Iragana eta etorkizuna korapilo berean
Hiru Anaidien Aliantzaren indarrek hartu dute jada Laukkaing, Myanmarreko Kokang Eskualde Autonomiadunaren hiriburua. Ostegunean edo, Junta Militarraren azken indarrek hiritik hanka egin bide zuten, eta eskualde osoa (Gipuzkoaren azalera eta Donostiak adinako biztanleria duena) Myanmarreko Aliantza Demokratiko Nazionalaren Armadako matxino kokangdarren mende geratu da. 2021eko estatu kolpeaz geroztik Naypyidawen agintea duen Juntak atzerrian behintzat abegi ona ez duenez, nabarmena da Mendebaldeko hedabideetan atseginez ikusten dela gatazkaren bilakaera, batez ere urriaren hondarrean matxinoen aliantzak 1027 Operazioa hasi zuenetik. Arrakastaz, orain arte.
Baikortasun horrek, ordea, gogorarazi die gaia sakonxeago ezagutzen dutenei, matxino horiexek zirela oraintsu arte “narkogerrillaren” eredu tipikoena. Eta gertakarien aurrean batzuek izan dezaketen poza ozpintzen duten analisi serioak ere argitaratu dira.
Kontua da Myanmarreko gatazka armatua(k) barne-arazoa baino dezente gehiago direla. Eta oso desberdinki bederen, Asiako bi superpotentziak, India eta Txina, ukitzen dituztela zuzenean. Bigarrena, bete-betean, Kokangeko kasuan.
Kokang ez baita Txinarentzat lurralde mugakide hutsa. Labur esanda, Myanmarren dagoen Txinaren zati bat da. Historia, ohi bezala, aspaldi-aspalditik dator, baina kokangdar gehien-gehienak txineraz mintzatzen diren hanak dira. Eta gainera, dozenaka mila migratzaile heldu dira bertara Yunnandik eta Txinako beste eskualde batzuetatik, azken urteetan han umotu diren legez kanpoko negozioen (narkotrafikoa, jokoa, prostituzioa,…) epelera. Antza denez, ziberdelituen kasuan, arazoa biziro gaiztotu da Txinarentzat. Jarduera horiek etenarazteko, Beijingeko agintariek zuzenean jo dute bai Junta ofizialera eta bai batzuetan aginpide erreala beren esku duten matxinoengana Eta alor horretan zerbait lortu dutela ematen du. Baina txarrera jarri ezkero, baliabideak badituela erakutsi dute muga-parte hartan egundoko maniobra militarrak eginez. Aburu zaharra gaurkora ekarriz: hoberena lortzen saiatu okerrenerako prestatuz.
Izan ere, Myanmarreko matxinadak, orokorrean, Txinaren interes gorenekoa den zerbait kaltetzen du: Hangrui Autobidea. Seguruenera, mundu garaikidean egin den azpiegitura-obra garestiena. Txinan dituen 3.000 kilometroetan burututa dago. Baina Myanmarreko mugatik aurrera, Mandalaytik barrena Bengalako golkorainoko obrak hastea ere eragotzi egiten du gatazkak. Eta autobide hori gabe, nahiko alferrikakoa litzateke Kyaukphyuko portuaren egitasmoa.
Horrela argitzen dira bestela nahiko kriptikoak diruditen kontuak.
Europako Funts Sozialen ataletik Elikagaien Bankuetara bideratzen zuten urtero dirua eurek bidera zezaten janaria behar gehien duten herritarren artean. Aldaketa iritsi da kudeaketara orain: adin txikikoak dituzten familiei diru-txartelak emanen dizkiete produktuak erosteko. 130... [+]
Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]
Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.
Arrasateko Udalak sare sozialetan jakinarazi duenez larunbat goizaldean kendu zuten ezezagunek gurutzea. Bizkaia eta Gipuzkoa arteko mugan zegoen kokaturik, 1.120 metroko garaieran. 1971. urtean jarri zen eta 250 kiloko pisua eta 10 metroko luzera zituen. Oraingoz ez da gurutzea... [+]
Ez da akaso harrotasun seinale nire aurrean dauden pertsonak pertsona izango ez balira bezala begiratzea? Bai, noski baietz. Baina nola espero dugu bestela besteak ulertzea? Ulertu, behatu, begiratu. Besteak ulertu nahi izateak, ez du jarrera harro hau eskatzen? Ni pertsona... [+]
Urtebete igaro da, diotenez. Ez dut sekula ulertu mendebaldarrok daukagun ohitura harroputz hau: nahiz eta gatazkak ia mende bateko iraunaldia izan, datak nahierara moldatzen ditugu, garrantzia nolanahi oparituz. Azkeneko sasoia ezberdina izan al da beren lurraldean preso... [+]
47 urte beteko ditu zine jaialdiak, eta urriaren 16tik 21era, solasaldi eta tailerren bidez euskal zinemagintzaren alor ugari landuko dituzte. “Beti berria den zinema” lelopean, aurtengo jaialdiak zine berria eta istorio berriak kontatu nahi dituzten gazteei keinu... [+]
“Gasteiz euskararen hiria” ekimena ospatuko dute urtarrilaren 19an Arabako hiriburuan. Euskaraz egingo diren ekintza ezberdinek osatuko dute hamabi orduko egitaraua. "Euskara protagonista izatea" da ekimenaren helburua.
EducaMadrid software librean oinarritutako hezkuntza plataforma 2002an jarri zen martxan Madrilgo Erkidegoan eta egun milioi bat erabiltzaile inguru ditu. Bertako kide Daniel Estebanek plataformaren aurkezpen praktikoa egingo du urriaren 17an Donostiako San Telmo museoan egingo... [+]
Azken egunetan gutxienez Nazio Batuen Erakundeko bost kasko urdin zauritu ditu Israelgo armadak, UNIFIL Nazio Batuen Libanorako Indar Behin-Behinekoak duen egoitza nagusiaren kontrako erasoetan, Naqoura herrian. Netanyahuk esan du kasko urdinak “giza ezkutu” gisa... [+]