“Iparraldeko mintegi txikion elkargunea sortzea izan da ekimenaren helburua”
Azaroaren 26an ospatu zuten Biriatun lehenbizikoz Arbolaren Besta. Audrey Hoc eta Aimar Rordriguezek bultzatu dute eguna, hango udalarekin elkarlanean. Aurtengoak formatu xumea izan arren, besta eguna urtero antolatzen segitzea dute asmo, eta pixkanaka egunari indar handiagoa ematea. “Iparraldeko mintegi txiki guztiak etorri dira lehen ediziora. Handiak ez, horiek gauzak egiteko beste modu bat dutelako. Intentzioa izan da gure arteko lotura egitea, jendea elkartzea, eta tokiko ekoizleen arbolak erosteko aukera ematea, multinazional handiei ez erosteko gisan”, adierazi dute bultzatzaileek.
Nafarroako herri okupatuetan hasi zen Rodriguez baratzegintzan 2011 inguruan, eta Hoc-ek, berriz, Etxalarren lantzen zuen lurra. “Han hasi ginen elkarrekin, biontzat lanean, 2017-2018ko neguan. 2.000 metro koadroko lur zatian baso jangarria dugu, permakulturan oinarritua”, dio Rodriguezek. 800 barietate inguru dituzte landatuak baso jangarrian. Printzipio nagusia natura imitatzea dela dio ekoizleak, estratu ezberdinak eginez: zuhaitz handiak, ertainak, bi metroko zuhaixkak, igokariak, zuhaixka txikiak, landare txikiak… “Bere kabuz funtzionatzen duen formatua da baso jangarriarena; landare bakoitzak hainbat funtzio ditu, baina jangarriak dira”.
Ainitza izeneko mintegia ere badute Etxalarren, zuhaitzak eta fruta arbolak ugaltzeko eta saltzeko. Horrez gain, Hoc-ek txertaketak egiten ikasteko ikastaroak ematen ditu, eta hari horri tiraka hasi zen proiektu zabalago bat garatzeko babes bila inguruko herrietan: “Duela bi urte inguru, Herriko Etxe askotara txostenak bidaltzen hasi nintzen, oihan baratze bat egiteko eta mintegia instalatzeko lurra bilatzen nuela azalduz, herriaren autonomia garatzeko proiektu bat abiatzeko asmoz”. Biriaturekin konexio azkarra izan zuen: “Burutan nuen proiektua auzapezari azaldu nionean, hark esan zidan: ‘Zuk gure programa irakurri duzu!’”.
Biriatun buruaskitasunerako bidea lantzen
Biriatura lekualdatu dira orain gutxi Rodriguez eta Hoc, herrian buruaskitasuna lantzeko proiektu integrala abiatzeko asmoz. Momentuz, txertaketa tailerrak egin dituzte, eta Arbolaren Besta ere antolatu dute. “Aurrera begira, mila ideia ditugu buruan herriak autonomia garatzeko, biztanleek horretarako teknikak ikasteko. Ikusiko dugu zer egin daitekeen”, dio Hoc-ek.
Duela urtebete inguru, Iparraldeko mintegi txiki guztiek bilera egin zuten, eta ohartu ziren haien zuhaitzak saltzeko egun berezirik ez zutela inon. Horrela bururatu zitzaien azoka txiki bat antolatzea, eta Biriatun bertan izatea proposatu zuten Rodriguezek eta Hoc-ek. “Ideia ongi ikusi zuten udalean ere. Azoka izan genuen egun guztian, eta landareen kantuak entzuteko aukera izan genuen: landareei elektrodo batzuk jarriz, haien abestiak entzun daitezke. Ederra da ikustea kantuok nola aldatzen diren inguruko energiaren arabera”, azaldu du Rodriguezek. Jende asko hurbildu zen arbolaren lehen bestara eta pozik agertu dira antolatzaileak. Hurrengo urtean, gehiago.
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]