Independentistak nagusitu dira Frantziaren menpe segitzen duen Polinesiako hauteskundeetan

  • Tavini Huira'atira alderdiak 38 ordezkari eskuratu ditu bozen bigarren itzulian, eta gainerako bi alderdi autonomisten artean banatu dira: Tapura Huiraatira alderdiak hamasei eserleku eta A Here la Porinetia-k hiru. Independentistek hartu diote beraz agintaritza ordura artean nagusi ziren autonomistei.

Oscar Temaruk hartu du Polinesiako Gobernurako presidentetza. Argazkia: ARGIA

2023ko maiatzaren 05an - 12:28
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Independentzia goseak hitz egin du Frantziaren menpe segitzen duen Polinesian: independentistak garaile atera dira lurraldeko hauteskundeetan. Gehiengo osoa lortu dute datorren bost urteentzat, 57 aulkietatik 38 irabaziz. Oscar Temaru politikari eta aktibista izanen da beraz bertako asanbladako presidentea. 2018an elkarrizketatu zuen ARGIAk: "Nazio hau ez zitzaien modu baketsuan eman frantziarrei, beraiek dioten moduan".

Tapura Huiraatira alderdiak botoen %38,5 eskuratu ditu –hamasei eserleku–, eta botoen %17,2 izan dira A Here la Porinetia alderdiarentzat –hiru ordezkari–. Hori horrela boterea hartu diete autonomistei independentistek. Apirilaren 16an iragandako lehen itzulian baino alde handiagoa atera dute gainera: Tavini Huira'atira-k bozen %34,9 eskuratu zuen eta  Tapura Huiraatira-k %30,46.

Uhartedia Pazifikoko 118 irlek osatzen dute eta 300.000 biztanle ditu orotara. 1842 urtean kolonizatu zuen Frantziak eta orduz geroztik Frantziaren menpe segitzen du, estatutuz aldatu arren: 1946az geroztik "Itsasoz haraindiko Frantzia" estatutua du, nolabaiteko autonomia hein batekin.

Independentziari buruzko erreferendum bat?

Independentziari buruzko erreferendum bat negoziatzeko orduan pisu gehiago ukanen dute oraindik aitzina. Gainera, 2022az geroztik Frantziako Parlamentuan ere hiru ordezkari dituzte independentistek, hots, Parisetik ere aldarria entzunarazteko bitartekariak dituzte.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Kolonialismoa
Ibilbide dekolonialak (I)
Donostia: non gogoa, han ezpata


Euskal Herria kolonia bat al da?

Orain dela hilabetetxo batzuk eztabaida bizia piztu zen sare sozialetan. Bi bando buruz buru: Euskal Herria kolonia bat ote da? Nire uste apalean, ika-mika haren muina kolonialismo eta inperialismo hitzen definizioan zegoen, oso modu ezberdinean erabiltzen ari baitziren hitzok... [+]


XIX. mendeko Japonia bideojokoan

Duela aste batzuk Sony etxeak Rise of the Rōnin bideojokoa kaleratu du, eta adituek jokoaren kokapen historikoa nabarmendu dute orduz geroztik. Jokoa XIX. mende erdialdeko Japonian kokatuta dago,  Yokohama, Edo eta Kyoto inguruetan.

Edo aroaren azken urteak izan ziren... [+]


Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]


Frantziako Estatuaren gobernantzaren mugak begi-bistan Mayotte uharteetan

Frantziako Estatuaren menpe segitzen duen Indiako Ozeanoko Mayotte irlan biderkatuz doaz kolera kasuak. Uraren kudeaketa kaskarra izan ohi da eritasun horren zabalpenaren arrazoietan eta, hain justu, uraren krisi gogorrari aurre egin nahian dabiltza bertako herritarrak. Bigarren... [+]


2024-03-13 | Euskal Irratiak
Amaia Bessouet: «Afrikar gazteek ez dute gehiago Frantziaren mespretsua onartzen»

Malin, Burkina Fason eta Nigerren Frantzia haizatua da. Mendebaldeko potentziek haien eragina galtzen ari dira Afrikako kolonia zaharretan. Afrika frankofonoko populazioa bereziki gaztea da, eta ez du frantses kolonialismoa zuzenki ezagutu. 35 urtez peko gazteek populazioaren... [+]


Ogi-apurrak Afrika espoliatuarentzat

Ghana, 1823. Ashanti Inperioaren eta britainiarren arteko lehen gerra hasi zen. Guztira lau gerra izan ziren bien artean, eta gatazka 1901 arte luzatu zen. Lehenago, europarrek herrialdeko Urrezko Kosta kontrolatzen zuten. Baina 1807ko esklabotzaren abolizioaren ondorioz,... [+]


Gure “Mona Lisa” iraultzailea

Herri axolagabea! Zein ezberdina izango litzatekeen zuen patua, askatasunaren prezioa ezagutuko bazenute! Baina ez da berandu. Emakumea eta gaztea naizen arren, heriotzari aurre egiteko ausardia dut orain, eta mila aldiz gehiagotan ere izango nuke, ez ahaztu!".

Hitz... [+]


Senegaldarrak Monte Igeldoko giza zoologikoan

Arrazakeria zientifikoa asmatu zenetik, hamaika dira Europan zehar zabaldu ziren uste eta ideia arrazistak XIX. eta XX. mendeetan. Donostia, esklabo portu ohia izanik, ez zen zertan salbuespena izan. 1926an izan zen lehen giza zoologikoa.


Espoliazio frankista
Ibex35 eta euskal oligarkiaren zimenduak

Frankismoa ez zela 1975ean amaitu diktadoreak ohean azken hatsa eman zuenean, hori badakigu. Erregimenaren haziek bizirik iraun zuten poliziaren tortura ziegetan, justizia auzitegien sumarioetan eta militarren zein politikarien deklarazio kolpistetan –Aznarrek azkenaldian... [+]


Miarritzeko ‘La Negresse’ auzoaren izen arrazistak horrela jarraituko du, Paueko Auzitegiak erabakita

Epaileek zuten azken hitza eta hala eman dute: La Negresse auzoak hala izaten jarraituko du Paueko Administrazio Auzitegiaren ebazpenaren ondoren, Miarritzeko Herriko Etxearen iritziarekin bat eginda. Izena aldatzeko auzibidea Mémoires et Partages (Oroimenak eta... [+]


Eguneraketa berriak daude