Bozen estimazioek doi-doi ematen zioten garaipena Hollanderi arratseko 20:00etan: bi puntu eskasen aldea. Ezkerreko militanteek Parisko Bastilla plaza hartua zuten ordurako. Hedabideek presidente berria ziurtzat jo zuten. “Behartsuen” esperantzak eta teknologia berriak aro berria bermatzen zuten antza.

Artean, lehen orduan, PSko Ségolènè Royal eta Manuel Vallsek, Hollanderen kontseilari bereziak, honelako hitzak zerabiltzan: Errepublika adiskidetuaren agerbideak izan dira hauteskundeok. Frantziaren kontzepzio berriaren lekuko. Europaren norabiderako aldaketaren lehen urratsa... Sarkozyren eta UMPren porrotaren neurria hartzen zuten haren ondokoek. Jean-Pierre Raffarin Lehen Ministro ohiak, UDFko zentrista, hauteskundeetan UMPren baitako aniztasuna eskastzat jo zuen. Sarkozyren lana gutxietsi gabe ere, zeharka goraipatuz nolabait, haren nagusitasuna “nagusikeria” ez ote zen bilakatu ulertu genuen zenbaitek. UMPko idazkari nagusia Jean-François Copék berriz, Sarkozyren porrotaren tamaina apaltzeaz batera, krisi ekonomikoaren testuinguruan egindako bere lana goraipatu zuen. Hollandek duela hiru hilabete ateratzen zion bozen aldea gogoratu zuen, baita Sarkozyk agertu indarra goretsi ere. Alta, batez ere, eskuineko kideek ekainean izanen diren Legebiltzarrerako hauteskundeak (Asanblea Nazionalaren osaketa) hartu zuten hizpide, diputatu eta senatari berrien hautaketa. Eskuineko ordezkariek hirugarren itzuliko hauteskundetzat jo zuten ekainekoa. Euren aburuz, aniztasunaren beharrez eta oreka ezarri aldera, egokia litzateke eskuinaren garaipena. Horra premisa edo “abisua”.

Presidente ohiaren lehen diskurtsoa heldu zen segidan. Parisko La Mutualité egoitzan mintzatu zen Sarkozy. Arro agertu zen, eta are arroagoak bere jarraitzaileak. Harrezkero ez zuen beldurra sorrarazten ordea, ohorea eta “aberria” hitzak gailendu ziren bere diskurtsoan. La Grandeur de la France, besteak beste. Ez zuen guztiz argitu alabaina, politikagintza utziko duen edo ez.

Askoz beranduago iritsi zen François Hollande presidente berriaren diskurtsoa. Corrézeko Departamenduko Tulle hiriburutik, bertako kontseilari nagusia baita, baita Tulleko auzapeza izana ere. Jarduneko presidente Sarkozy Parisen zegoen, presidente ohia jada, eta presidente berria bere hurbilekoen artean.

Hollandek Frantziaren kontzepzio berrian frantses hiritarren aniztasuna sartu zuen, errepublikako balore galduen berreskuratzea. “Aberria” hitza saihestu zuen “herritartasuna” hitzaren aldean. Errepublikarren artean, ezkerreko indarrak, ekologistak, baita “humanistak” gogoratu zituen, gogoratu ez ezik, eskertu ere. François Bayrou zentristarekiko keinu gisa ulertu genuen. Hollandek, besteak beste, laizismoa aipatu zuen. Eskola pubikoaren baloreak irakaskuntzan. Frantzian galdutako ezaugarri gisa ulertu genuen. Konfiantza eskatu zien frantziar guztiei. Estatu laikoa gogoan genuela, Marine Le Pen agertu zen eszenatokian. Sarkozyren porrota azpimarratu zuen, baita Europarena ere. Frantziako baloreak eta nortasun ezaugarriak bestelakoak dira haren ahotan. Frontières delakoak toki hartu zuen bere diskurtsoan. Horiek horrela, guztiarekin ere, une batez esperantzak beldurra garaitu ote zuen antzeman genuen.

Hollande VII. presidentea

Charles de Gaullen aroarekin zabaldu zen Frantziako V. Errepublika, Hollande zazpigarren presidentea izaki. François Mitterranden ostean, ezkerreko bigarrena. Europako eta munduko krisi ekonomikoak erraztu bide du presidentearen kargurako bidea. Industriaren berrantolaketa, zergen politika berria, energia iturri berrien aldeko apostua... Hamaika dira ezkerraren ikuspuntutik –baita nahikaria eta beharretatik– landu eta eraldatu beharko dituen arloak eta gaiak. Ekonomia izan da hauteskundeetan hautagaien ahotan entzundako hitz nagusia. Hasia da presidente berria bidaiatzen. Lehen geltokia Berlinen dauka, Merkozy epitetoa hausteko asmoz. Merhollande bihurtuko ez balitz, gaitzerdi. Handik AEBetara joanen da. Artean, G8 delakoaren batzarrean kontuak azalduko beharko ditu. Badu zereginik. Dagoeneko munduko burtsen dardarizoa areagotzen hasi(ko) dira. “Austeritatea ez da fatalitatea” aldarrikatu du presidente berriak. Ikasgai ederra. Kontsumoa oinarri duen sistema ekonomikoan ederregia, naski.

Euskal Herria aiduru betiere

Hollande hasi da munduan barrena bidaiatzen, ordea, Ipar Euskal Herrira ez da arribatu, ezta kanpainan ere. Sarkozyk euskal presoen hurbilketa desiragarria zela esan zuen Baionan. Hollandek ez du gutxiago nahiko, naski, desiratzea gauza bat da, gauzatzea besterik alta. Presidente berriak oso promesa gutxi egin du Euskal Heriaren auziari buruz. Baliteke Mitterrandek agindu bai, baina sekula bete ez zituenekin gogoratu izana. Akaso gogoratzen da, baina promes egin baino, nahiago du betetzea. Agian. Hots, denbora berebiziko aldagaia da politikan, politikan ere. Hollandek bost urteko agintaldia dauka aurrean. Bi urte iragan orduko, Frantzia berria ez ezik, Europa diferentea antzeman ezean, malo. Edo bestela azalduta, esperantzari lehio bat ireki eta beldurrari aitzi egin aldera, Euskal Herriaren auziak bi urteko joan-etorrian neurtuko du ere aldaketaren tamaina, hots, Le changement delakoa.