Hurbileko laborari txikiek kudeatutako saltoki kolektiboa Maulen
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen laborari talde bat elkartzen hasi zen 2022an, denda nola sortu pentsatzeko”, adierazi du Amaia Costa proiektuaren animatzaileak. Euskal Herriko Etxe Ekoizleen Elkartearekin harremanetan jarri zen laborari taldea segituan, elkarteak Iparraldeko antzeko proiektuetan aurretik esperientzia bazuelako. Bi urteko bidearen ondotik, abenduan ireki zituen ateak Xüxenka dendak.
Proiektuaren bultzatzaileek egin duten bi urteko prozesua hiru fase nagusitan banatu da. “Lehen puntua zer nahi zuten zehaztea izan zen, zein diren proiektuaren baloreak eta irizpideak, eta taldea egitea, kolektiboki ontsa funtzionatzeko”, dio Costak. Zuberoako hamaika etxalde elkartu dira denda kudeatzeko taldean, baina haien proiektuez gain, beste hogei bat etxaldetakoak ere eskaintzen dituzte gunean. “Etxe ekoizlea izatea da adostutako oinarrietako bat, alegia, eraldaketarik bada, ekoizlea bera izatea bere lehengaiak transformatzen dituena”, azaldu du.
Proiektuko kideak Zuberoako etxaldeak izateaz gain, kasik denek labelen bat ere badute. “Idoki sormarka barruan daude batzuk, beste ainitz ekoizpen biologikoan ari dira, edo EHKOlektiboko kide dira…”, dio animatzaileak. Sasoien errespetatzea eta animaliak kanpoan haztea ere izan dira irizpideak, baita giza neurriko etxaldeak izatea ere. Behin proiektuaren oinarriak eta balioak zehaztuta, dendaren bideragarritasunari begirako azterketa ekonomikoa egitea, alde juridikoa lantzea eta Mauleko eraikina egokitzea izan ziren hurrengo faseak. Alokairuan hartu dute gunea.
Abendutik irekita
Dendako txandak laborarien artean bete dituzte abenduan, baina urtarriletik aurrera denbora erdiz langile bat ere ari da Xüxenkan. “Asteartetik larunbatera irekitzen dugu saltokia, goizetan”, adierazi du Costak. Laborariei haien produktuak modu zuzenean saltzeko aukera ematen die dendak, eta kontsumitzaileari, berriz, bertako produktu jasangarriekin erosketa saskia betzetzekoa. “Barazkiak eta fruituak, txerrikia, axuria, ahuntz haragia, esnekiak, eztia, erreximentak eta sendabelarrak…”, denetik dute Mauleko dendan.
Bi hilabeteko ibilbide laburra izanagatik, erantzun ona izaten ari da proiektua, eta pozik daude bultzatzaileak. “Gerora, proiektua abiatu duten laborariek gogoan dute animazioak antolatzea eta pedagogia egitea, baina pixkanaka doaz. Momentuz, dendan zentratuta dago egitasmoa”, adierazi du.
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]