Internet modu arduratsuan erabiltzeko ezagutza nahikorik ez duela dio gazteen kasik erdiak
Hego Euskal Herriko gurasoen laurden batek baino gehiagok ez du inoiz seme-alabekin internet modu arduratsu eta seguruan erabiltzeko irizpideez hitz egin, inkesta baten arabera. Guraso hainbatek onartu du, hain justu, ez duela horretarako informazio nahikorik. Era berean, 11-15 urteko gazteen kasik erdiak dio ez duela internet modu seguruan erabiltzeari buruzko ezagutzarik, Espainiako Estatuan.
Gurasoei urrian egindako inkesta kaleratu du zibersegurtasunera dedikatzen den Kaspersky multinazionalak. Datuak Espainiako Estatukoak dira, baina erkidegoka aletutako datuetan Hego Euskal Herriko errealitatea ere ageri da, eta pasa den udan gazteei egin zieten inkestan ateratako ondorioekin ere konparatu dituzte datuak.
Kuriosoa da: gurasoei galdetuz gero, seme-alabak batez ere Youtuben (13 urtera artekoak) eta Whatsappen (14-17 urtekoak) dabiltzala diote; baina haur eta gazteei galdetuta, TikTok da erabiliena. Froga bat gehiago, gurasoek beti ez dakitela zertan dabiltzan seme-alabak interneten dabiltzanean, inkestaren egileen arabera. Nerabeen %76a bakarrik egoten da internet erabiltzen ari denean, ondoan heldurik gabe.
Gurasoek beti ez dakite zertan dabiltzan seme-alabak interneten dabiltzanean, inkestaren egileen arabera
Ezezagunekin txateatzen
Galdekatutako guraso gutxi batzuek diote ikusi dituztela seme-alabak informazio pribatua interneten partekatzen, edota ezezagunekin on-line hitz egiten. Gurasoen %75ak pentsatzen du seme-alabak ez daudela prestatuta edo ez dutela nahikoa ezagutzarik internet modu seguruan erabiltzeko. Ildo berean, 11-15 urteko gazteen kasik erdiak aitortu du ez duela ezagutzarik arlo horretan.
Hego Euskal Herrian zentratuta, gurasoen %75ak (EAEn) eta %67ak (Nafarroan) dio internet modu arduratsu eta seguruan erabiltzeko irizpideez hitz egin dutela haien seme-alabekin; eta hezkuntzan, interneteko segurtasuna landu dutela ikastetxeen %46ak (EAEn) eta %38ak (Nafarroan).
Inkestaren arduradunen arabera, ziberjazarpena, phishing-a (iruzur informatikoa) edo grooming-a (bere burua gazte gisa aurkezten duen heldua, sexu abusuak helburu) ohiko arriskuak dira, eta horien inguruan seme-alabak ohartaraztea, orientatzea, aholkuak ematea eta interneteko erabileran akonpainamendua egitea funtsezkoa da.
Beste hainbat datu ere ematen ditu inkestak. Adibidez, azken urteetan biderkatu egin dela haur eta gazteek interneten igarotzen duten denbora, eta gurasoek interneten pasatzen duten denbora errepikatzen dutela seme-alabek: helduek bi ordu baino gutxiago egiten dituztenean interneten, seme-alaben %80ak ere bi ordu baino gutxiago egiten ditu interneten; eta bi ordu baino gehiago eginez gero, haurren joera ere norabide berean doa.
Amazonen hodeia da AWS, eta funtsezko faktorea izaten ari da Israelen operazio militarretan.
20 urte bete ditu gaur-edo gure blog-komunitateak, Eibar.org webguneko blogak. Interneteko euskal munduaren historia txikiaren parte bat. 1998an Eibartarrak posta-zerrenda sortu zen. 1998-2000 tartean, halaber, webgune probisional estatiko gisa ibili zen martxan Eibar.org-en... [+]
Adimen artifiziala denen eskueran jartzearekin, multinazional teknologikoek cloud datu zentro erraldoiak eraikitzeko planak ugaritu dituzte. Ekipamendu informatikoz betetako mega-fabrikon aztarna ekologikoa ikaragarria da: elektrizitateaz gain, milioika litro ur behar dute euren... [+]
Urteak dira Firefoxek eta Safarik jarraipena egiteko erabiltzen diren hirugarrenen cookieak blokeatzen dituztela. Chromek ere gauza bera egingo du 2025ean, baina publizitatearen negozioan duten nagusitasuna handitzeko aprobetxatu nahi dute, jarraipena nabigatzailean bertan... [+]
Googleren bilaketa emaitzetan katalanak eta euskarak 2022-2023 tartean izan zuten beherakada dokumentatu genuen webgune honetan. Nolabaiteko konponketa izan zuen gauza hark. Oraintsu, Kataluniatik iritsi zaizkigun azterketa batzuetatik, hizkuntza hauek bilaketetan gutxiago... [+]
Euskarazko Wikipediak 433.000 artikuluen muga gainditu berri du (ikus estatistikak), eta horrekin batera 33. postua eskuratu du artikulu kopuruan, Wikipedia guztien ranking edo zerrenda honetan. Lorpena ospatzeko, diseinu berritzailea estreinatu du gaur gure Wikipediak, eta... [+]
Amazonek, Jeff Bezos magnatearen konpainia estatubatuar erraldoiak, dirutza gastatuko du Aragoin dituen hiru datu-zentroak handitzeko. Bere filial Amazon Web Servicesek (AWS) 15.700 milioi euro jarriko ditu Huescan eta Zaragozan, Pirinioetatik datorren Gállego ibaiaren... [+]
Multinazionalak jakinarazi duenez 72 MWko potentzia izango luketen bi "eguzki parke" edo makro-zentral fotovoltaiko eraiki nahi ditu foru lurraldean, baina ez du kokapenaren berri eman. Industria teknologikoan gehien kutsatzen duen enpresetako bat da Jeff Bezos... [+]
Amazonek Trapagaranen duen lan zentroan grebalarien kontra "jazarpen eta zigorrak" darabiltzala salatu du sindikatuak
Aste honetan egiten ari dira lanuzteak, lan-baldintzetan hobekuntzak exijitzeko. Aurreko hiru hilabeteetan ere izan dituzte grebak.
Puntueus domeinuak hamarkada bete du apirilaren 15ean, eta EITBren Bilboko egoitzan ospatu du Puntueus fundazioak. Gaur arte lortutakoa goraipatu dute, eta 2024 urterako kanpaina berria iragarri.
Askotan pentsatzen dut informazio larregi jasotzen dugula, eta, zeinen ondo bizi den ezjakintasunean. Hainbeste informaziorekin, pertsona xumeok botere ezberdinen helburuak eta horiei loturiko jokabideak ulertzeko ditugun aukerak inoiz ez bezalakoak direla dirudi. Baina ez da... [+]
2023ko Wiki Loves Monuments argazki lehiaketako hamabost irabazleak iragarri dituzte. Wikipediaren atzean dagoen Wikimedia Fundazioak urtero antolatzen du eta munduko argazki lehiaketa handiena da. Iaz 46 herrialdetako 4.700 argazkilarik parte hartu zuten, lizentzia libreak... [+]
Historikoki egin diren entziklopedia gehienetan gizonezkoek leku handiagoa izan dute emakumezkoek baino. Wikipedian ehunekoa handiagoa bada ere, desoreka nabaria da. Gauza bera gertatzen da euskarazko Wikipedian ere. Hala ere, egoera horri buelta eman nahian ari dira wikilariak.