Indarkeria digitalaren forma berriak: Onartu gabeko pornografia sintetikoa
Aro digitalean, gero eta adibide gehiago ditugu teknologiak giza intimitatean nola eragiten duen ikusteko, eta fenomeno kezkagarriak sortzen ari dira. Azkena: onartu gabeko pornografia sintetikoa. Termino hori adimen artifizialaren bidez irudiak edo bideoak manipulatzeari dagokio. Material pornografikoa sortzeko. Ohiko pornografian ez bezala –parte hartzen dutenek beren borondatez onartzen dute edukia ekoiztea eta banatzea–, honakoan pertsonak beren baimenik gabe eta haiek berri izan gabe dira inplikatuak.
Praktika horrek kezka etiko eta legal handiak sortzen ditu, ez baitira aipatzen pertsonentzat eta gizarte osoarentzat eragiten dituen ondorio psikologikoak. Adimen artifiziala erabiltzen duten tresnen bidez irudiak, bideoak edo audio-fitxategiak manipulatzeari “deepfake” esaten zaio. Orain arte uste genuen AAren erabilera horrek albisteen egiazkotasunari bakarrik eragiten ziola. Hala ere, kasuen %96an teknologia hori erabiltzen da pornografia mota hori sortzeko, eta gehienak emakumeak dira, indarkeria mota berri horren biktimak (kasuen %99tan). Orain arte fenomenoak eragin gutxi izan du gizartean, nahiz eta emakume ospetsuek praktika hori salatu duten.
Espainiako Estatuan, Almendralejoko (Badajoz) nesken kasua dela eta, 2023an hasi ginen fenomeno berri horretaz jabetzen. Herri horretan hamar salaketa baino gehiago aurkeztu ziren, eta mediatiko bihurtu zen, eta nolabait biktimak babestu zituen. Hala ere, kasu bakan gehienak komunikabideetara salto egiten ez duten eta askotan salatzen ez diren kasuak dira. Kasu horretan, konturatzen hasi gara tresna hori adingabeen eskuetan eror daitekeela, eta biktimak ere adingabeak dira. Horrek agerian uzten du arazo bat, baina ez gara erabat jabetzen: eskura ditugun tresna digital asko erraz daude adingabeen eskuetan.
Enpresek ezin dute jakin erabiltzaileak benetan adingabeak diren ala ez, eta, gainera, kasu horietan zaila da eta jurisprudentzia falta da haur-pornografia den ala ez ulertzeko
Inork ez du kontrolatzen nork erabiltzen dituen aplikazioak edo nork sortzen dituen erabiltzaile-kontuak plataforma digitaletan. Nahiz eta maiz erabilera termino batzuek adierazten duten gutxieneko adina izan behar dela erabili ahal izateko, gero inork ez du gainbegiratzen hori betetzen denik. Lehenengo erantzukizuna adingabe horien familiek edo legezko tutoreek dute. Bestalde, adimen artifizialeko plataformak jabetzen dira beren produktuei egin diezaieketen delitu-erabileretako bat dela onartu gabeko pornografia sintetikoa sortzea, eta funtsezko eginkizuna betetzen dutela onartu gabeko pornografia sintetikoa sortzeko eta ugaritzeko.
Gainera, kontuan izan behar dugu irudiak beren zerbitzarietan ordezten direla, ez dela AA helburu horiekin erabiltzen dutenen telefonoan egiten, eta, beraz, enpresa horien erantzukizuna argia da. Enpresa horiek jarduten duten leku gehienetan dagoen lege-hutsunea da arazoa. Enpresek ezin dute jakin erabiltzaileak benetan adingabeak diren ala ez, eta, gainera, kasu horietan zaila da eta jurisprudentzia falta da haur-pornografia den ala ez ulertzeko; izan ere, teknikoki, biktimei ez zaie sexu-irainik egin horrelako edukia sortzeko, ez baitute parte hartu. Baina parte hartu ez izanak ez ditu aldatzen biktimentzat dituen ondorioak: lotsatuta dauden emakumeak, burua makurtzen dutenak, zerbaiten erantzule balira bezala.
Europar Batasunak onartu gabeko pornografia sintetikoa sartu du adimen artifizialaren lege berrian, eta ondo jasota geratzen da adingabeak direnean. Hala ere, legeak interpretazio-tarte zabala uzten du emakume helduen kasuan. AAren erabilerak eta, zehazki, pornografia sintetikoaren ekoizpenak planteatzen dituen erronkak ez dira emakumeen arazoa, gizarte osoaren arazoa baizik. Teknologia digitalen erabilera egokian hezteak berebiziko garrantzia du. Funtsezkoa da familiak eta gainerako hezkuntza-eragileak sentsibilizatzea, teknologia hori erabiltzen lagun dezaten, erabilera txar batzuk saihesteko. Gai hori eta beste asko gure “Sexualitate digitalak” online prestakuntzaren edukien parte dira.
Emaize Sexologia Zentroa
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]
Azaroaren 15ean Errenteria-Oreretan Euskal Herria Digitala osatzen dugun eragileek antolatutako hirugarren jardunaldiak egingo ditugu. Autodefentsa digital feminista lantzeko tailer bat eta digitalizazio demokratikoa oinarri izango duen hitzaldi bat izango dira... [+]
Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]