Hizkuntza eskubideak bermatu nafar guztioi
Utopia al da eskubide linguistikoak nafar guztientzat berma daitezen eskatzea?
Badakigu gaiak zailtasun handiak dituela eta korapilatsua dela, hizkuntzen kudeaketa gai errotik politikoa baita beti.
Bat gatoz Eusko Ikaskuntzarekin honetan: euskararen kudeaketa arazo bihurtzen da, besteak beste, azpian nafarren nazio identitateen arteko gatazka dagoelako.
Badago modurik gatazka hori bide demokratiko batera ekartzeko?
Espainia ez da demokrazia itxurazkoa baizik. Frankismoan ditu erro sendoak bere azpiegitura guztietan, bizi-bizi dirautenak. Oso agerikoa da hori Nafarroan.
Demokrazia sano batek ez ditu bere baitako herrien eskubiderik oinarrizkoenak zapaltzen. Espainiako “demokraziak”, aldiz, sistematikoki zapaltzen ditu, Espainiaren uniformetasun linguistikoaren bila.
"Beste esparru batera etorrita, gizartearen bi herenak matxista eta arrazista badira, baztertu behar da gizarte feminista eta ez-arrazista baten nahikundea?"
Hemen ez dago elkar ulertzen ez duten bi gizarte multzoren arteko gatazkarik: Nafarroan ere, eragile espainiazaleek ekimen planifikatua daramate aurrera euskara behin betikoz herrialde honetatik ezabatzeko, euskaldunen kidegoa deuseztatzeko.
Nafar erdaldunak ez du batere arazorik ez Iruñerrian eta ez Nafarroako Mendialdeko erakunde eta zerbitzu publikoetan hizkuntza dela eta. Nafar euskaldunak, aldiz, oztopo ugari euskaraz eginez gero. Iruñean dago Nafarroako administrazio nagusia, eta nafar guztiek administrazio horretara jo behar dutenez, nafar guztien eskubide linguistikoak errespetatu eta bermatu behar lituzke. Diskriminazio ageriko horri buelta emateko neurri politiko-linguistikoak behar dira.
Eragile euskarafoboen jardunari halako begiratu “neutral” batez heltzen zitzaion Euskara eta konfiantza Nafarroan artikuluan, euskaldunon bazterketa pertzepzioen eremura mugatuz (suminduen talde bat…) eta euskararen ordezkapen prozesu planifikatuaz aipurik batere egin gabe, are gutxiago prozesu horren bultzatzaileez.
Badakigu zailtasun handiko gaia dela. Ondo ezagutzen dugulako Nafarroako egoera, eremuz eremu. Baina, beste esparru batera etorrita, gizartearen bi herenak matxista eta arrazista badira, baztertu behar da gizarte feminista eta ez-arrazista baten nahikundea?
Demokrazia sendo batean, zenbakiak giza eskubideen gainetik daude?
Horregatik Eusko Ikaskuntzaren artikulua kezka handiz irakurri genuen. "Gauzak horrela daude, eta hori kudeatu behar dugu" aditzera ematen da bertan, egoera injustu eta makur hau aldarazteko neurririk proposatu gabe. Jarrera horrek ezinbestean garamatza egungo statu quo-a iraunaraztera eta, gaurko errealitatea arau, argi-egile eta sabai gisa jarririk, injustizia eta zapalkuntza guztiei ezikusi egitera, kontsentsuaren izenean... Kontsentsua ardatz egungo egoera tamalgarria betikotzeko?
Eusko Ikaskuntzak oraintsu argitaratu duen erantzunean ere, berriro heltzen zaio “suminduen” aipuari eta azaltzen zaigu euskaldun guztiek ez dutela “suminduok” omen dugun pertzepzio hori… Eskerrik asko, baina geuk ere badakigu hori. Giza talde baztertu guztietan gertatzen den zerbait da, bestalde. Beti izanen da talde handiago edo txikiago bat, bere egoeraz jabetzen ez dena edo normaltzat hartzen duena, baina horrek ez du esan nahi egoeraz kontzientzia dugunok borrokatzeko legitimitaterik ez dugunik. Edonola ere, suminez gabe, suhar nahi genuke Eusko Ikaskuntza gure ondoan, herritar euskaldunen defentsan.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]
Sanmartinak gure baserrietan oso ezagunak dira, txerria hiltzeko garaia baita. Jende askok, ordea, ez du jakingo antzina San Martin egunak nekazaritza urtearen amaiera ezartzen zuela. Eta hori ez zen ahuntzaren gauerdiko eztula. Izan ere, urte amaierarekin etxeko ugazabari... [+]
Aste oso batez aritu gara Collodiren Pinotxoren abenturak liburuaren inguruan, unibertsitateko ikasgelan, Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako irakaslegaiekin. Gure erreferentzia nagusia Galtzagorrik 2011n argitara emandako edizio ederra izan da –hitzaurrea barne, 171... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]