Hizkuntza oso bat debekatu zuen urtarrilean Facebook-ek 24 orduz
Urtarrilaren 16an, Birmaniako (Myanmarko) Katxin gutxiengoko kideek beraien hizkuntzan idazten saiatzen ziren bakoitzean, blokeatu egiten zitzaien Facebook. Ez zegoen modurik post bat egiteko hizkuntza horretan. "Zure eskaera ezin da prozesatu", erantzuten zuen Facebook-eko sistemak. Hurrengo egunerako konpondu zuten, eta Facebook-ek aitzakia hau eman zuen: "Bug bat (errore informatikoa) izan da gure hizkuntza-azpiegituran".
Birmaniera ez bezala, Kachindarrek alfabeto latinoa erabiltzen dute beraien hizkuntza idazteko (idazkera berean, Jinghpaw). 1.1 milioi hiztun omen daude, 50 milioi biztanleko herrialdean. Zenbait etnia eta gutxiengo daude Birmanian, baina etnia nagusia birmaniar eta budistaren xovinismoa ikaragarria da. Aginte militarraren ikuspegitik izan edo ustezko lider demokrata Aung San Suu Kyi delakoaren aldetik, Birmania bat da, birmaniera besterik ez da han, budismoa da erlijio bakarra, eta beste guztiak menderatu beharreko terroristak: politika nazionalista-zentralista horrek eraman du Rohingya gutxiengo musulmanaren kontrako genozidiora.
Hain zuzen ere, Facebook-en bitartez budistaen gorroto genozidako mezuak zabaltzen zirela salatu izan da. Iaz Facebook-ek gorrotoaren kontrako eduki-politika hasi zuela iragarri zuen, erreakzio gisa. Era berean, 2019ko otsailean, konpentsatzeko edo, Birmaniako gobernuaren kontrako lau mugimenduren orriak debekatu zituen Facebook-ek, horien artean Katxin Independentziaren Armadaren orriak.
Kontestu horretan, Katxindarrek orain 24 orduz ikusi dutena ohartarazpen tetriko baten itxura du: beraien jarduna zentsuratu dezakete edozein unetan, edo beste ikuspegi batetik ikusita, beraien mezuak automatikoki detektatzen direla jakitea beldurgarri samarra ere bada.
The Verge agerkarian irakurri dugu istorioa.
Ilustraziorako, katxindarren hizkuntzan (Jinghpaw, Jinghpo) Txinan alfabeto latinoz argitaraturiko liburu bat. Katxin eskualdea Birmaniako iparraldean dago, Txinako mugan. Txinan ere bizi dira katxindarrak. Birmaniera, txinera eta katxinera edo Jinghpaw hizkuntza, hiruak ahaideak dira, familia sino-tibetarrekoak.
Marfa (AEB), 1954. Texasko basamortuko herri horretako Blackwell lehen hezkuntzako eskolan haurrak zeremonia berezi batean parte hartzera behartu zituzten. Irakasleek paper zatiak banatu zizkieten eta bertan zera idazteko eskatu: “Ez dut espainieraz hitz egingo, ez... [+]
Erreportaje honetako protagonistak Gasteizen bizi dira eta hizkuntza gutxiagotuetan hitz egiten dute: amazigeraz, galegoz, mirpuriz eta guaranieraz, hurrenez hurren. Soumia Berkani Ben Yahia, Toni Cid Armanda, Altaf Hussain, eta Sonia eta Delcy Godoy Bizzozzero dira. Euskal... [+]
Soziolinguistika Klusterrak antolatuta 2024ko Euskal Soziolinguistika Jardunaldia egin berri da Gasteizen apirilaren 23an. Azken urteetan euskararen eta katalanaren alde eta aurka agertu diren diskurtsoak izan ziren ardatz. Onintza Legorburu, Xan Aire eta Mikel Peruarena aritu... [+]
Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]
Carolina Gandulfo doktorea. Argentinan jaioa, Ipar-ekialdeko Unibertsitate Nazionaleko Humanitate Fakultateko irakaslea. Iragan udazkenean Garabidek gonbidaturik egonaldia egin zuen gure artean, eta mintzatu zitzaigun Argentinako guaranieraz. Ikastetxe bateko esperientzia... [+]
Netflix, Amazon Prime eta Disney+en, Hizkuntza Gutxituen Europako Gutunak onartzen dituen bost hizkuntza baino ez dituzte erabiltzen. Bosten artean nagusi da, alde handiz, katalana. Ondoren datoz galiziera, euskara, luxenburgera eta Eskoziako gaelikoa. EHUko Nor Ikerketa Taldeak... [+]
Hizkuntzaren aldeko aktibistatzat aurkeztu dituzte bere buruak Casamachin Yulek eta Velasco Nuskwek, nasa herriko indigenak biak ere. Nasayuwea biziberritzeko taldean ari dira lanean, Kolonbian, Cauca eskualdeko Toribío udalerrian. 37.166 biztanle dira eta, horietan, %96... [+]
Carlos Santiago Moreta kitxua hiztuna da gaur egun. Ekuadorreko Otavalo herrian jaio zen, Imbabura probintzian. Gaztetxo zela sartu zuen muturra Imbaburako Kitxua Gazteen Elkartean. Han jabetu zen hizkuntzaren garrantziaz. Indigena bai, baina ez zuen etxeko hizkuntza hitz... [+]
Okzitania, Europa modernoaren sorrera garaian, zulo beltz baten gisakoa iruditzen zait. Eta zalantzan izaten naiz ea ez ote garen zulo beltz horretan behera oraindik ere erortzen eta erortzen ari. Joxe Azurmendik duela gutxi argitaratu duen Europa bezain zaharra liburuan atal... [+]