Ipar Euskal Herriko bertso-eskoletako gazteen hizkuntza ibilbidea aztertu du Miren Artetxek tesian
Ipar Euskal Herriko bertso-eskoletako gazteen hizkuntza ibilbideak izan ditu aztergai Miren Artetxek bere doktoregai tesian. Urtarrilaren amaieran aurkeztu zuen EHUko Leioako campusean. “Gazteontzat hizkuntza ohituren aldaketak, bereziki, gazte identitateak eraikitzeko estrategiak dira eta horiek euskaraz garatzeko aukera eskaintzen dute bertso-eskolek" adierazi zuen Artetxek. Mintzola Ahozko Lantegiak jorratu du albistea.
Urtarrilaren amaieran, UPV/EHUko Leioako Campusean, aurkeztu zuen Miren Artetxe ikertzaileak adituen epaimahaiaren aurrean azken urteotan garatu duen ikerketa. Ipar Euskal Herriko bertso-eskoletako gazteen hizkuntza ibilbideak: gazte identitateak, hizkuntza mudantzak eta legitimizazio prozesuak izeneko lana egin du UPV/EHUn, Jone Miren Hernandez eta Josu Amezaga irakasle eta ikertzaileen zuzendaritzapean. Zehazki, Mintzola Ahozko Lantegiak eta UPV/EHUko Euskara eta Ikerkuntza Errektoreordetzek zein Mikel Laboa Katedrak esleitutako lehen ikerketa kontratutik eratorritako lana da Artetxerena; 2013an, erakundeok egindako lehen deialdi hartan eskuratu zuen kontratua.
Izenburuak berak zehazten duen moduan, Ipar Euskal Herriko bertso-eskoletako gazteen hizkuntza ibilbidea aztertu eta bertso-eskoletan garatu dituzten praktikak eta diskurtsoak behatu ditu. Hiztun berriei ere jarri die arreta ikerlanak.
Artetxeren arabera, "hizkuntza ohituren aldaketak gazte identitateak eraikitzeko estrategiak dira" eta unean-unean, bizitzako aldaketa garaietan, hizkuntza ohiturak mantendu edo aldatu daitezke, alegia, hizkuntza mudantza egin daiteke.
"Ahaleginarekin baino, gozamenarekin lotzen duten jarduera eta harreman batzuen jiran, gazte identitatea eta hizkuntza identitatea talde eta norbanako gisa eraikitzeko parada eskaintzen die bertso-eskolak", Artetxeren aburuz. Hitza hartzea, lotsa galtzea, iritzia eraikitzea,… horiek guztiak eta gehiago partekatzen dituzte taldean: "Haiek aukeratuta eraikitzen ari diren gazte identitatearen ezaugarriak dira. Hori guztia euskaraz".
Hiztun berrientzako akuilu eta traba
Bertso-eskolako hiztun berrien ibilbideei ere erreparatu die Artetxek bere ikerketa lanean; UPV/EHUko Uda Ikastaroen baitan, iaz, horren inguruan aritu zen zehazki. Horretarako bi hiztun berrien legitimizazio prozesuetan sakondu du: “Haien rol soziolinguistikoak aski legitimizatzen zituen bertso-eskolako galbahean oharkabean zeharkatzeko, eta ez dute etxean euskara ez ikasi izanagatik haiek eta gu bereizketarik sentitu. Bertso-munduan eta, bereziki, Hego Euskal Herrian sozializatzean, ordea, hiztun kategorien arteko bereizketarekin egin dute topo; eta horrek zalantzan jartzen du, inplizituki, hiztunon legitimitatea”, azaltzen du ikertzaileak.
Txanponak, izan ere, bi aurpegi ditu hiztun berriei dagokionez: "Bertsotan ari denari hizkuntza gaitasun altua eta erabilera trinkoa egozten zaizkio", eta beraz, bertso-eskolan sozializatzea hiztun berrien legitimizaziorako akuilu izan daiteke. Aitzitik, traba ere izan daitekeela aipatzen du Artetxek, izan ere, "bertsolari kanonikoa hiztun legitimoa da", hiztun zaharra, alegia.
Era berean, euskara berak zein hizkuntza gatazkak bertsolaritzaren gaitegian leku zentrala izan badu ere, Artetxeren ikerketaren arabera, "hiztun berrien errealitatea gutxi aipatu izan da gaur arte bederen".
Argantzonera (Araba) iritsiko da asteazkenean Euskarabentura espedizioa, Gesaltz-Añanatik pasa ostean aurreko egunean. Hamar egun dira espedizioa hasi zela Atharratzen (Zuberoa). 15-17 urte bitarteko 125 Jzioquitar (Euskarabenturako parte-hartzaileek jasotzen duten izena... [+]
Erripako kaian euskaltzale ugari bildu dira euskaraz libre aritu ahal izateko sortu den mugimenduaren aurkezpenean. “Urte luzez bilbotarrek egindako lan ikaragarriaren ondorio eta ondorengo” izango dela adierazi dute.
Inoiz baino jende gehiago bildu da Iruñerriko III. Mintzodromoan. 180 pertsona inguru aritu dira euskara praktikatzen eta sare euskalduna zabaltzen.
Jaime Altunak Hizkuntzaren funanbulistak. Hizkuntza-sozializazioa kirol eremuan adin eta generoan ardaztuta doktoretza tesia uztailean bukatu du. Gaiaren ezagutza sakonetik eta aurrez beste ikerlariek idatzitakotik hurbildu da begirada berezi bezain zorrotzaz Gipuzkoako zenbait... [+]
Audiogidak frantsezez, alemanez, ingelesez eta gaztelaniaz daude. Biarritzeko turismo bulegoko zuzendari Genevieve Fontainek argudiatu du euskara ez dela “berehalako eskarietako bat”.
Haurren aurrean helduok heldu ekimena urriaren 19tik 29ra egingo da Hego Euskal Herriko 80 herritan. Protagonistak, batez ere, gurasoak izango dira eta bi helburu azpimarratu ditu Euskaltzaleen Topagunea antolatzaileak: batetik, gurasoek hizkuntza ohiturak aldatzeko pausoak... [+]
Euskarafobia legalaren historia legez lege eta arauez arau aztertu du Iñigo Urrutiak (1966, Jatabe-Maruri), Xabier Irujorekin batera. Horren emaitza da Historia Jurídica de la Lengua Vasca (1789-2023) liburu mardula. Irujo atzerrian zegoenez, Urrutiarekin mintzatu... [+]
Umap Twitterreko euskarazko jardunaren biltegia 2010eko urrian hasi zen martxan, CodeSyntax-en eskutik. 2023an, hil egin da. Elon Musk-ek hil du, berak zer garen eta nor garen ez dakien arren. Umap-en hainbat zerbitzuren oinarri izan da, euskarazko txiolarien, hedabideen eta... [+]
Ekainaren 24an bigarrenez egingo da Euskara jalgi hadi plazara lagunarteko futbol txapelketa Lezaman. Euskal Herri osoko lau kirol elkartek hartuko dute parte, eta helburua kirolean ere euskararen erabilera sustatzea izango da.
Erronkaribarreko ehunka lagun biltzen duen urteroko zita ospatuko dute maiatzaren 20an Erronkariko herrian bertan. Uskararen Egunak 26. edizioa du aurtengoa, eta ibarreko herritarrak kohesionatzeko eta jendartea biziberritzeko ezinbesteko ekimena bihurtu da.
Errealitatea eraldatzeko, gauzak ahalik eta zehatzen ezagutu behar direla sinetsita dago Iñaki Iurrebaso Biteri (Legazpi, 1967). Soziologoa ikasketaz, ofizio horretan aritu izan da beti, hasi Donostiako Udalean, Aztikerren ondoren, eta bere kabuz gero. Azken zortzi urteak... [+]
Nafarroako 7. Inkesta Soziolinguistikoaren datuak eman ditu jakitera Euskarabideak, Nafarroako Gobernuaren euskara zerbitzuak. 2021ekoak dira neurketak, eta bertan jasotako datuak laburbilduz, Kike Amonarriz soziolinguistak egin duen bezala, "ezagutzan irabaziak, erabileran... [+]
Amikuzeko Zabalik elkarteak aste honetan ekingo dio euskara hutsezko Otsail Ostegunak hitzaldi zikloen 26. edizioari. Aurtengoan, gainera, ekitaldia otsailetik martxora zabaldurik lau ez baina bost ostegunez burutuko dira hitzaldiak Donapaleuko Bideak gunean, duela gutxi arte... [+]
Saltsa guztietan egon ohi dira eta Lekeitioko Ikastolak proposatutako erronkari ere ez diote iskin egin espeja-gartziatarrek. Alina Diadoma ukrainarrak prestutasun hori baliatu eta gogoz hartu du aste betez familia euskaldun batean bizitzeko erronka. Ikasleek eta familiek... [+]