Indarkeria matxista pandemian: erailketa gutxiago eta suizidio gehiago
Pandemiaren eragina indarkeria matxistan azterketa kaleratu berri du Espainiako Gobernuak. Bertan ondorioztatu dute eraildako emakume kopurua gutxitu egin dela, hauek kontrolatuta eduki dituzten denbora gehitu izanaren ondorioz. Baina emakumeen suizidioak gizonenak baino gehiago egin duela gora, eta hori indarkeria harremana pairatzeari lotuta dagoela. Harremanak ezin eteteak emakumeenganako indarkeria mota aldatzea ekarri du, beraz: eraso hilkor agerikotik, suizidiora bultzatzen duen indarkeria ikusezinago batera.
Espainiako Gobernuaren azterketak azaltzen duenez, COVID-19 pandemiak eragina izan du genero-indarkerian, hiru mekanismoren bidez: batetik, erasotzaileek indarkeria gauzatzeko erabili ohi dituzten faktoreak indartu dituelako (isolamendua, justifikazioa, kontrola...), indarkeria identifikatzea zaildu duten egoerak sortuz. Bestetik, emakumeak indarkeriatik atera ahal izatea zaildu du, aukerarik izan ez dutelako. Hirugarrenik, emakumeei laguntza edo baliabideak eskuratzeko aukera mugatu die.
Historiako hilketa gutxiena, kontrol gehiagoren ordainetan
Bikote harremanen barruan ezartzen den indarkerian, emakumeen gaineko kontrola elementu garrantzitsua da eta pandemiak egoera hori bultzatu du. Izan ere, azterlanak azaltzen duenez, erasotzaileak emakumearen gaineko kontrola galtzen duela ikusten duenean baliatzen du indarkeria eta horrek areagotzen du hiltzeko arriskua. Pandemiarekin emakumeak kontrolatuta eduki dituzten denbora handiagoa izan denez, erasoak ez dira hain larriak izan.
Gauzak horrela, pandemiaren ondorioz genero-indarkeriak eragindako hilketen kopurua nabarmen murriztu da, batez ere konfinamendu-aldian. 55 emakume hil zituzten 2019an eta 47 emakume hil zituzten 2020an, datuak jasotzen direnetik kopuru baxuena izan dena.
Emakumeen suizidioak gizonenak baino gehiago egin du gora
Espainiako Gobernuaren azterlanak indarkeriaren aurrean emakumeak ematen dituen bi erantzun bereizten ditu: bata da erreakzionatzea, erakunde publikoetara deituta, salaketa jarrita, harremana etenda eta abar.
Bigarren aukera indarkeriazko harremanean irautea da, eta egoera horrek ondorio psikologikoak areagotzen ditu eta estres handiagoa eragiten du. Honek dakar medikazio antsiolitikoa eta hipnotikoa behar izateko arriskua handitzea, baita suizidioa eragin dezaketen kausak handitzea ere.
Emakumeen suizidioak 2020an izan duen bilakaera 2019arekin handiagoa izan da gizonen suizidioaren gorakada baino: %12,1 igo da emakumezkoen suizidio tasa eta %5,7 igo da tasa hori gizonezkoen kasuan.
Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]
Pippi Kaltzaluzeren istorioak lehenengoz kaleratu zirenetik 80 urte bete direla-eta, leku berezia eskaini diote Boloniako Nazioarteko Haur eta Gazte Liburu Azokan. Azkarra, independentea, errebeldea, lotsagabea, menderakaitza, apur bat basatia, sormen handikoa, ausarta eta... [+]
Gozamen aparta bezain deskribatzeko zaila dakar, norbaiten hitzak irakurri edo entzun ostean, zera pentsatzeak: “Horixe zen neu aurreko hartan azaltzen saiatu nintzena!”. Idazlea eta itzultzailea da María Reimóndez, eta galegoz aritzen da, hizkuntza... [+]
Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]
Orain arte desgaituak ez diren pertsonekin lehiatu da Uharteko Ipar Eski Taldeko Eneko Leyun eskiatzailea (Iruñea, 1998). 2024-2025 denboraldian, lehenengo aldiz parte hartu du Adimen Urritasuna duten Pertsonentzako Iraupeneko Eskiko Espainiako Txapelketan. Urrezko... [+]
Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]
Endometriosiaren Nazioarteko Eguna izan zen, martxoak 14a. AINTZANE CUADRA MARIGORTAri (Amurrio, 1995) gaixotasun hori diagnostikatu zioten urtarrilean, lehen sintomak duela lau urte nabaritzen hasi zen arren. Gaitz horri ikusgarritasuna ematearen beharraz mintzatu da.
Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]
Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]
1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]
Donostiako Tabakaleran, beste urte batez, hitza eta irudia elkar nahasi eta lotu dituzte Zinea eta literatura jardunaldietan. Aurten, Chantal Akerman zinegile belgikarraren obra izan dute aztergai; haren film bana hautatu eta aztertu dute Itxaro Bordak, Karmele Jaiok eta Danele... [+]
Antifaxismoari buruz idatzi nahiko nuke, hori baita aurten mugimendu feministaren gaia. Alabaina, eskratxea egin diote Martxoaren 8ko bezperan euskal kazetari antifaxista eta profeminista bati.
Gizonak bere lehenengo liburua aurkeztu du Madrilen bi kazetari ospetsuk... [+]
Pertsona lodiek lodiak izateagatik bizi izan duten eta bizi duten indarkeriaren inguruan teorizatzeko espazio bat sortzea du helburu ‘Nadie hablará de nosotras’ podcastak. Cristina de Tena (Madril, 1990) eta Lara Gil (Fuenlabrada, Espainia, 1988) aktibista... [+]