Idriss Deby Txadeko presidentea hil da, errebeldeen kontrako liskarretan zauriturik
Bere seigarren kargualdia hasi berri zuela hil da, liskar armatu batean jasandako zaurien ondorioz. Hogeita hamar urtez atxiki du presidentearen aulkia. Behin-behinean bere semeak hartu du presidente kargua, oposizioaren desadostasuna eta kexua areagotuz.
Txadeko armadaren eta FACT Alternantziarako eta Konkordiarako Txadeko Frontearen arteko liskarretan kolpaturik hil da Idriss Deby Txadeko presidentea. Berria jakin bezain laster eta behin-behinean Trantsiziorako kontseilu militar bat izendatu dute eta Mahamat Idriss Deby presidentearen semeak gidatuko du. "Trantsiziorako bide orri bat" sortuko dute, eta "trantsizio gobernu bat" eratu, parlamentua deseginda. Hemezortzi hilabeteko "trantsizioa" eta gero "hauteskunde libre eta demokratikoak" antolatuko dituzte, trantsizio gobernuak zehaztu duenez.
"Estatu golpe instituzionala"
Presidente ohiaren semeak boterea hartu izana gogorki deitoratu du oposizioak "estatu golpe instituzional" bat egon dela salatuz. Oposizioko 30 bat alderdik "elkarrizketa" eta "trantsizio gobernu zibil" bat eskatu dituzte agiri bidez. "Demokrazia bermatzeko bidean" nazioartearen laguntza ere eskatzen dute.
Apirilaren 20an hil da, 68 urterekin Idriss Deby. Militarra, presidentearen aulkia hartu zuen 1990ean estatu golpe bat burutuz; eta orduz geroztik Txadeko presidentea zen. Azkenik, apirilaren 11n egin zituzten bozak, eta aise irabazi zituen Debyk, botoen %79,32 eskuraturik. Kontua da, bere "agintekeria" salaturik, oposizioko hiru zerrendaburuk uko egin ziotela parte hartzeari.
Nazioartearen babesa zuen –hasieratik Frantziako Gobernuarena, besteak beste–, batez ere jihadisten kontrako borrokalari sutsua zelako eta bere lurretan dituen baliabide naturalei begira direlako –tartean, petrolioa–. Haatik, giza eskubideen urraketak leporatzen zizkioten maiz nazioarteko Gobernuz Kanpoko Erakundeek. Adibidez, 1990eko hamarkadan "kopuru handian burutu hilketak" leporatu zizkieten Guardia Errepublikanoari eta haren poliziari.
Herri pobrea da Txad eta 2020-2021 urteetan are pobreago bihurtu da COVID-19ak eragin krisiagatik. Baliabide natural ugari izan arren, 189etatik 186garren lekuan da, Nazio Batuen Garapenerako Programak (NBGP) ezarritako Giza Garapenaren Indizearen arabera. Txadeko landa-biztanleriaren %87 –14 milioi lagun gutxi gorabehera– egunean dolar batekin baino gutxiagorekin bizi da.
Emmanuel Macron Frantziako presidenteak Marokoko Mohamed VI erregeari gutuna bidali dio babesa adierazteko.
Igandean egin du erreskatea Aita Mari salbamendu ontziak. Azaldu dute Siriatik etorritakoak direla gehienak, baina badaudela haien artean Egiptotik, Nigeriatik eta Bangladeshtik etorritakoak ere. Aita Mari ontziari Ravennako portuan lehorreratzea agindu dio Italiako... [+]
Calabriako (Italia) kostaldetik 120 miliatara hondoratu da astelehenean ontzi bat eta erreskate lanetan, haurdun zegoen emakume bat hil da. Libiatik gertu beste ontzi batean, ura sartu eta hamar pertsona hil dira sotoan. Desagertuen artean gutxienez 26 ume daude.
Rafahtik gertu dagoen muga-lerroa osorik kontrolatzen dute, antza. Lau bahitu askatzearen aitzakiapean, ia 300 palestinar erail dituzte sionistek Nuseiraten. Azken zortzi hilabeteetan, ia 37.000 palestinar hil dituzte jada.
181 milioi haur inguru bizi dira egoera larrian eta gobernuz kanpoko erakundeak dio hilgarria izan daitekeen desnutrizio-motaren bat jasateko %50 aukera gehiago dutela. Desberdintasunak, gatazkak eta krisi klimatikoa dira arrazoi nagusiak.
Genozidioa zoritxarrez modan dagoen hitza da. Rafael Lemkinek 1946an egin zuen definizioaren arabera, “talde nazional, etniko, arrazazko edo erlijioso bat erabat edo partzialki suntsitzeko asmoz egindako ekintzak” dira genozidioa. Ekintza horiek “taldeko kideak... [+]
Egiptok Camp David-eko akordioa haustearekin mehatxatu du Israel, Rafah-ko operazioarekin aurrera egiten badu. Hegoafrikak Nazioarteko Justizia Auzitegiari eskatu dio agindu dezala Israel Rafah-tik ateratzeko.
Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]
Etiopia, Somalia eta Kenyako hainbat eskualdetan ia hiru urtez euririk gabe egon ondoren, azkenaldian urpetuak izan dira. Sasoi kontrasteak ohikoak izanik ere eskualde hartan, klima aldaketarekin larritzen dira, eta euriak hobeki baliatzeko hainbat tokiko ekimen garatzen ari... [+]
Droneen ekoizpena gorantza doan industria da, eta Turkia gerrarako droneen fabrikatzaile eta esportatzaile handienetakoa bihurtu da. Haien produktu izarra Bayraktar TB2 da. Modu autonomoan aireratu, lurreratu eta nabigatu dezakeen drone bat, baina giza operadore baten mende... [+]
Tutsi eta hutu etnien arteko gatazka zein mineralen ustiaketa dira gaiztotuz doan gatazka odoltsu horren iturrien artean. Nazio Batuen Errefuxiatuentzako Agentziak jakitera eman du orotara 5,7 milioi errefuxiatu eragin dituela 2021ean areagoturiko gatazkak.
Gambiako Batzar Nazionalak emakumeen genitalen mutilazioaren debekua (klitoriaren ablazioa) indargabetzeko lege-proiektu bat eztabaidatu berri du. Azken urteetan ablazioak gora egin du, bera geldiarazteko legezko saiakerak gorabehera.