Ikerketa baten arabera euskarak eta naturaren balioek lotura daukate

  • Unai Pascual eta Dylan Inglisek Euskal Herriko ekialdean egin dute ikerlana, Pirinio inguruan. Euskararen eta naturaren balioen artean lotura dagoela frogatu dute.


2021eko apirilaren 20an - 10:31
Argazkia: Miguel Ángel García/Flickr

Hizkuntzaren aldagaia erabili dute ikerlanean eta euskararen eta basoen arteko balioetan harreman bat dagoela ondorioztatu dute. Unai Pascual Basque Centre for Climate Change-eko (BC3) ikertzailea da eta Dylan Inglis Bristolgo Unibertsitatekoa. 

Berria egunkariak dakar ikerlan honen albistea: Aezkoa, Garazi, Zaraitzu eta Zuberoako ibarretako herritarrek Irati eta Arbaileta ohianekiko duten harremana aztertu dute Pascualen eta Inglisek. Elkarrizketak eta talde eztabaidak egin dituzte bi ikertzaileek, lehentasunak kuantitatiboki ikertzeaz gain. Ehun lagun baino gehiagok hartu du parte.

Naturaren balioen eta euskararen artean bi noranzkoetako lotura dagoela frogatu dute. “Jende multzo honek esan zigun basoaz euskarazko leku izenen bidez disfrutatzea oso garrantzitsua zela”, adierazi dio Inglisek Berriari. Bestetik, natura euskal nortasunerako garrantzitsua dela azpimarratu du ikertzaileak. Naturaren balioak zabaltzeko pausuak emanda zeudela azpimarratu du baina hizkuntzari lekurik egin gabe, orain arte. 

Hizkuntza “garrantzitsua” dela tokiko naturaren identitatearentzat eta “nortasun atxikimenduarentzat”, batzuek euskara ulertu eta hitz egitearekin lotzen dute. Basque Centre for Climate Changek Pascualen hitzak jaso ditu: aurkitutako lotura hizkuntzak eta natura zaintzeko mugimenduentzako “berritzailea” izan daitekeela azpimarratu du. 

Pascualek eta Inglisek Euskal Herriko kostaldeetan edo eremu urbanoetan jarraitu nahi dute ikertzen. Bestalde, Pascualen ustetan naturaren balioak hobeto ulertzea ezinbestekoa da “bioaniztasunaren galerari aurre egiteko”. 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskara
“Musikak erroreari zor dio ondo emandako notari bezainbat”

Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]


Jarrera baikorrak areagotzearen beharra

Euskaltzaleen Topaguneko kideek euskara sustatzeko jarreren inguruko datu kezkagarriak hauteman dituzte. Hori dela eta, Gero eta aldeko gehiago gizartean ikerketaren bidez, herritarrak euskarara hurbiltzeko estrategia berriak landu dituzte. Horretaz mintzatu dira, apirilean,... [+]


Ez da gelako elefante bakarra

Hizpidea jarri zuen Pello Salaburuk sare sozialetan, aipatuta hemendik hamabost urtera etorkinen pisua Bizkaian biderkatu egingo zela, biztanle guztien %22 izateraino, eta hori badela “zinez euskararen mehatxua”. Jakina, horrela botata, beste zehaztasunik gabe, azkar... [+]


2024-07-24 | Sustatu
Claude, euskaraz oso txukun egiten duen beste adimen artifizial bat

Ekainean kaleratu zuen Anthropic enpresak Claude adimen artifizialaren (AA) Claude 3.5 Sonnet izeneko bertsioa.  Eta joan den asteko nobedadea, Android aplikazioa. AA inbento hauek jada ohituta gauzkaten bezala, euskaraz oso txukun aritzen da. Beñat... [+]


Katixa Dolhare: «Frantsesa klaseetan literatura azkar lantzen da baina euskara klaseetan anitzez gutxiago»

"Euskara eta euskal literatura, programaketatik ikasgelara" jardunaldian parte hartu zuen Katixa Dolhare Zaldunbidek. Seaskak eta UEUk antolatu Udako Ikastaroen barne. Bere problematikak horiek ziren: Zer leku du literaturak hezkuntza programetan eta nola landu euskal... [+]


2024-07-18 | Euskal Irratiak
Iñaki Iurrebaso
“Euskararen egoera ikusita, gaitasunean bereziki ahul gaude”

Iñaki Iurrebaso soziolinguistak euskararen egungo egoeraren argazkia egin du Baionan iragan zen Hizkuntz politikari buruzko ikastaroan, muga-gaindiko ikastaroen kari.


Euskaldunak

Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]


Teknologia
Euskalgintza digital kritikoa

Euskara, eremu digitala den itsasoan ezagutzara eta harremanetara abiatzeko portua da. Adimen artifizialarekin, portu horretatik mundu osoarekin euskaraz harremanetan jartzeko aukera ematen dela dirudi. Euskararen automatizazioa laguntza ederra da belaunaldi berriekin euskal... [+]


2024-07-16 | Euskal Irratiak
Sébastien Castet
“Euskaldun gehiago bada, baina euskaldunak gero eta giro frantsesdunago batean bizi dira”

Mugaz gaindiko uda ikastaroak abiatu dira astelehen honetan ostiralera arte irauteko Baionan eta Hizkuntza Politika berrirako urratsak Ipar Euskal Herrian aztertuko da.


Euskarabentura Araban barrena dabil, Zuberoa, Behe Nafarroa eta Nafarroan ibili ostean

Argantzonera (Araba) iritsiko da asteazkenean Euskarabentura espedizioa, Gesaltz-Añanatik pasa ostean aurreko egunean. Hamar egun dira espedizioa hasi zela Atharratzen (Zuberoa). 15-17 urte bitarteko 125 Jzioquitar (Euskarabenturako parte-hartzaileek jasotzen duten izena... [+]


Nola erabili da adimen artifiziala euskara zabaltzeko?

Asko dira teknologia euskaratik lantzen ari diren ikerlariak; horien artean, Naiara Perez EHUko HiTZ Hizkuntza Teknologiako Zentroko ikerlaria, Itziar Cortes Elhuyarreko ikerlaria eta Eli Pombo Iametzako kudeatzailea. Euskarak adimen artifizialean daukan lekuaz, aukerez,... [+]


Eguneraketa berriak daude