Hondeamakina Iruña-Veleian
Arkeologia eta aztarnategia lotzen ditugunean honelatsuko irudi bat etorriko zaigu burura: hainbat pertsona lurrean eserita, paleta edo eskuilaz lurra pixkanaka harrotzen eta garbitzen, inguruko esparruak sokaz mugatuta, eskorgaren bat eta bahea, neurgailua… Horrela ikusi ditugu Irulegin eta Iruña-Veleian, Eliseo Gilen garaiko argazkietan.
2010etik hona beste metodo bat nagusitu da I-Vko aztarnategian: hondeamakina. Ikusi, bestela, "Destrozando Iruña-Veleia" eta "Kereila suntsiketagatik" bideoak.
Zer helburu dute hondeamakina erabiliz egindako lanok? Zaila ikusten dut lan arkeologiko txukun bat egin ahal izatea. Estratigrafia eta egitura originalak errespetatzen al dira? Informazio baliagarria eman dezaketen objektu arkeologiko txiki eta ertainak jasotzen al dira: zeramikazko piezak, txanponak, metalezko eta beirazko gauza txikiak, pertsona nahiz animalien hezurrak, ikatz zatiak...? Behin bere lekutik atera eta zakar pilatan lurrarekin nahastuz gero, balio osoa galtzen dutela badakigu.
Zer helburu dute hondeamakina erabiliz egindako lanok? Zaila ikusten dut lan arkeologiko txukun bat egin ahal izatea. Estratigrafia eta egitura originalak errespetatzen al dira?
Eliseo Gil eta bere taldeak milaka ‘artefaktu’ atera zituen I-Vko aztarnategitik, tartean oraindik behar bezala analizatu gabe dauden grafitoak, baina baita ‘Bibat’ museo arkeologian ikusgai dauden hainbat objektu ere, gure historiaren testigu. Diru publikoaz eta Europako diruaz baliatuta hondeamakinekin lan egitea erabaki dutenek ziurtatu al dezakete ez dutela ezer baliozkorik hondatu?
Paradoxa galanta da gertatzen ari dena: Eliseok grafito batzuk ‘faltsutu’ omen zituen hautsitako zeramikazko puskatan, animalien hezurretan, adreilutan eta beirazko piezatan, denen artean otarre bat ere beteko ez luketenak. Hori dela eta, kristoren iskanbila sortu zen, ‘Iruña-Veleia auzia’ deitzen dena, Arabako Ondare Historikoari kalte konponezina egiten zitzaiolakoan, “un daño irreparable”. Orain milaka metro kubiko lur inolako begirunerik gabe mugitzen dira eta ez da ezer gertatzen, lau katuren protesta baizik, 28an egin den manifestazioa tartean.
Ala turismoari begira ari dira? Idatzita baitago, beste egitasmo batzuen artean, turismoarena ere. Zalantzarik gabe, merezi du Iruña-Veleia ikusgai jartzea. Azkarregi eta modu ezegokian ari direlakoan nago. Hitz egin bezate arkeologoek, historialariek, zientzialariek, unibertsitateek, zaleek...
Tomas Elortza Ugarte
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]
Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]
Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]
Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"
Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]
Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak, polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]
Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]
Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]
Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.
Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]