Inozoak
Nork ez du, behin ere, inozo jokatu? Konfiantzaz aritu nahi, eta parekoak adarra jo. Desesperazioak aginduta, fedea izan behar, eta aurrean miraririk ez. Inozotasunak ez du mugarik, eta baserrira ere heldu zen aspaldi.
Inozoak izan ginen jezteko makinak eta robotak bizitza erraztuko zigutela sinetsi genuenean. Eskuz jezteari utzitakoan zetorren ustezko duintasunak dena hartu zuen. Inork entzun nahi ez teknologia horrek zekartzan gastuek ezkutatzen zituzten lanen oihartzuna. Eta horrela egin genuen maila bat gora.
Inozoak, lurrik gabeko baratzearen alde egin genuenean. Lurra talaiatik ikusteak ematen duen botereak liluratuta, ezin ikusi negutegiak berotzeko energia garesti ordainduko genuela eta barazkientzako jana urrutiko laborategietatik etorriko zela. Handik aurrera, eskuak beti garbi.
Inozoak, halaber, enpresariak ginela sinetsi genuenean. Baserritarrak ez, gu enpresariak. Horrekin bestelako inportantziaz jantzi ginen, eta gustu handiz onartu genituen traje berriak sortutako estuasunak. Halaxe, supermerkatuetan saltzeak eta gure jakiak esportatzeak gourmet bilakatu gintuen, eta ahaztu genituen azokara asteroko erosketa egitera joaten ziren herrikideak. Ttak, koska bat gorago.
Akaso, onenean, konturatu gara animaliak ez ditugula bueltan, aspaldian utzi geniola eskuetan lurra sentitzeari eta azoketako giroa faltan dugula. Egoera sozioekonomikoak bultzatuta, agian, hasi gara eskaileran behera, mailak jaisten, lurreratzeraino, traje hura erantzita.
Badira, halere, gu –eta zu– inozotzat hartzen jarraitzekotan direnak. Esaterako, maiatzean Food 4 Future izeneko kongresuan etorkizuneko elikaduraz arituko dira, besteen artean, hainbat multinazionaletako ordezkariak. Antza, teknologiak, robotikak eta automatizazioak elikatuko gaituzte. Diotenez, elikadura osasungarria eta ekoizpen jasangarriaren alde ari dira, eta klima aldaketaren kontrako borrokan, sutsu.
Honaino helduta, zer esan, irakurle? Bada, txundituta naukatela munduak eta naturak mugarik ez dutela oraindik ere pentsatzen duten horiek. Txundituta, uste dutenek teknologiak emango digula jaten, eta ez lurrak eta baserritarren eskuek.
Gauzak horrela, bokaziozko inozo gehiegi dagoela esango nuke. Badaezpada, gaitzetik libratzeko, bi hitzordu:
Hilaren 16an, herrikideak pertsonek –eta ez makinek– elikatu behar dituztela sinesten dutenekin, BEC aurrean.
Hilaren 20an, natura eta landa-eremuak bizirik –eta ez industrializatuta– nahi dituztenekin, Gasteizen.
Etorkizunean, mundua bizirik eta sano –bere adiera guztietan– nahi dudalako.
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.
Bi ordu edo bi ordu eta erdiz haur eta gazte andana hartzen ditu jantokiaren tarteak eskoletan. Jateko, jolasteko eta elkarbizitzeko espazio horretan jantokiko arduradunak esku hartzeko dituen mugez, jarraitzen diren irizpideez, begiraleen rolaz eta duten formazioaz arituko... [+]
Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]
Hego Euskal Herrian energia berriztagarrien makroproiektuen zaparradari zenbakiak jarri dizkiogu erreportaje honetan. Datuek marrazten duten mapan, Nafarroak gori-gori jarraituko du eta Araban daude kontzentratuta EAEn enpresek egin nahi dituzten energia zentralen %75,4. Hori... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Zer da zuretzat sukaldea? Niretzat, suaren tokia, sua dagoen aldea. Etxearen bihotza da, lapikokoa mimoz eta maitasunez prestatzeko lekua. Gero, mahai inguruan jateko, dastatzeko, partekatzeko eta disfrutatzeko tokia. Sasoikoa jateko sukaldera sartuko gara.
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]
Liburuaren lehen aurkezpena irailaren 20an izango da, ostiralarekin, 18:30ean Azpeitiko Elikagunean. Bertan izango dira Miguel Arribas Kelo eta Marc Badal egileak, Markel Lizasoain itzultzailea, Maitane Gartziandia diseinatzailea eta Dani Blanco argazkilaria. Egileen azalpenak... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
