“Inpaktua bada eskualdean bilatzen duguna, udal eta eragile guztiei entzun behar zaie lehenik”
Beterri Saretuz eraldaketa egitasmoak gonbidatuta, Debagoiena 2030 sareko Aritz Ameztegik hitzaldia eman du Andoainen asteazkenean. Eskualde batean eraldaketa lortzeko nola eragin litekeen gako batzuk eskaini ditu.
Lurraldearen garapenean ekonomia sozial eraldatzaileak duen garrantzia gero eta ageriago geratzen ari da azken urteetan eta Euskal Herrian ere hainbat eskualdetan ari dira pausoak ematen eredu horren balioetan oinarrituta eraldaketa bultzatzeko. Beterri-Buruntzako Beterri Saretuz ekonomia eraldatzailearen sareak gonbidatuta, Debagoiena 2030 egitasmoko Aritz Ameztegik hitz egin du asteazken honetan Andoaingo Martin Ugalde Kultur Parkean egin duten topaketan.
Debagoiena 2030 eskualde hartako lankidetza sare irekia da, garapen komunitarioan sakondu eta lurralde inklusibo eta jasangarria lortzeko lanean diharduena. 2019an abiatu zituen lehen pausoak eta, orain arte egindako ibilbidea azaldu du Ameztegik hitzaldian. Hasiera batean “entzute” prozesu sakona jarri zuten martxan, eskualdeko beharrak zein diren identifikatzeko, eta ondoren, 2020. urtetik aurrera, hainbat proiekturekin hasi ziren lanean, batez ere energia arloari eta inklusioari loturikoak.
“Proiektu anitzak daude martxan eskualdean, eta konturatu ginen zailtasun bat egon zitekeela beraien arteko konexioak bilatzerakoan”
Sarea, Debagoienako udalek, elkarteek eta kooperatibek osatzen dute, tartean dira besteak beste Arrasateko eta Bergarako udalak, Mondragon Unibertsitatea eta Fagor kooperatiba. Azkeneko honek ekonomikoki laguntza handia ematen dio egitasmoari. Ameztegik azaldu duenez, gaur egun 60 eragile baino gehiago dira Debagoiena 2030eko parte; batzuek eta besteek “rol ezberdina” jokatzen dute hala ere, batzuk gobernantzari lotuta daude, beste batzuek finantzazioa lantzen dute, eta zenbaitekin hitzarmena sinatu dute.
Hasieratik ikusi zuten eskualdean proiektu ugari zeudela egitasmoaren eraldaketa helburuekin bat egiten zutenak, hala nola jantoki eta elikadura ereduari lotutakoak, gizarteratzea eta laneratzea, basogintza jasangarria, kultur plataformak, ekintzailetza… “Proiektu anitzak dira eta konturatu ginen zailtasuna egon zitekeela beraien arteko konexioak bilatzerakoan”, azaldu du Debagoiena 2030eko kideak.
Proiektu isolatuen logikatik harago
Bigarren itzuli batean, hortaz, proiektu isolatuen logikatik erronka komun bateranzko pausoak eman eta eremu zehatz batzuetan zentratu ziren: “Hau da, inpaktua bilatzen genuen. Bestela izan daitezke proiektu txiki oso interesgarriak, baina ez badute jarraipena ez du zentzurik”.
Energiaren arloari loturikoa da eremu horietako bat. Hain zuzen, 2022ko ekainean aurkeztu zuten Eraginez piztu esku-hartze proposamena: eraikinen birgaitze energetikoki efizientea, trantsizio energetikora egokitzeko udal ordenantzak aldatzea, energiaren arloan inklusio soziala txertatzea, tokiko energia berriztagarrien laborategia, hezkuntza komunitatearen ahalduntzea… dira proposamenak jasotzen dituen esku-hartzetako batzuk; beti ere ortzi-muga nagusietako bat izanik energiaren sorrera murriztea: “Energia murrizten badugu ez ditugu hainbeste errota jarri beharko”, esan du Ameztegik.
Beterri Saretuzeko partaideei erantzunez, Ameztegik bere hitzartzean azpimarratu du garrantzitsua dela jakitea “eskualdeko eragile bakoitzak zer interes duen”, horren arabera aterako baitira aurrera proiektuak. Baina horretarako “entzute” prozesuan jarri du indarra: “Energiaren gaia zehazteko, adibidez, alkateekin hiru erronda egin behar izan genituen. Hortik, udal bakoitzari proiektuak aurkeztu genizkien, baina beraien beharretatik abiatuta”, azaldu du. Hau da, eskualdean inpaktua izan eta eragitea bada bilatzen dena, lehenik udal eta eragileei entzun behar zaiela zer nahi duten.
Urriaren 17tik 19ra Burujabetzak izeneko jardunaldiak antolatu dituzte Oiartzun Burujabek eta Udalbiltzak. Tokiko esperientzia eraldatzaileak ezagutzeaz gain, Gironako alkate Lluc Salellasek eta CUPeko parlamentari-ohi Mireia Vehík ere parte hartuko dute hitzaldi banatan.
Lerro hauek idazterako, gazta egiteari utzi diogu eta antzutze prozesu betean gaude. Horrek esan nahi du jetzaldiak gero eta sakabanatuagoak direla denboran, ardiei esnea desagertu arte. Batzuen kasuan, egun gutxitan bukatuko da prozesua, eta gutxi batzuei gehiago kostako zaie.
Kale Nagusiko 54. zenbakian dagoen XVIII. mendeko eraikina eskuratu dute, egun Katakraken liburu-denda dagoen ondoan. “Eraikin honetan ez da egongo hostelik, ez luxuzko hotelik, ezta inguruko auzokideek ordaindu ezingo luketen etxebizitzarik ere, hemen hiri-lurra eraikiko... [+]
Ekonomia Sozial Eraldatzailearen Sareak, Olatukoopek, hamar urte bete ditu, eta larunbatean festa egin dute Donostian, sareko kide eta partaideen artean. Ekonomia eta kooperatibismoa beste ikuspegi batez landu litezkeela aldarrikatu (eta frogatu) dute: herrigintzatik, herritar... [+]
80 bat lagun batu dira Iruñeko Katakraken aretoan, ekonomia sozial eraldatzailearen erreferentzia bihurturiko Olatukoop sarearen hamar urteak ospatzeko. Ekonomia eta lurraldeak eraldatzeko proposamenak zehatz-mehatz aurkezteko ekimena izan da.
Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.
Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]
Gizartea eraldatzeko helburuz jaio zen Ekonomia Sozial Eraldatzailearen mugimendua Euskal Herrian duela hamar urte, Olatukoop sarean bilduta. Denbora honetan ez da gutxi egindakoa: hamaika kooperatiba eta ekimen jarri dituzte martxan, eta sarea zabaldu egin da. Baina erronkak... [+]
Hegoaldetik ekimena pertsona migratuei ekonomia sozial eraldatzailea hurbiltzeko jaio zen 2023ko ekainean, Enarak kooperatiba, OlatuKoop eta Lankiren eskutik. Geroztik ari da bidea egiten, formazio saioak eskaini nahi ditu eta Katalunian izandako esperientziak konpartitu... [+]
Artzibarko Urdirotz herrian, Nafarroako Pirinioetan, proiektu berri batek zabaldu ditu ateak otsailaren 24an. "Azoka-Denda" deitu diote Txabi Bados Ruizek eta Rita Perandrés Martínezek haien etxe azpian ireki duten dendatxoari. Azokoop mikrokooperatibaren... [+]
Kataluniako Ekoedizioaren Institutuko bazkide egin da ARGIA, Europako bakarra, eta Euskal Herrian halako urratsa eman duen lehen eragilea da. Zigilu baten bidez, bere argitalpenen aztarna ekologikoa neurtu eta garbi adieraziko du hemendik aurrera. Dagoeneko sei liburu ekoeditatu... [+]
Andaluziako Marinaleda herrian dagoen Los Humosos lursaila saldu nahi du Andaluziako Juntak. Duela hamarkada batzuk lur horiek okupatu zituztenetik kooperatiba baten bidez landu dituzte hango jornalariek, baina 2021an desalojatzeko agindua jaso zuten eta horri jarritako... [+]
Hernani Burujabe herri proiektuak, Hernaniko Udalak eta Udalbiltzak hiru eguneko jardunaldiak antolatu dituzte urriaren 19tik 21era, burujabetzen gaia ardatz hartuta, herrigintza eta udalgintza ikuspegi eraldatzaile batetik jorratzeko. Hainbat esperientziren inguruko hitzaldiak... [+]
Bidasoaldeko irakurlea bazara, honezkero izango dira hiru urte Laia aldizkariaren lehen alea jaso zenuela etxean. BDSKOOP eraldaketa fabrikak –eskualdean Ekonomia Sozial Eraldatzailean dabiltzan kooperatiba eta proiektuak biltzen dituen elkartea– Behe Bidasoan eta... [+]