Memoria berreskuratzearen garrantzia
Bigarren eguna oso hunkigarria izan zen, gehienbat COFADEH egoitzan egon ginelako. Kronika hortik abiatu dugu.
COFADEHko egoitzan bilera eta afaria egin eta bertan jende izugarria ezagutu genuen. Oso interesgarria izan zen bisita, eta batez ere, oso hunkigarria. Aurrez Euskal Herrian ezagutu eta artatu genuen aktibistaren/kolektiboaren borroka, beldurrak eta erronkak bertatik bertara ulertzeko baliagarria egin zitzaigun bisita. Hainbeste entzun izan dugun espazioa aurrez aurre ezagutu, usaindu, ukitu, sentitu eta bizitzea benetan pozgarria izan zen guretzat. Eskertzekoa da eta oso motibagarria da bizitzen ari diren egoerari aurre egiteko duten duintasun eta umiltasuna.
Bertan Sala de Memorias Vivas deitzen dioten gela bisitatu genuen, bertan 1980-1993 urte bitartean desagertu ziren pertsonen argazkiak daude jarrita, baita familiek erabilitako pankartak ere. Haien atzoko eta gaurko leloa “vivos los llevaron, vivos los queremos” da. Espazio hori erakundearen sorrera gogoratzeko gune oso berezia da. Memoria berreskuratzea zein garrantzitsua den, behin eta berriz, azpimarratu zuten.
Egun honetan ere Comisionado Nacional de los Derechos Humanos-Norte-koekin (“herritarren babesle” moduko bat) batu ginen eta herrialdea nola dagoen azaldu ziguten haien prespektibatik, baita hainbat datu eman ere:
- San Pedro Sula da hiririk biolentoena: pandilla-mara ugari dago, narkotrafikoaren korridorea bertatik pasatzen da (hegoaldetik dator droga eta AEBetara doa).
- Bortxazko desplazamenduak izugarri ugaritu dira. Adibidez, marak etxeetara joaten dira eta esaten diete “24 ordu dituzue hemendik joateko, ez bazoazte akabatu egingo zaituztegu”. Jende asko jada ez da herrialdeko beste eremu batzuetara joaten, herrialdea uzten du zuzenean marak asko zabaldu direlako. Migrazioak zein dimentsio duen ikusteko, datu batzuk hemen: astero deportatuz betetako lau hegazkin AEBetatik Hondurasera heltzen dira, baita autobus ugari Mexikotik ere.
- Bizitzaren aurkako 100 delitutik bost bakarrik iristen dira epaitegietara, baina ez dago jarraipenik eta ez dakite nola amaitzen diren.
- Jendeak ez dauka konfiantzarik Poliziarengan, ez dutelako sinisten instituzioetan eta badakitelako salatzerakoan filtrazio ugari dagoela (eta ondoren jarraipenak eta hilketak ere bai).
- Segurtasun pribatua izugarri areagotu da eta leku guztietan daude. Ideia bat egiteko momentu honetan, Polizia eta militarrak baino segurtasun pribatu gehiago dago.
- Estatu kolpetik egoerak okerrera egin du zentzu guztietan. Informazioaren eta hedabideen kasuan adibidez, egoera oso larria da, 2009. urtetik 80 kazetari erail dituzte.
Presoen arteko liskar batek eragin ditu hilketak, polizia iturrien arabera. Azken urteetan Honduraseko espetxe batean gertatu den ezbehar handienetarikoa da.
Oqueli Domínguez erail zuten ekainaren 15eko goizean, bere amaren etxean. Urtarrilan erail zuten Ali Domínguezen eta Tocoako Ondasun Komun eta Publikoen Defentasarko batzordeko Reynaldo Domínguezen anaia zen.
Dabeylyn Juares (Alianza, Honduras, 1992) aktibista eta gizarte integratzailea da La Violetan, Bartzelonako ASSIS harrera zentroak kudeatzen duen inklusio bizitegi-zentroan. 2015ean Bartzelonara migratu zuen eta orduz geroztik zaintzari lotutako lanak egin ditu, ikasketekin... [+]
Berta Cáceres ekintzaile ekologista hil zutenetik sei urte bete direnean, Roberto David Castillo Mejía, Desa enpresa hidroelektrikako lehendakari exekutibo zena, 22 urteko espetxealdira kondenatu dute Hondurasen. Enpresa hori presak eraikitzen ari zen Lenca... [+]
Roberto David Castillo Mejía jo du auzitegiak Berta Cáceres ekintzaile lencarraren hilketaren arduradunetakotzat. Castillo lehendakari exekutiboa zen Desa enpresan eta berau Lenca herriarentzat sakratua den Gualcarque ibaian presak eraikitzen ari zen: eraikuntza... [+]
2016ko martxoaren 2an Berta Cáceres ekintzaile ekologista eta giza eskubideen defendatzailea erail zuten, goizaldean bere etxera sartu eta tiro eginda. Agua Zarca proiektu hidroelektrikoaren aurka ari zen borrokan: jatorrizko herrien lekualdatzea eta uraren pribatizazioa... [+]
Hondurasen debekatuta dago haurdunaldia etetea, kasu guztietan: bortxaketa, fetuaren malformazio larria edo haurdun dagoen emakumearen bizitza arriskuan egotea ere. Ostegunean Hondurasko Kongresu Nazionalak Konstituzioaren erreforma onartu du abortuaren debekua are gehiago... [+]
Etorkizun beltza iragarriko lioke askok Erdialdeko Amerikako herrialde txikienari. Azken ehun urtean apenas ezagutu dute bakerik El Salvadorren, armak hartu eta azala tatuatzea da gazte askoren irtenbide bakarra. Bide horrek, ordea, kartzelara edo lurrera bueltan eramaten du... [+]
Pew Centerreko datuen arabera, Hondurasko biztanleen %88k uste du homosexualitatea, eta beste edozein sexu-aniztasun, jokabide immorala dela. Iritzi hori argi eta garbi islatzen da legerian, diskurtso politikoetan eta elizetan entzuten diren sermoietan.
Getty Images AEBetako erraldoiarentzat lan egiten duen John Moore argazkilariak irabazi du 2019ko World Press Photo-ren lehen saria. AEBen eta Mexikoren arteko mugan egindako argazkia aukeratu du epai mahaiak 4.738 argazkilarik lehiaketara bidalitako 78.801 irudien artean.
Nohemí Esther Pérez Borjas hondurastarra giza eskubideen defendatzailea da. 1982an, AEBek Hego Ameriketan bultzatutako Segurtasun Nazionalerako Doktrinaren testuinguruan, bere neba Samuel desagerrarazi zuten. Anaia bilatzeko saiakerak oso gaztetatik bideratu zuen... [+]
