Ibero, Nafarroan iraun duen Erdi Aroko industrigune bakarra auzolanean zainduko dute
XIV. mendetik zutik zegoen Iberoko dorreak kolpe itzela hartu zuen 2006tik 2009ra bitartean, teilatua gainera erori zitzaionean. Goizueta eta Leitza artean dagoen monumentu multzoaren zati ikusgarriena da agian dorrea, baina horrez gain burdinola, zubia eta baserria baditu Iberok, Nafarroan iraun duen Erdi Aroko industrigune bakarra da.
2011 Leitzako Udalak eraikinak eta lurzoruak erosi zituen, egoera tamalgarriari buelta eman nahian eta orain Nafarroako Gobernuak eta Goizueta eta Leitzako udalek sinatutako lankidetza-hitzarmenari esker zaharberritzen ari dira. Dorreko lanak 2017an hasi zituzten eta burdinolaren aurriak berreskuratzeko “lehen urrats” gisa daukate hori.
Asteazkenean sinatu zuten hitzarmena erakunde publikoetako ordezkariek, eta horren bidez Nafarroako Gobernuak beregain hartuko ditu dorrea eta zubia zaharberritzeko lanak; 600.000 euro inguruko aurrekontua du horretarako. Goizuetako eta Leitzako udalek, aldiz, ondare multzorako sarbideak eta aparkalekuak atondu, ibilbideak markatu, baserria txukundu eta eraikinak zaintzeko eta ezagutzera emateko ardura hartuko dute besteak beste, herritarren arteko auzolanaren bidez, “komunitatea eta lurraldea ondare kulturalaren biziberritze eta zabalkundean uztartzeko asmoz”.
Iberoko industrigunearen bereizgarria da toki oso txikian hainbat eraikin esanguratsu biltzen dituela. Dorrea, Karlos II.a Evreuxkoaren erregealdian (1349-1387) eraiki zen, Gaztelarekin mugan egonagatik Nafarroako Erreinuak jasaten zituen erasoengandik babesteko. Hamar metroko altuera du, baina jatorriz oraindik garaiagoa zela pentsatzen da; baleztariek erabiltzen zituzten gezi-arkuak eta kare-harrizko dobelez osaturiko erdi-puntuko arkua mantendu ditu, besteak beste.
Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]
Ancora elkarteak salaketa jarri du Ertzaintzan, Arte Ederren eraikinean egiten ari diren “ezkutuko obren” aurka. Izan ere, joan den irailaren 30ean, Ancorak idatzi bat erregistratu zuen udaletxean, Arte Ederren eraikineko inguratzaile babestua mailuka suntsitu zutela... [+]
Irakaskuntzan eta ikerketa historikoan dihardu Eneko Tuduri Zubillagak (Erdialdea, 1990). Doktorea da Artearen Historian, eta Nafarroako eliza zahar batzuen horma margoetan oinarrituriko tesia idatzi zuen. Ancora elkartean ibili zen denbora batez, eta gertutik erreparatu dio... [+]
El Villar aztarnategian 2017an aurkituriko mosaiko erromatar handia zaharberritu eta ikusgai jarri dute Ablitasko kultur etxean. IV. mendeko villa edo etxaldeak 40.000 metro koadro ditu eta oso-osorik dagoela uste dute arkeologoek, nahiz eta zati txiki bat baino ez duten... [+]
Mostafa Waziri Egiptoko Antzinaroko Kontseilu Goreneko idazkari nagusiak Mizerinoren piramidea zaharberritzeko proiektu erraldoia aurkeztu du berriki: Gizako piramiderik txikiena granitozko blokez estaliko dute, jatorrizko itxura berreskuratu dezan. Wazirik proiektua gogo biziz... [+]
Berriki Donostiako Arkitektura Eskolan agerkunde arkitektoniko bat izan dugu. Tesi doktoral baten markoan eta Ibon Telleria arkitektoaren eskutik, euskal baserriaren inguruko ezagutzaren aldaera bat azaldu da. Ekarpenak dio, lagar ereduaren baserrien hasierako eraikuntza 1450... [+]
Baserri ingurunea dramen gertakari izan da berrietan, eskopeta eta hondeatzailea bitartekari. Notizietako baten arabera, Moskenea zuen izena, eta akabatua izan da. Bere haragia harri eta egurrezkoa bazen ere, bere desagerpenak inpaktua sortu eta tristura ekarri du. Hondarribiko... [+]
Hondarribiko Zimizarga auzoan zegoen Moxkanea izeneko baserria bota dute egunotan hondeamakinek. Baserriaren lehen aipamenak 1663. urtekoak dira eta garai hartan Bidasoa bailaran eta Lapurdin hedatu zen tipologia arkitektonikoa mantentzen zuen. Udalak gertatutakoa... [+]
Herrietako elizen zaintzaz arduratzen ziren emakumeak ziren serorak eta Euskal Herri osoan ezagunak izan ziren, Erdi Arotik XX. mendera arte. Baina bete zuten funtzioa ez zen berdina izan lurralde guztietan, ezta garai guztietan ere. Emakume haiek publikoki nabarmentzen ziren... [+]
1936ko Gerran kartzela gisa erabili zen Tuterako San Frantzisko komentuaren eraikina. Ehundaka preso errepublikar giltzapetu zituzten leku hartan, eta asko fusilatuak izan ziren. Oroimen Historikoko Leku izendatzeko aukeraren aurrean, Rafael Moneok duela hogei urte egindako... [+]
Arabako Foru Aldundiak ikerketa bat abiatu du Forondako Markesaren Jauregiaren eremuan, makro-egoitza bat eraikitzeko lursailean eraikin babestu bat bota ote duten ebazteko.
Zein da hiriko eraikinik ederrena? Hiri bat bisitatzeko gidaliburuetan edertasunaren ranking-a egitea etengabe burutzen den ariketa da, eta norbaitek erabakitzen du, edertasunaren kontzeptu homogeneizatu eta adostu bat existitzen denaren egiaren gainean. Badira noizbehinka... [+]