Ikerketa berri batek argiratu digu: klima aldaketaz jakitun da petrolio sektorea 1980ko hamarkadaz geroztik
Science aldizkariak urtarrilaren 12an plazaraturiko ikerketak argi uzten du: ExxonMobil petrolio enpresa erraldoiak 1980ko hamarkadan jadanik zehazki bazekien bere aktibitateak klima larrialdia ondorioztatuko zuela
Ez da gauza berria, baina froga bat gehiago dugu esku artean baieztatzeko eskandalua: erregaien sektoreko boteretsuek 1970eko hamarkadaz geroztik dakite klima aldaketa ondorioztatzen dabiltzala. Iazko irailean Nicolas Goñik ARGIAn idatzitako "Klima larrialdiaren erdian, negozio eredua aldatu baino, Total-ek nahiago izaten du zalantza hauspotu eta zabaldu" erreportajean ondokoa irakurri daiteke: "Energian eta berotegi efektuko gasen isurketan ardura handiak dituzten enpresa askok aspaldidanik [1970eko hamarkadaz geroztik] garatu zituzten komunikazio estrategiak, beren eraginei buruzko zalantzak sortzeko eta beren arduren hautematea lausotzeko".
Hamarkada guztiz 0,2 graduko beroketa aurreikusten zuten garaiko dokumentuetan eta hori ari da gertatzen.
Science aldizkariak urtarrilaren 12 honetan plazaraturikoa froga bat gehiago da. ExxonMobil petrolio enpresako ikerlarien lanak eta datuak aztertu dituzte kazetariek, hainbat garaitan zientzialariek zabaldutako datu ofizialekin alderatuz. ExxonMobilen datuen "zehaztasun harrigarria" azpimarratu dute kazetariek. 1972 eta 2002 urte artean, multinazionalaren 32 barne-dokumentu aztertu dituzte, baita 1982 eta 2014 urteen artean beste egitura batzuekin plazaraturiko 72 publikazio zientifiko ere. Batez beste, hamarkada guztiz 0,2 graduko beroketa aurreikusten zuten garaiko dokumentuetan eta hori ari da gertatzen. "Zientzialari independenteek eta gobernu-zientzialariek bezainbeste bazekiten, eta seguru asko, neurriak hartzeko eta jendeari ohartarazteko adina", dio ikerketak. Hala ere, taldeko arduradunek begiek itxi eta bestelako mezu bat zabaltzen aritu ziren, zetorrena gordez. Demagun, ondokoa zioen ExxonMobileko zuzendari Lee Raymondek 2000 urtean: "Ez dugu klima-aldaketaren ulermen zientifiko nahikoa arrazoizko iragarpenen egiteko".
Union of Concerned Scientists egiturak jada 2015ean frogatu zuen ExxonMobilen jukutria. Berdin dio, logika berarekin segitzen du, munduan barna karbono-bonbak bideratuz. Iazko abendu bukaeran eman genuen erregaien sektoreko boteretsuen artean orokorturiko joera horren berri ondoko erreportajean: Aitzina doaz 425 ‘karbono-bonba’, klimaren bost inflexio-puntu bueltarik gabeko aldaketan sartuak direla kontuan hartu gabe.
Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
COP29 hasi da astelehen honetan Bakun, Azerbaijanen hiriburuan. 197 herrialde dira foro honetako kide eta horiez gain mundu osoko sare zibilaren milaka pertsona hurbilduko dira bertara, gobernuen jarduna jarraitzeko. Aurtengo gai izarra finantzazioa izango da.
Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.
Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]
Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]
Denborale batek hondamendia eragin du Mediterraneo mendebaldean, eta gutxienez 92 dira hildakoak eta dozenaka desagertu daude. Halako ekaitz bortitzen arrazoiak kostaldearen txikizioan bilatu behar direla ohartarazi zuen Millán Millán meteorologoak. Eta soluzioa... [+]
Txorien migrazioen mapak argi uzten digu hegazti migratzaileentzat pasabide interesgarri eta aberatsa dela Euskal Herria. 350 bat hegazti espezie zenbatzen ditugu negurako kanpora doazenen zein bertara datozenen eta migrazio-bidean atseden hartzeko pausagune dutenen artean. Bizi... [+]
Pertsona batzuek kapitalismoa "besarkatzen" dute, konturatu gabe arazoa sistema berean dagoela; planeta mugatu batean hazkundea etengabe bilatzean. Energia intentsiboak ekoizteko modu guztiak mundua irensten ari dira.
Karibea eta Ipar Amerika jo dituen Helene urakanak erakutsi bezala, klima aldaketak indarturiko muturreko eguraldien kostua kolosala da. Hainbertze, non eta aseguruak horren arabera garestituko diren, arrisku berriei aurre egiteko asmoz. Klimaren bilakaera hori gelditu ezean,... [+]
Artikoari begira jarri eta XXI. mendeko erronka eta arazo handienez hitz egiten bukatzen dugu aski fite: geopolitika, edo hobeki erran gerlak eta klima larrialdia. Horretaz kontziente, Artikoko Batzarraren baitan egin ahala eraikitzaile eta bakezale izateko jarrera izan dute... [+]
Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.
Euskal Herriaren zatirik handiena klima zonalde epelean kokatuta egon arren, Arabako eta Nafarroako hegoaldean ez ezik, edonora hedatzen dira udako bero bolada latzak. Eta, dirudienez, klima aldaketarekin okerrera eginen du egoerak –edo egiten ari da, honezkero?–... [+]
Metano isurketak murriztearen beharra berresten du klima aztertzen dabilen The Global Carbon Project proiektuko 69 ikerlarik plazaraturiko txostenak. Horrez gain, biharamunean atera du bere txostena Lurraren Aldeko Batzarrak, eta argiki dio: aldaketa sistemikoak bideratzeko... [+]