“Houstonen ‘Harvey’k eragindako uholdeena hiri diseinu arazo bat da”

  • The Atlantic hedabidean Ian Bogostek hainbat adituren iritziak bilduz dio Houstongo uholdeak, hiri handietan gero eta usuago gertatzen diren besteak bezala, ekaitzak ekarri dien ur kopuru handiaren ondorioz baino gehiago gertatzen direla hiriek bere eraikuntza moduagatik urak ahalik eta arinen kanporatu nahiagatik. Ian Bogost Georgiako Teknologia Institutuan irakasle da eta publikatu duen azken liburua du Play Anything. Bere "Houston's Flood Is a Design Problem" artikuluaren pasarteak euskaratu ditugu.


2017ko abuztuaren 31n - 12:18
AEBetako laugarren hiri handiena den Houston, 'Harvey' ekaitzak eragindako uholdean itota. (Argazkia: Richard Carson)
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Uholdeek tornadoek eta urakanek baino kalte material eta heriotza gehiago eragiten dituzte. Eta Houstonekoa proportzio biblikotako hodamendia da: zeruak hiriaren gainean bi egunetan 9 bilioi galoi ur isuri zituen eta askoz gehiago botako ditu Harvey ahuldu aurretik, 60 behatz euri pilatzeraino.

Katrina, Sandy, Rita edo Tohokuz geroztik, errazago irudikatzen ditugu urakan eta tsunamiek ekarritako uholdeak. Horietan uholdeak arazo dira urak kai, hesi edo dikeak gainditzen dituelako. Adibide horiek indartzen dute ustea uholdeen arazoa dela ura kanpoan edukitzea, edo iristea eragotziz edo ingeniaritzaz irtenaraziz.

Baina Harveyk erakusten duenez hondamendi natural eta masibo bat baino zerbait iraunkorragoa da. Hirietako uholdeak ez dira gertatzen zehazki ura iritsi delako; gertatzen dira zibilizazioak eragindakoa zoladurak [lurzoru artifizializatuak] behartzen duelako ura berriro kanpora joatera.

Thomas Debo Geogiako unibertsitate teknologikoan hiri planeamenduaren irakasle izan denak, eta liburu ezagun bat argitaratu zuenak ekaitzetako uren kudeaketaz, dio artifizializatzea murriztea dela hirietan uholdeak saihesteko sendagai egingarri bat. “Gehiegi begiratzen diogu inpermeabilizatutako eremuari eta ez nahikoa uraren bideratzeari”. Zeren eta gutxiago izanik ere, urak bukatzen du hodi eta kanaletan, kanal handiagoetara abiada handian joateko. “Gaixotasun bat sendatzeko aspirina bat hartzea bezala da”. Houstoneko uholdeak erakutsi du eragina.

Debok defenditzen du hirien diseinuak imitatu behar duela basa eremuen hidrologia. Lurzoruaren artifizializazioa gutxitzeak eta uraren bideak hobetzeak garrantzia dute, baina hiriak uholdeetatik libratzeko urratsik garrantzitsuena da kanalizatutako uraren abiada mantsotzea, ez ditzan itoarazi beste lekuak. Eta eragoztea uraren ihesa eraikin eta egituretatik, hura lekuan bertan erabiltzeko erabilera berriak bilatzen hasiz.

Lor daiteke ura deposituetan bilduz berrerabiltzeko; honekin gainera dirua aurreztu liteke, hornidura sarearekiko menpekotasuna gutxituz. Soluzio on gehiago dira landaredia gehitu, euri ura bildu eta hori banatzeko sistema lokalak antolatzea.

Beste arazo bat zera da, jendeari uholdeak axola zaizkiola dramatikoak eta katastrofikoak direlako. Euri uraren kudeaketa ez zaio axola, nahiz eta horretan datzan benetako arazoa. Harvey desagertzen denean, asteak eta hilabeteak pasa ahala herritarren interesa ere desagertuko da. Debok nabarmendu duenez, jende arruntarentzako trafikoaren kudeaketa errazago ulertzen da hiri plangintza arazotzat, egunero gertatzen delako.

Hirietako uholdeak kudeatzeko arazo nagusia da hori uztartzea Iparramerikako jendeak edonon bizi, lan egin eta jolas egiteko eskubidea daukalako ustearekin. Baina zenbait eremuk ez zuten sekula hiri bihurtu behar. “Houstonen auzoak uholde lekuetan eraikita, Katrinak urpean utzi zituen New Orleanseko eremuak, Floridako eskualdeak… horiek ez ziren hiritartu behar”, dio Debok. Gehitu itsas mailaren igoera eta klima aldaketak eragindako super-ekaitzak eta zerbaitek etorri behar zuen.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Hondamendiak
Zaldibarko hondamenditik bost urtera, erantzukizunak argitu gabe eta zabortegien kontrola ezbaian

Bost urte bete dira Zaldibarren 800.000 tona zabor maldan behera amildu eta Joaquín Beltrán eta Alberto Sololuze langileak aurretik eraman zituenetik. Ikerketa judiziala amaitu gabe dago oraindik, Verter Recycling enpresak ez du ezer ordaindu zigilatze lanengatik,... [+]


2025-01-30 | Julene Flamarique
Erantzukizunak eskatuko dituzte Zaldibarko tragediaren bosgarren urteurrenean

Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]


Esa-ko urtegiaren handitzea
Apurketaren mamua beti hor

Valentziako tanta hotzaren ondoren hondamendiaren itzala beste leku batzuetara ere hedatu da: zer gertatuko litzateke horrelako denborale erraldoi batek Esako urtegi handitua kolpatuko balu? Eutsiko ote lioke presak? Urak gainezka egingo ote luke? Galderak hor daude eta... [+]


Los Angeles hirigintza estentsiboaren zepoan: ehundaka etxe kiskali dituzte suteek

AEBko eta munduko hiri handienetakoa den Los Angeles sute ikaragarriek harrapatu dute eta jadanik 150.000 lagun lekuz aldatu behar izan dituzte agintariek. Alkateak larrialdi egoera ezarri du, garrek ehundaka etxe kiskali dituzte hainbat auzotan, eta haizete gogorrek ez dute... [+]


Petrolio-ontzi hondoratu batek 4.300 tona isuri ditu Itsaso Beltzean, eta beste bat noraezean dabil

Ekaitz-erauntsia emana zegoen eta "hondamendia jazo da", Errusiako Gobernuak jakinarazi duenez. Ukrainak arduragabekeria egotzi dio.


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


2024-11-20 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Datuak lurraldera

Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]


Valentziakotik ikasi behar duguna: eman arnasa lurrari

Mediterraneoan tanta hotz batek eragindako triskantzak erakutsi digu gizakiak noraino sartu dezakeen hanka. Klima larrialdia sortzeaz gain, bere kalte humanoak eta ekonomikoak anplifikatu ditugu. Copernicusen datuen arabera, 400 kilometro koadrotik gora lur geruza... [+]


2024-11-13 | Jesús Rodríguez
Gainezka egiteko falta zen tanta

Urriaren 25a. Valentziako Meteorologia Elkarteak iragarri duenez, hurrengo astean goi geruzetako tanta hotz batek euri-erauntsiak eragin ditzake Valentzian. Egunez egun, aurreikuspenak berresten dira, eta urriaren 29an, goizeko lehen orduan, Espainiako Estatuko Meteorologia... [+]


Lehen aldiz 1,5ºC-ko langa gaindituko du tenperaturaren igoerak 2024an

Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.


Valentziako presidentearen aurkako salaketa jarri dute, eta haren dimisioa eskatu

Valentziako Generalitateko presidentearen aurka salaketa jarri du CGT sindikatuak, heriotzak saihesteko neurriak hartu ez izana leporatuta. Hogei bat eragile sozial eta sindikalek berriz, haren dimisioa eskatzeko manifestazioa antolatu dute hiriburuan, datorren larunbaterako.


Iñaki Sexmilo (suhiltzailea)
“Iritsi den lehen larrialdi zerbitzua izan gara zenbait tokitan, herritarrak oso eskertuta daude”

Hogeita hamaika suhiltzaile nafar joan dira Valentziara, uholdeen ondoko garbiketa lanetan laguntzen, Horietako bat da Iñaki Sexmilio. "Zenbait lekutan gurea izan da iritsi den lehen laguntza taldea, herritarrak oso eskertuta daude", azaldu du Metropoli Forala... [+]


2024-11-04 | Jon Torner Zabala
Valentziako hondamendia:
Hormigoiak lurzorua inpermeabilizatzen duenean

Ugariak dira Dana denboraleak Valentzian eragin duen hondamendiaz egin diren irakurketak. Beste faktore batzuen artean, gizakiak naturari ebatsitako eremuez luze mintzo dira hedabideak, ibai eta itsaso ertzak hormigoiarekin betetzeak duen arriskua dela-eta. Hormigoiarekin... [+]


Murrizketak, bazterkeria eta negozio interesak: hondamendi batentzako koktel hilgarria Valentzian

Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]


Eguneraketa berriak daude