“Hobeto nago nire etxean, askatasun handiagoa dut”
Desgaitasun intelektuala duten pertsonek ere modu independentean bizitzeko eskubidea dute, non, nola eta norekin bizi erabakitzeko eskubidea. Hori aldarrikatu du Atzegiren aurtengo kanpainak, “Nire erara bizitzeko erronka” lelopean. 43 urteko Nagore Bergarak bere esperientzia kontatu digu: aitaren etxea utzi eta pisukide batekin batera bere kabuz bizi da duela sei urtetik, Donostiako alde zaharrean.
“Hobeto nago nire etxean, lasaitasun handiagoa dut, askatasun handiagoa”, esan digu Bergarak; azken finean, bere bizimodua antolatzeko erabakimen handiagoaz goza dezake. “Ez dugu kontrolik nora joan, zer jan, zer egin… erabakitzeko orduan”. Laguntza ere badu: astean bitan gerturatzen da etxeko kontuekin laguntzen dien emakumea (garbiketa, erosketak, asteko menua…) eta akonpainamendua ere egiten die, sostengu emozionala. Horrez gain, astean ordubete inguru egoten da Martin Zabala Atzegiko langilearekin, kontu ugariren bueltan aritzeko (zalantzak, kezkak, gestioak…), eta Atzegiko kide gehiagoren laguntza ere badu zeregin ugaritarako.
Izan ere, eguneroko erronka eta zailtasunei aurre egiteko, bidelagun dituzte Atzegi Adimen Urritasuna duten Pertsonen Aldeko Gipuzkoako Elkarteko langileak. “Laguntza behar badut, eskatu egiten dut”, dio Bergarak. Hasieran, adibidez, erosketak gaizki egiten zituela aitortu digu, ez zuela produktuen prezioa begiratzen eta irizpide handirik gabe saskiratzen zituela gauzak, baina ikasi duela.
"Laguntza behar badut, eskatu egiten dut. Hasieran, adibidez, erosketak gaizki egiten nituen, prezioak begiratu gabe, baina ikasi dut"
Bestelako etxebizitza eredu bat, tutoretzapeko pisuetatik harago
“Jendeari erabat harrigarria zaio adimen desgaitasuna duen jendea bere kabuz bizitzea pisu batean. ‘Baina bakar-bakarrik daude? Monitorerik gabe inguruan, gauetan inor joan gabe?’ galdetu ohi didate”, adierazi digu Martin Zabala Atzegiko langileak. Garai batean ikasketei eta lanari lotuta genituen aurreiritziak –desgaitasuna duen pertsonak ezin du ikasi, ezin du lanik egin–, etxebizitzari lotuta mantentzen dira gaur egun, eta horregatik da inportantea errealitate hau bistaratzea. Bizimodu independentearen bidean, gainera, urrats garrantzitsua da bizileku propioa. “Autonomia eta menpekotasuna uztartuz, hainbaten kasuan bideragarria da bestelako etxebizitza eredu bat, tutoretzapeko pisuetatik harago”, nabarmendu digu Zabalak.
Egunerokoan nola moldatzen den azaldu digu Bergarak: pisukidearekin duen elkarbizitza, Gureak-en egiten duen lana, aisialdian paseatzeko hartzen duen tartea… eta asteburuetan bakarrik bizi den lagunaren etxera joan ohi dela maiz, lo egitera –bera ere Atzegiren programaren barruan–.
"Jendeari erabat harrigarria zaio adimen desgaitasuna duen jendea bere kabuz bizitzea pisu batean"
Gure bizitza proiektua sortzeko ametsa
“Modu independentean eta nahieran bizitzeko eskubidea aldarrikatu nahi dugu. Bai, bakarrik bizitzea erronka bat da, baina pertsona guztiontzat izan ohi da erronka, bere gauza on eta txarrekin. Gazte guztiok dugu gure bizitza proiektua sortzeko ametsa, desgaitasunen bat duten pertsonek ere berdin, bakoitzari behar duen laguntza bermatuz”.
Gipuzkoan, modu independentean bizi diren 57 lagun ditu programa honetan Atzegik. Eta bide horretan sakontzen jarraitzeko Bizitza Independenterako Prestakuntza Tailerrak jarriko dituzte abian urrian, desgaitasun intelektuala duten eta etorkizunean modu independentean bizitzeko desiraz edo jakin-minez diren pertsonei zuzenduak.
Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]
Orain arte desgaituak ez diren pertsonekin lehiatu da Uharteko Ipar Eski Taldeko Eneko Leyun eskiatzailea (Iruñea, 1998). 2024-2025 denboraldian, lehenengo aldiz parte hartu du Adimen Urritasuna duten Pertsonentzako Iraupeneko Eskiko Espainiako Txapelketan. Urrezko... [+]
Desgaitasun fisikoa duen arkitekto baten alabaren etxea bisitatu ondoren idazten dut honako hau.
Desgaitasun fisikoa duten pertsonen taldeek ez dute arkitektoa maite, beraien bizitza zailtzen duen gaizkile bat kontsideratzen baitute. Gorrotoa ulerkorra da: arkitektoaren lanak... [+]
Elkarteko Elena Avalosek salatu du aulki gurpildunarekin komunera sartzea oztopatzea, pertsona desgaituen eskubideen, autonomiaren eta duintasunaren kontra doala.
Gazteagotan baino lotsa handiagoa dauka, baina horrek ez dio saltsa askotan ibiltzeko gogoa kentzen Leire Zabalza Santestebani (Iruñea, 1990). Beste gauza askoren artean, Motxila 21 musika taldeko kidea da. Nabarmendu du musika gauza asko aldarrikatzeko bide izan... [+]
Istorioetan murgildu eta munduak eraikitzea gustuko du Iosune de Goñi García argazkilari, idazle eta itzultzaileak (Burlata, Nafarroa, 1993). Zaurietatik, gorputzetik eta minetik sortzen du askotan. Desgaitua eta gaixo kronikoa da, eta artea erabiltzen du... [+]
Dezibelio eta argiztapen muturrekoak ohiko diren makro-ikuskizunen eta makro-estimuluen garaiotan, autismodun haurren bueltako elkarteek aspalditik egindako eskaera zabaltzen ari da pixkanaka, baita Errege Magoen desfileetan ere: ez musika, ez argiztapen, ez abiadura... [+]
Artea eta zientzia elkarrengandik oso urrun egon daitezkeela dirudien arren, biak gustuko ditu Maider Mimi (Maider Triviño) zientzialari eta artistak (Aretxabaleta, Gipuzkoa, 1997). Ikerkuntzan, antzerkian, musikan, bakarrizketetan, poesian eta beste gauza askotan dabil... [+]
Sortzez Hazparnekoak (Lapurdi) ez badira ere, berrogei urte baino gehiago daramatzate Étienne Arburua haltsuarrak eta Cathy Arrotcarena hoztarrak Hazparnen bizitzen, eta urteak dira elkar ezagutzen dutela. Itsuak dira biak, eta larunbatero Angelura (Lapurdi) joaten dira... [+]
Ikusgarritasun txikia dute gure gizartean komunikazio zailtasunak dituzten pertsonek eta bizi dituzten oztopoek. Ezezaguna da esparru horretan aritzeko formatzen diren komunikazio-bitartekarien lana: zailtasunak dituzten pertsonek beren gaitasunak garatu ditzaten laguntzen dute,... [+]
Sarean lan egiteko elkar entzutea eta errespetatzea “nahitaezkoa” da Aitor Bedialaunetarentzat (Ondarroa, Bizkaia, 1991). Euskal Gorrak, Pertsona Gorren Elkarteen Euskal Federazioko presidentea zeinu hizkuntzaren kalitatea zaintzearen garrantziaz mintzatu da. Salatu... [+]
Mugitzeko eta ibiltzeko zailtasunak dituzten 5 urteko bi ikasleri asteroko baso-eskola saioa egokitu zaie Irungo ikastetxean: muga eta beldur artean hasitako erronkak onura, garapen eta ikasketa handiak izan ditu. "Oso babestuta dauden ikasleak dira eta basoan aske uzteak... [+]
Sentsibilizazio saioen, hitzaldien eta sare sozialen bidez aktibismo antikapazitista egiten du Juncal Cepedak (Irun, Gipuzkoa, 1986). Txikitan ez du erreferente desgaiturik izan, eta besteei laguntzeko eta erreferenteak sortzeko egiten du dibulgazioa. Sare sozialen bidez,... [+]
Ikusmena galdu arren, partidak irabazten jarraitzen du Aritz Huartek. Eskubaloia utzi eta goalballean jokatzen hasi zen duela hiru urte, Nafarroako Itsuen Kirol Taldean. Espresuki itsuentzat sorturiko kirola da, eta gaur egun, ikusmen desgaitasunen bat dutenek baino ez dute... [+]
Desiraren, genero identitatearen eta erotikaren ikuspegia zabaltzeaz mintzatu da Igor Nabarro sexologoa. Nerabezaroan muineko lesio bat izan zuen, eta hori dela-eta zalantzan jarri zituen maskulinitatea eta sexualitatea. Salatu du istripuaren ostean ez zuela inongo heziketa... [+]