Hurrengora arte
Gauza gutxi gustatzen zaizkit idaztea baino gehiago. Oso gutxi. Horregatik kurtso honetan ARGIAn astero idazteko eman zidaten aukera oparia izan da niretzat. Urteak neraman testuak idazteko zerrenda txiki bat osatzen. Umea sentitzen naiz nire gai-zerrendari begiratzean, umeek dituzten altxor maletak bezalakoa iruditzen zaidalako. Zerrendan sartzen ditut, kutxa batean bezala, kaleetan, bideetan, irakurketetan aurkitzen ditudan harri politak, makilatxoak, kotxetxoak, salto egiten duten pilotatxoak, koloretako papertxoak, distira egiten dutenak... Horiek bezalakoak dira nire altxorrak, baina hitz formakoak, eta horregatik paperean idatzita eramaten ditut, edo mugikorreko oharretan, edo nire lantoki desordenatuko liburuen artean.
Ume bati bere altxorren maleta irekitzeko eskatzen diotenean bezala geratu nintzen ni ARGIAkoek astero idazteko proposamena luzatu zidatenean. Irribarre bat egin, eta maletatxoa ireki nuen, eta, pixkanaka, nire harritxoak, neurri ezberdineko makilatxoak... erakutsiz joan nintzen, eta horiei buruz nekizkien guztiak kontatu dizkizuet. Ez pentsa gero, halere, horiek guztiak gauza solte hutsak izan direnik; mundua nola ikusten dudan azaltzen saiatu naiz, adibideak eman nahi izan ditut, Historia nola egin nahi dudan partekatu. Hilabete hauetan esan nahi izan dizuet, batez ere, eta laburbilduz, nire aburuz Europako herri gutxituen historia egiteke dagoela, eta egin egin behar dugula, gure ikuspuntua ezinbestekoa baita mundu polit bat eraikitzeko. Eta, are gehiago, Gasteiz oso leku egokia dela ere adierazi nahi izan dut, koordenada ezin aproposagoak dituena gure eginkizun hau burutzeko.
Europako herri gutxituen historia egiteke dago, eta egin egin behar dugu, gure ikuspuntua ezinbestekoa baita mundu polit bat eraikitzeko
Baina orain bukatu ditut maletan neuzkan altxorrak. Astero idazteko konpromisoari eustea zein zaila den ere ikasi dut. Gainera horri gehitu behar diogu nik ez dudala hizkuntza hain ondo menperatzen, eta nire testuek behar izaten dituzte, ejem, ohi baino zuzenketa gehiago... Miresgarri zaizkit astero artikulu zein zutabeak idazteko gai diren lagunak, eta iruditzen zait mirari bat egiten dutela egunero interesgarri gertatzen den zerbait idaztea lortzen dutenek.
Nik, momentuz, ezin dut jarraitu, astero idazteko materiala agortu egin zait eta. Elkar ikusiko dugu oraindik, ARGIAn, edo beste leku batzuetan, baina astero zutabe bat ez dut berriro egingo. Pixka bat nire gogoz kontra konturatu naizelako, zerbait duina eskaintzeko, denbora gehiago behar dudala.
Eta hori da gaur kontatu nahi nuena. Eta, horiek horrela, bi gauzak gehiago baino ez, esateko:
Mila esker, hemen idazteko proposatu zidanari.
Mila esker, nire gauzatxoak irakurri dituzuenoi.
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
2017an Indonesiak eta Herbehereek akordio bat sinatu zuten, Europako herrialdeak hiru mendeko kolonialismoaren ondorioz lapurtutako ondarea itzul tzeko helburuarekin. Gusti Agung Wesaka Puja itzultze prozesuaren arduradun indonesiarraren hitzetan, akordio hori... [+]
Grezia, 1975. Herrialdeak urtea errepublika gisa hasi zuen, hiru aste lehenago, 1974ko abenduaren 8ko erreferendumean, herritarrek monarkiaren amaiera erabaki ondoren.
Hamarkada bat lehenago, 1964an, Pablo I.a erregea hil zenean, Konstantino semeak hartu zuen tronua, 23 urte... [+]
Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Tennessee (AEB), 1820. Nathan Green esklaboa jaio zen, Uncle Nearest edo Osaba Nearest ezizenez ezaguna. Ez dakigu zehazki zein egunetan jaio zen eta, oro har, hari buruzko oso datu gutxi dauzkagu 1863. urtea arte, orduan lortu baitzuen emantzipazioa. Dakiguna da 1850eko... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]