Euskal Irratiak, Herria, Iparraldeko Hitza eta Kanaldude lau euskal hedabideen gogoetaren ondotik, hona hilabete honetan elkarren artean landu gaia: "Euskalgintzak giltzak, euskalgintzaren giltzak". Herriak euskalgintzak sortu lanpostuen balantzea proposatzen du, Euskal Irratiek euskara ikasi berri duten bi kideen arteko solasaldia bideratu dute, Ipar Euskal Herriko Hitzak zer diru lortzen duen euskalgintzak eta zertarako ikertu du eta Kanaldude izan da Gogaide enpresa berriaren ezagutzera.

Euskaraldiaren kanpaina hasiko dela eta, nahi izan dugu jakin euskararen arloak zenbat lanpostu sortu dituen hainbat urtez. Lanpostu horiek sailkatu behar dira, zenbaitzuk zuzenezko lanpostuak izanez euskararen jakitea beharrezkoa delako eta beste postu batzuk euskararen jakiteak emaiten baitu pundu bat gehiago lan baten lortzeko. Hemen agertzen diren zenbakiak egiaztatuak baldin badira, eskas dira sektore batzuk (adinetakoen laguntzaile, laborantzako saila, sindikatu...), zaila baita zehazki jakitea.

Zuzeneko lanpostuak erakaskuntza arloan

Seaska da lehena agertzen, nola ez, 1969an Arrangoitzen sortu zenetik emekiemeki murgiltze eskola garatuz joan baita, gaur-egun orotara 420 langile dira sail desberdinetan ari direnak: 200 erakasle dira lehen mailan, kolegioan eta lizeoan. Baina eskola baten inguruan nola behar diren ere beste langile batzuk, Seaskan 150 langile badira lehen mailan laguntzaile bezala ari direnak, horrez gain 20 hezitzaile (Integrazio Batzordea) eta beste 50 langile, horien funtzioak direlarik idazkaritza, kontularitza, zaintza, garbiketa, aholkularitza eta formakuntza.

Euskal Haziak, eskola giristinoak 1968an Kanbon sortutako buraso elkartea da. Buraso hauek ere elebidun klaseak ideki zituzten, urteak joan urteak jin emendatuz joan dira eta orain bi eskola mota dira idekiak, lehena murgiltze sisteman eta bestea elebidunean. Gaur-egun 145 erakasle dira, 85 lehen mailan eta 60 bigarren mailan.

Eskola publikoak: bi multzotan antolatuak dira, Biga Bai eta Ikas Bi, biak buraso elkarteak dira, zaila izan zauku haatik zenbakien eskuratzea, jakin dugun gauza bakarra da 152 erakasle direla lehen mailan. Ez bada ere zenbaki xuxena emaiten ahal, erraten ahal da bederen 700 lanpostu baino gehiago direla euskarazko erakaskuntza sailean.

Erakaskuntzarako egitura lagungarriak

Ikas zentroa, euskarazko erakaskuntzaren zerbitzuko dena, bere ardura da erakaskuntzarako liburuak euskaraz ekoiztea edota frantsesez direnak euskararat itzultzea. Egitura hunek 8 langile ditu, 5 zuzenean elkarteak pagatuak eta 2 frantses hezkunde nazionalak ordainduak.

AEK, heldueri berezitua den elkarteak Iparralde osoan baditu langileak. Orotara 34 langile dira urte osoan lanean ari, horrez gain baditu ere laguntzaileak. Langile horiek gehienek kurtsoak emaiten dituzte eta beste batzuk elkarte-kooperatibaren eguneroko administrazio kudeaketa lanetan ari dira.

Uda Leku: haurren abusagailuetaz arduratzen denak 90 langile behar ditu bere egitura ongi eramaiteko. Lanpostu horietan ez dira denak denbora osoz ari, 15 pertsona dira urte osoan eta beste 75 animatzaile noiztenkako kontratupean, opor egonaldiak direlarik bereziki. Erakaskuntzaz haratago ari diren elkarteek 132 lanpostu sortu dituzte.

Hedabideak ere euskarazko lanpostuen sortzaile

Herria astekaria sortu bazen 1944an, geroztik beste hedabide batzuk agertu dira, hala nola irratiak 1982an ofizialki abiatu zirenak FM ezaugarripean, horietan orain ezagutua den Euskal Irratiak federazioa. Beste prentsa idatziak ere sortu dira Iparraldean, izan Berria/ Ipar Euskal Herriko Hitza, Kazeta. Info. Ikus-entzunezko arloek ere leku bat hartu dute, horietan Aldudarrak Bideo, ezagutua dena bereziki dokumental batzuk ekoizten dituelakoz eta hauen ondoan FR3 Euskal Herri eta EITB telebistek ere beren bulegoak Ipar Euskal Herrian dituztenak. Euskarazko hedabideek orotara 60 langile enplegatzen dituzte.

Erakunde publikoetako langileak

Euskararen Erakunde Publikoa (EEP) sortu zen ofizialki 2004an, baina aitzineko urteetan jadanik lehen urrats batzuk emanak izan ziren hizkuntza politika baten martxan jartzeko. Estatua, Akitaniako Eskualdea, Departamendua eta Herrien sindikatua bildu ziren sortuz egitura bat berezitua euskararen alde. Egitura hortan 12 langile dira. Uztaritzen plantatua den

Euskal Kultur Erakundea, 1990ean sortua, 9 langilez osatua da, euskal kulturaren garatzea eta elkarteen laguntza ditu bere eginbeharrak. Artetan proiektu batzuren inguruan beste 20 bat pertsonek puntualki EKErentzat lan egiten dute.

Euskal Elkargoak, 2018ko ekainaren 23an bozkatu zuen gaskoiokzitaniera eta euskara ezagutuak izan daitezen instituzio hortan. Euskal Elkargoak ere lanpostu batzuk baditu zuzenean euskara jakin beharrean direnak, horietan ezagutuenak euskara teknikariak, 11 langile dira eta 2019an 14tara helduko dira (3 postu berri sortuko dira). Instituzio publiko bat izanez, ezin du lanpostu baten deialdia egin eskatuz euskararen erabilpena ukan dezan hartua den pertsonak, kuadro legalak ez baitu ahala emaiten (salbu euskal teknikariak). Hala ere, hautagaitza pausatzerakoan pertsonak euskara mintzatzen badu edo ikasteko nahikaria agertzen badu xantza gehiago badu hartua izaiteko. Hau dela eta jadanik Euskal Elkargoko 43 langile eta turismo bulegoko 5 langile euskararen ikasten ari dira. Horrekin batean Herriko Etxeetako 80 langile ere formazio baten segitzen ari dira. Bestalde, Euskal Elkargoko 6 haurtzaindegi Leha kuadroan sartuak izanez, behartuak dira langile euskaradunen hartzea.

Postu berria

Euskararen erabiltzeko nahikariak sustatu du ere itzultzaile batzuren beharra, 15 dira gaur-egun, beren kondu ari direnak. Hauen ardura da idatziak euskaratzeaz gain diren bilkura edota konferentzia batzuren bat-bateko itzulpenaren egitea, bakoitzari bere hizkuntzan mintzatzeko ahala emanez.

Albiste hau Herria astekariak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.