonen exodo masiboa eta pobrezia handitu ere. Pantailaren bestaldean, aldiz, norbait hiltzea bideo-jokoetan aritzea bezain erraz eta azaleko kontu bilakatzea lortu dute.
Gerra eta gardentasuna ez dira elkarren lagunak, eta droneen erasoek are gehiago lanbrotu dute gerraren biktima eta kalteei buruzko informazio zehatza eta biktimen aitortza lortzea.
Bi hamarkada igaro dira 2001eko irailaren 11tik. Baina haren legatuak gerra egiteko era ezezik, nazioarteko testuingurua erabat aldatu du. Gobernuekiko mesfidantza jaitsi den maila berera heldu baita giza eskubideekiko errespetua.
1415eko udazkenean Agrincourteko gudua lehertu zen Ingalaterra eta Frantziaren artean, Ehun Urteko Gerraren gudu erabakiorrenetakoa. Horretarako, Henrike V.a Ingalaterrako errege eta Irlandako jaunak uda horretan bere ejertzitoa Frantziara bidaltzea erabaki zuenean, soldaduak... [+]
“Si vis pacem, para bellum” kantatzen genuen laurogeiko hamarkadan orduko gazte euskaldunok. Bakea nahi baduzu, prestatu gerrarako, oihukatzen genuen latinez, ulertu barik oso ondo esaldiaren esanahia.
Sasoi hartan, euskal gatazka gori-gori zegoen, eta munduak... [+]
Genozidioa zoritxarrez modan dagoen hitza da. Rafael Lemkinek 1946an egin zuen definizioaren arabera, “talde nazional, etniko, arrazazko edo erlijioso bat erabat edo partzialki suntsitzeko asmoz egindako ekintzak” dira genozidioa. Ekintza horiek “taldeko kideak... [+]
Droneen ekoizpena gorantza doan industria da, eta Turkia gerrarako droneen fabrikatzaile eta esportatzaile handienetakoa bihurtu da. Haien produktu izarra Bayraktar TB2 da. Modu autonomoan aireratu, lurreratu eta nabigatu dezakeen drone bat, baina giza operadore baten mende... [+]
Las Vegas hiri ezagunetik ordubetera Creech-eko aire-base militarra dago basamortuaren erdian. 1950eko hamarkadan, Gerra Hotzean, ia mila leherketa nuklear "esperimentalen" lekua izateagatik ospetsu egin zen. Creechen koordinatu dituzte azken 20 urteotan AEBek mundu... [+]
1950eko hamarkadan, AEBetako armada droneak erabiltzen hasi zen gatazka guneetan zaintza eta errekonozimendu misioetarako. 1994ko uztailaren 3an izan zen Predator dronearen lehen hegaldia, armatuta egon gabe. 1995eko uztailean, Predatorrek Balkanen gainetik egin zuen hegan... [+]
Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]
Tutsi eta hutu etnien arteko gatazka zein mineralen ustiaketa dira gaiztotuz doan gatazka odoltsu horren iturrien artean. Nazio Batuen Errefuxiatuentzako Agentziak jakitera eman du orotara 5,7 milioi errefuxiatu eragin dituela 2021ean areagoturiko gatazkak.
1997. Aguraingo Intsumiso Eguna. Antimilitarismoak milaka lagun biltzen zituen bere ekimenetan, artxibotik berreskuratu dugun argazki honetan ikusten den moduan. Aurten 30 urte beteko dira Intsumiso Eguna ospatzen hasi zirela.
Israelek 2023ko urrian Gazako sarraskia hasi zuenetik, petrolioa jasotzen aritu da itsasoz munduko txoko askotatik, petrolio enpresa handienek hornituta. Petrolio horren zati bat armada hornitzeko erabiltzen da palestinarren kontrako erasoekin segi dezan.
Urtebete pasa da Mendebaldeari Ukrainako gerra okertu zitzaionetik. Xakean esaten da jokalari bat zugzwang posizioan dagoela egin dezakeen edozein mugimenduk kaltetuko badu. Mugimendurik egin beharko ez balu berdinketa lortuko luke, baina bere txanda bada, bereak egin... [+]
Europako Banku Zentraleko lehendakari orde Luis de Guindosek Europak dituen "mehatxuez" hitz egin du Bartzelonan: "Berriz ere erreforma estrukturalen inguruan hitz egin behar dugu".
Badator gerra handi bat. Gastu militar ziztrin horiekin ez goaz inora. Trumpek bakarrik utziko gaitu oraingoan. Herritarrek prest egon behar dute Putinen aurrean... Europar Batasuneko agintarien artean nagusitzen ari den diskurtso hori, hitz bakarrean laburbiltzen da:... [+]