“Hobeto nago nire etxean, askatasun handiagoa dut”
Desgaitasun intelektuala duten pertsonek ere modu independentean bizitzeko eskubidea dute, non, nola eta norekin bizi erabakitzeko eskubidea. Hori aldarrikatu du Atzegiren aurtengo kanpainak, “Nire erara bizitzeko erronka” lelopean. 43 urteko Nagore Bergarak bere esperientzia kontatu digu: aitaren etxea utzi eta pisukide batekin batera bere kabuz bizi da duela sei urtetik, Donostiako alde zaharrean.
“Hobeto nago nire etxean, lasaitasun handiagoa dut, askatasun handiagoa”, esan digu Bergarak; azken finean, bere bizimodua antolatzeko erabakimen handiagoaz goza dezake. “Ez dugu kontrolik nora joan, zer jan, zer egin… erabakitzeko orduan”. Laguntza ere badu: astean bitan gerturatzen da etxeko kontuekin laguntzen dien emakumea (garbiketa, erosketak, asteko menua…) eta akonpainamendua ere egiten die, sostengu emozionala. Horrez gain, astean ordubete inguru egoten da Martin Zabala Atzegiko langilearekin, kontu ugariren bueltan aritzeko (zalantzak, kezkak, gestioak…), eta Atzegiko kide gehiagoren laguntza ere badu zeregin ugaritarako.
Izan ere, eguneroko erronka eta zailtasunei aurre egiteko, bidelagun dituzte Atzegi Adimen Urritasuna duten Pertsonen Aldeko Gipuzkoako Elkarteko langileak. “Laguntza behar badut, eskatu egiten dut”, dio Bergarak. Hasieran, adibidez, erosketak gaizki egiten zituela aitortu digu, ez zuela produktuen prezioa begiratzen eta irizpide handirik gabe saskiratzen zituela gauzak, baina ikasi duela.
"Laguntza behar badut, eskatu egiten dut. Hasieran, adibidez, erosketak gaizki egiten nituen, prezioak begiratu gabe, baina ikasi dut"
Bestelako etxebizitza eredu bat, tutoretzapeko pisuetatik harago
“Jendeari erabat harrigarria zaio adimen desgaitasuna duen jendea bere kabuz bizitzea pisu batean. ‘Baina bakar-bakarrik daude? Monitorerik gabe inguruan, gauetan inor joan gabe?’ galdetu ohi didate”, adierazi digu Martin Zabala Atzegiko langileak. Garai batean ikasketei eta lanari lotuta genituen aurreiritziak –desgaitasuna duen pertsonak ezin du ikasi, ezin du lanik egin–, etxebizitzari lotuta mantentzen dira gaur egun, eta horregatik da inportantea errealitate hau bistaratzea. Bizimodu independentearen bidean, gainera, urrats garrantzitsua da bizileku propioa. “Autonomia eta menpekotasuna uztartuz, hainbaten kasuan bideragarria da bestelako etxebizitza eredu bat, tutoretzapeko pisuetatik harago”, nabarmendu digu Zabalak.
Egunerokoan nola moldatzen den azaldu digu Bergarak: pisukidearekin duen elkarbizitza, Gureak-en egiten duen lana, aisialdian paseatzeko hartzen duen tartea… eta asteburuetan bakarrik bizi den lagunaren etxera joan ohi dela maiz, lo egitera –bera ere Atzegiren programaren barruan–.
"Jendeari erabat harrigarria zaio adimen desgaitasuna duen jendea bere kabuz bizitzea pisu batean"
Gure bizitza proiektua sortzeko ametsa
“Modu independentean eta nahieran bizitzeko eskubidea aldarrikatu nahi dugu. Bai, bakarrik bizitzea erronka bat da, baina pertsona guztiontzat izan ohi da erronka, bere gauza on eta txarrekin. Gazte guztiok dugu gure bizitza proiektua sortzeko ametsa, desgaitasunen bat duten pertsonek ere berdin, bakoitzari behar duen laguntza bermatuz”.
Gipuzkoan, modu independentean bizi diren 57 lagun ditu programa honetan Atzegik. Eta bide horretan sakontzen jarraitzeko Bizitza Independenterako Prestakuntza Tailerrak jarriko dituzte abian urrian, desgaitasun intelektuala duten eta etorkizunean modu independentean bizitzeko desiraz edo jakin-minez diren pertsonei zuzenduak.
Ikusmena galdu arren, partidak irabazten jarraitzen du Aritz Huartek. Eskubaloia utzi eta goalballean jokatzen hasi zen duela hiru urte, Nafarroako Itsuen Kirol Taldean. Espresuki itsuentzat sorturiko kirola da, eta gaur egun, ikusmen desgaitasunen bat dutenek baino ez dute... [+]
Desiraren, genero identitatearen eta erotikaren ikuspegia zabaltzeaz mintzatu da Igor Nabarro sexologoa. Nerabezaroan muineko lesio bat izan zuen, eta hori dela-eta zalantzan jarri zituen maskulinitatea eta sexualitatea. Salatu du istripuaren ostean ez zuela inongo heziketa... [+]
Joten erritmora harro erakusten du luma Itxi Guerra aktibista antikapazitistak (Madril, 1998). Gorputz desgaituek bizi dituzten biolentziak balioztatzeko eta sistemari aurre egiteko saretzearen garrantziaz mintzatu da. Gorputzaren bizigarritasuna aldarrikatu du:... [+]
Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]
Jende askorekin eta elkarrizketaz inguratuta dagoenean isil-isilik edo ohi baino isilago egoten da Irati Erauskin (Hondarribia, Gipuzkoa, 1996). Horregatik, “oso irekia” den arren lotsatia dela uste dute batzuek. Entzumen urritasuna dauka, eta batzuetan “oso... [+]
Izaera berezia duten elkarteak eta behar bereziak dituzten haurren familia-elkarteak biltzen ditu Bizipozak, 38 denera. Familia horien errealitatea ikusarazi eta bertatik bertara ezagutzeko asmoz, jaia egingo dute apirilean. Unitate didaktikoak eta material pedagogiko ugari ere... [+]
Behar ez den lekuan autoa aparkatzen duten gidariak salatzen hasi zen Juan Larreta (Iruñea, 1968) duela bost urte. Esklerosi anizkoitza duenez, desgaituak diren pertsonentzako aparkalekuetan autoa uzteko txartela dagokio. Urteak daramatza Nafarroako txartelen erregistro... [+]
Enplegu publikoko plazen %2 adimen desgaitasuna duten pertsonentzat gorde behar den arren, sarri ez da betetzen, eta oposizioak deitzerakoan aintzat har ditzatela eskatu dute: "Funtsezkoa da, konturatu gaitezen gizarte hau denona dela, ez gutxi batzuena".
Kolorea eta argia ez ditu bereizten, ez du itsu ez garenok bezala ikusten, bestela baizik. Ez gaitu ikusten, ez dugu bera ikusten. Itsu gara bata bestearentzat. Hizketan hasi orduko ikusi dugu elkar, haren euskara segiduari gozo segitu diogu, hikarik naturalenean. Berak ekarri... [+]
Duela bi urte komunikabide askotan agertu bazen ere, ni neu lagun batek jarri ninduen Lexuri Badiolaren arrastoan. “Badakit zeini egin behar diozun elkarrizketa bat”, esan zidan. Ez zebilen batere oker. Badiolarekin parez pare topatzen denak berehala jasotzen ditu... [+]
"Borroka luze eta gogor baten ostean", garun-paralisia eta %87ko desgaitasun motorra duen Usurbilgo ikasleak jardunaldi osoko laguntzailea lortu du ikasturte honetarako eta familia guztia "oso pozik" dagoela jakinarazi dio ARGIAri ikaslearen amak. Joan den... [+]
Premia bereziak izan arren, behar izan duten laguntzarik ez dute jaso artikulu honetako bi protagonistek. Biek garun-paralisia dute eta borrokan eman dute pasa den ikasturtea, euren eskubideen alde borrokan. ARGIAn kontatu ditugu bi kasuak.
Zer dira erotikak? Zein leku dute bazterretako erotikek iruditegian? Nola landu erotika eskola eta institutuetan? Galdera horiei eta beste askori erantzun diete Eider Goiburu, Mentxu Arrieta eta Elena Urkok. Sexualitatean adituak dira hirurak, eta bazterretako erotikez mintzatu... [+]
Orain arteko ikas-ibilbidean izan duen laguntza erdira murriztu diotenetik, ikas-prozesua egoki eramatea ezinezkoa zaio garun-paralisia duen Usurbilgo ikasleari. Baina ikasleak eskatzen duen laguntza jartzea “oso salbuespenezkoa” dela adierazi du Jaurlaritzako... [+]
%87ko desgaitasun motorrarekin, Lanbide Heziketa ikasten ari den Usurbilgo gazte batek laguntzailea behar du ikastordu guztietan, baina ukatu egin dio Hezkuntza Sailak, eta hautsak harrotu ditu kasuak: Eusko Legebiltzarrera eraman du gaia EH Bilduk, Steilas sindikatuak egoera... [+]