Iragana eta etorkizuna korapilo berean
Hiru Anaidien Aliantzaren indarrek hartu dute jada Laukkaing, Myanmarreko Kokang Eskualde Autonomiadunaren hiriburua. Ostegunean edo, Junta Militarraren azken indarrek hiritik hanka egin bide zuten, eta eskualde osoa (Gipuzkoaren azalera eta Donostiak adinako biztanleria duena) Myanmarreko Aliantza Demokratiko Nazionalaren Armadako matxino kokangdarren mende geratu da. 2021eko estatu kolpeaz geroztik Naypyidawen agintea duen Juntak atzerrian behintzat abegi ona ez duenez, nabarmena da Mendebaldeko hedabideetan atseginez ikusten dela gatazkaren bilakaera, batez ere urriaren hondarrean matxinoen aliantzak 1027 Operazioa hasi zuenetik. Arrakastaz, orain arte.
Baikortasun horrek, ordea, gogorarazi die gaia sakonxeago ezagutzen dutenei, matxino horiexek zirela oraintsu arte “narkogerrillaren” eredu tipikoena. Eta gertakarien aurrean batzuek izan dezaketen poza ozpintzen duten analisi serioak ere argitaratu dira.
Kontua da Myanmarreko gatazka armatua(k) barne-arazoa baino dezente gehiago direla. Eta oso desberdinki bederen, Asiako bi superpotentziak, India eta Txina, ukitzen dituztela zuzenean. Bigarrena, bete-betean, Kokangeko kasuan.
Kokang ez baita Txinarentzat lurralde mugakide hutsa. Labur esanda, Myanmarren dagoen Txinaren zati bat da. Historia, ohi bezala, aspaldi-aspalditik dator, baina kokangdar gehien-gehienak txineraz mintzatzen diren hanak dira. Eta gainera, dozenaka mila migratzaile heldu dira bertara Yunnandik eta Txinako beste eskualde batzuetatik, azken urteetan han umotu diren legez kanpoko negozioen (narkotrafikoa, jokoa, prostituzioa,…) epelera. Antza denez, ziberdelituen kasuan, arazoa biziro gaiztotu da Txinarentzat. Jarduera horiek etenarazteko, Beijingeko agintariek zuzenean jo dute bai Junta ofizialera eta bai batzuetan aginpide erreala beren esku duten matxinoengana Eta alor horretan zerbait lortu dutela ematen du. Baina txarrera jarri ezkero, baliabideak badituela erakutsi dute muga-parte hartan egundoko maniobra militarrak eginez. Aburu zaharra gaurkora ekarriz: hoberena lortzen saiatu okerrenerako prestatuz.
Izan ere, Myanmarreko matxinadak, orokorrean, Txinaren interes gorenekoa den zerbait kaltetzen du: Hangrui Autobidea. Seguruenera, mundu garaikidean egin den azpiegitura-obra garestiena. Txinan dituen 3.000 kilometroetan burututa dago. Baina Myanmarreko mugatik aurrera, Mandalaytik barrena Bengalako golkorainoko obrak hastea ere eragotzi egiten du gatazkak. Eta autobide hori gabe, nahiko alferrikakoa litzateke Kyaukphyuko portuaren egitasmoa.
Horrela argitzen dira bestela nahiko kriptikoak diruditen kontuak.
NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]
Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).
Kanboko Marienia eremuan etxebizitzak eraikitzeko proiektua badu Bouygues Immobilier agentziak. "Elkarlanaren bidez" zein "indar harremana" mantenduta, proiektua ezeztatzeko borroka eramateko determinazioa plazaratu dute adierazpen bateratu... [+]
Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.
Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]
Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]
Donostian 2024ko martxoan jokatutako futbol partiduaren aurretik Ertzaintzak egindako kargetan, Amaya Zabarte zaleaz gain bigarren pertsona bat zauritu zuten, ustez foam pilota batekin begian jota. Orain, kasu hori ere ikertzeko agindu du Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak.
.jpg)
Espainiako Federazioak salatu du ez zaiola parte hartzen utzi iragan asteburuko Nazioarteko Pilota Federazioaren biltzar nagusian, eta hori “bidegabekeria” dela. Biltzar hartan onartu zuten, bozketan, Euskadiko federazioa nazioartekoaren eskubide osoko kide gisa... [+]
"Sedizioa bultzatzen duelako" hartu du Al-Jazeeraren zabalpena eta lana "aldi baterako" debekatzeko erabakia Palestinako Aginte Nazionalak. PAN "Israelekin lerrokatu izana" deitoratu du komunikabideak, argi utzirik "mehatxuen eta intimidazioen... [+]
Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.