Internet demokratiko eta burujabe baten alde lanean

  • Internet hasieran askatasunaren espazio izan zen, baina gaur egun enpresa handien esku dagoen lurralde kontrolatu bihurtu da. Testuinguru honetan, teknologia burujabetza eta ongizate komuna lortzeko Internet berreskuratzeko beharra gero eta premiazkoagoa da. Egile eta aktibista diren Simona Levik eta Marta G. Francok, beren azken liburuetan, Digitalización democrática eta Las redes son nuestras, herritarren, teknologiaren eta demokraziaren arteko harremana berriro planteatzen dute, alternatiba bideragarri eta justuagoak eraikitzeko aukera zabaltzen dutelarik eremu digitalean.


2024ko irailaren 20an - 07:00
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Gaur egungo distopia digitala

Simona Levik, Digitalización democrática liburuan, kritika zorrotza egiten dio Internetek izan duen bilakaerari. Haren hitzetan, askatasunaren utopia izan zen hasieran, baina egun, gutxi batzuen esku dagoen espazio kontrolatu bihurtu da. Enpresari handiek gure eguneroko tresna digitalak kontrolatzen dituzte, hala nola posta elektronikoa edo datu biltegiratzea, eta milioika pertsonaren datuak haien esku daude. Levi-k argi dio: “lau edo bostek hartua dute hasiera batean libre izan behar zuen lurraldea”.

Bestalde, Marta G. Francok, Las redes son nuestras liburuan, kritika bera egiten du, Silicon Valley izan dela tresna digitalak eta horiekin lotutako narratibak kontrolatzen eta monopolizatzen aritu dena. Francok gogorarazten du Internet asmakuntza kolektibo bat izan zela, hacker mugimenduaren eta finantzaketa publikoaren eskutik, baina jatorri hori gero eta gehiago ikusezin bihurtu dela, enpresa handi gutxi batzuren monopolioaren mesedetan.

Kontrola berreskuratzea: digitalizazio demokratiko baterantz

Bi egileek azpimarratzen dute, nahiz eta gaur egungo egoera teknologia handien kontrolpean egon, Internet demokratiko bat berreskuratzea posible dela. Levik kode irekia erabiltzea proposatzen du oinarrizko zerbitzuetan, horrela, enpresa handiek duten kontrola hausteko. Horrela, sistema digital justuagoa eta herritarren ongizatean oinarritua bermatuko litzateke, interes komertzialen gainetik; horretan arlo publikoaren ardura ere nabarmentzen du Levik.

Bestalde, Francok ere ekintzarako deia egiten du, jadanik martxan dauden ekimen bideragarriak proposatuz. Horren erakusgarri da munduko zerbitzari eta superordenagailu gehienak software librearekin funtzionatzen dutela; beraz, Internet justuagoa eraikitzeko beharrezkoa den teknologia badago, baina Silicon Valleyren negozio eredua nagusitu da, eta software libre hori baztertu du.

Burujabetza digitala eta alternatiba berriak

Egile biek azpimarratzen dute burujabetza digitala lortzea funtsezkoa dela, bereziki Europan. Levi-k Europan izan dezakegun aukera azpimarratzen du eskubide digitalen defentsa sustatzeko. Gainera, teknologiaren arloan, publikoaren papera indartu, enpresa txikiei laguntzeko eta ekosistema kooperatibo bat sortzeko beharra ere aipatzen du, teknologiaren esparruan benetako alternatibak sor daitezen.

Francok gogorarazten du burujabetza teknologikoa ez dela soilik tresna teknologikoetara mugatzen, baizik eta ezagutza digitalaren kudeaketara ere hedatzen dela. Erreakzio kontserbadorearen eta matxismoaren aurrean, feminismoaren eta kolonialismoaren aurkako diskurtsoak teknologia justuagoak proposatzeko gai diren marko ideologikoak direla azaltzen du, non gizartearen ongizatea, ingurumenaren zaintza eta aberastasunaren birbanaketa bidezkoagoa jartzen diren erdigunean.

Ekintza kolektiborako deia

Biek herritarrak inplikatzera gonbidatzen dituzte, Internet demokratikoago bat berreskuratzeko. Levi eta Franco bat datoz aldaketak ez direla soilik araudi berrietatik edo ekimen indibidualetatik etorriko, baizik eta gobernuak, garatzaileak, erakundeak eta erabiltzaileak inplikatzen dituen ahalegin kolektibo batetik baizik. Francoren hitzetan, ez dugu tresna perfekturik behar, baizik eta zein esparru eta tresna diren egokiak pentsatu eta pragmatismoz espazio digital propio, autogestionatu eta justuagoak eraiki eta zaindu.

Teknologia burujabetza eta demokrazia lehenesten dituzten alternatibak proposatuz, egile biek mezu argia zabaltzen dute: Internet berreskuratzea posible da, baina horretarako modu kolektiboan jokatu behar da, espazio digitala ongizate komunaren mesedetan jarri behar baita, ez gutxi batzuen interesetan.

Agendan gorde

Dena ondo bidean bi egile hauek eta Marta behin baino gehiagotan izango ditugu hurrengo hilabeteotan Euskal Herrian.
* Urriak 2 arratsaldea: Marta G. Franco (Kaxilda – Donostia)
* Azaroak 15 arratsaldea: Simona Levi (Torrekua – Orereta/Errenteria)

Informazio eta testuinguru hurrengo asteetan.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Teknologia burujabetza
“Herri Mugimendua saretu eta eraginkortzeko tresnak eskaini nahi ditu BAMek”

Euskal Herriko bi muturretatik datoz Itziar (Bilbo, 1982) eta Ekaitz (Erriberri, 2002), sortzen ari den Burujabetzaren Aldeko Mugimenduaren berri ematera. Euskal Herrian diren burujabetza prozesu ugariak arloz arlo bultzatu eta indartu nahi ditu BAMek. Lan horretan hasteko,... [+]


Txatbot hoberenaren bila

Azken urteetan, adimen artifizialaren (AA) garapenak hizkuntza gutxituen egoeran eragin nabarmena izan du. Teknologia erraldoiek garatutako eredu nagusiak, hala nola ChatGPT, hizkuntza nagusietan trebatzen dira, eta horrek euskararen moduko hizkuntzak bazterrean uzteko arriskua... [+]


‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]


2025-01-15 | Sustatu
Urtarrilak 20: Twitterretik (eta sare toxikoetatik) alde egiteko eguna

Nazioartean ekimen batek baino gehiagok seinalatu du datorren astelehena, 2025eko urtarrilaren 20a, Twitterretik alde egiteko egun gisa. Donald Trumpek ofizialki AEBetako presidentzia hartzeko eguna izango da, eta haren eskutik X/Twitterreko jabea, Elon Musk, Etxe Zurira... [+]


Teknologia
2025ak dakarrena?

2025erako teknologia aurreikuspenen azterketa arina egin dut. Urtero bezala, medioetan 2025ean teknologiak ekarriko duenaz hitz egiterakoan diskurtsoa oso antzekoa da. Teknologiaz idazten dugun askok badugu etorriko denarekiko gehiago jakiteko larritasuna, berria aurreratzeko... [+]


Fedibertsoko edukiak euskarara itzultzeko zerbitzu librea gehitu dute Mastodon.eus-en

Mastodon.eusen euskara da hizkuntza nagusia, baina Fedibertsoa ehunka hizkuntza hitz egiten dituen komunitate global eta bizia da. Horregatik, itzulpenak egiteko Libretranslate tresna librea erabiltzen hasi dira. Horri esker, nazioarteko eragile eta norbanakoek argitaratukoak... [+]


Komunikazio libreago baterantz

Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.


Teknologia
Hartzea ematea delako

Azken 15 urteetan dugun Internetak hartu duen bilakaera ikusita, duen eredu teknologiko eta negozio ereduari lotuta, gizatasunaren alde txarrenak areagotzeko tresna dela pentsatu dezakegu. Ideia horrekin konforme ez dauden eragileak sortu dira mundu osoan zehar. Honako... [+]


X-tik irten nahi? Nor dago Mastodonen eta Blueskyren atzean? Nola finantzatzen da bakoitza?

Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]


Mastodon.eus-en “Gure aukera, sare libreak” kanpainarekin bat egin du ARGIAk

ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak  atxikimendu kanpainarekin.


2024-11-20 | Sustatu
Mastodonen oinarritutako Matx.eus sare soziala abiatu da, euskal kirolaz jarduteko

Matx, tokiko kirolaren sare soziala, atzo jarri zen martxan. Urte hasieran app mugikor gisa jaio ondoren, orain Mastodon azpiegituraren gainean berregina azaldu da. Tokikom tokiko hedabideen sareko kirol albisteen biltegi gisa ageri da webgunea orain nagusiki,... [+]


Jaurlaritzak baztertu egin du ikastetxeei software libreko sistema eragileak eskaintzea

EH Bildu talde parlamentarioak legez besteko proposamena aurkeztu du Eusko Legebiltzarrean, EAEko ikastetxeetako ordenagailuetan software libreko sistema eragileen (GNU/Linux) ezarpena ere bermatzea eskatuz. Aurrera atera den EAJ-ren eta PSE-EE-ren osoko zuzenketan ez da jasotzen... [+]


X-ren (lehen Twitter) akatsak errepikatu ala, behingoz, burujabetza teknologikorantz urratsak eman?

X bezalako espazioetan, gaur-gaurkoz, eztabaida publikoa eta borroka kulturala ematea ezinezkoa dela onartu beharko dugu noiz edo noiz. Zentzu horretan, akats bat da ezkerreko aldaketa bat gidatu nahi duten proiektu politikoek X bezalako plataformak uztea, soilik modu erabat... [+]


Eguneraketa berriak daude