Hizkuntz eskubideen aurkako erasoei aurre egiteko dinamika prestatuko du Kontseiluak

  • Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, Hezkuntza Legean edo Administraziorako Euskararen Legean eragin nahi du Kontseiluak; Nafarroan, ofizialtasunaren aldarrikapena ardatzean jarri; eta Lapurdi, Baxe Nafarroan eta Zuberoan, berriz, ikasleek azterketak euskaraz egiteko eskubidea defendatu. Horrez gain, auzitegietatik heltzen diren erasoei aurre egiteko "protokolo" bat ere osatu nahi du.


2023ko urtarrilaren 24an - 13:00
Azken eguneraketa: 17:23
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Euskaraz hitz egiten den hiru administrazioetan egoera oso ezberdina da, eta horregatik, iazko urtearen balorazioa egin eta aurtengorako erronkak zerrendatzerakoan, lurraldeak ezberdindu ditu Euskalgintzaren Kontseiluak astearte goizean Bilbon egin duen agerraldian. "Adostasun zabaletan oinarritutako dinamika" sortzeko konpromisoa adierazi du Idurre Eskisabel idazkari nagusi berriak –irakur hemen ARGIAn egin genion elkarrizketa–, eta gaineratu du adostasunak "ez direla berez eta kasualitatez sortzen", baizik eta "landu eta josi" egiten direla. "Adostasun horien oinarria izan behar du ulertzea eta onartzea euskararen normalizazio eta biziberritzeaz ari garenean ez garela ari abstraktuan hizkuntza baten egoera edo iraupenaz, baizik eta milaka euskal herritarren oinarrizko eskubideetako batez".

"Hizkuntz politika hauek ez dira aski"

Araudia "oso apala" da hiru administrazioetan Euskalgintzaren Kontseiluaren iritziz.

Nafarroan, kezka handia sortu du Foru Gobernuak administrazioan euskararen ezagutza baloratzeko aurkeztutako dekretu-zirriborroak jasotakoak. Izan ere, milaka lanpostutan euskararen ezagutza ez da kontuan hartuko; bai, ordea, ingelesarena, frantsesarena eta alemanarena. Aurreko legeak jasotzen zuen eremu mistoko lanpostu guztietan merezimendu balioa izatea euskararen ezagutzak; bada, berrian ez dela halakorik jasotzen, Kontseiluak salatu duenez.

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, bestalde, auzitegiek maiz zigortu dute euskara, eta are maizago, akaso, azken boladan; aski ezagun dira Irun, Laudio, Barakaldo eta beste hainbat tokietako sententziak –azkenak hezkuntza kolpatu du: atzerriko ikastetxeek ez dute zertan euskaraz ezer eskaini–. Horrez gain, Eusko Legebiltzarrera ere begiratu beharra dagoela adierazi du Kontseiluak, bertan ari baitira egosten Hezkuntzaren Lege berria eta euskal sektore publikoan euskararen erabilera normalizatzeko prozesua arautzen duen dekretua.

Kontseiluaren arabera, bietan aurkeztutako dekretu-zirriborroek badituzte intentzio oneko joera batzuk, baina horien garapenean "hanka-motz" geratzen da euskara. "Gure ustez, modu zehatzago batean jaso behar dira betebeharrak, eraginkortasuna benetakoagoa izan dadin. Besteak beste, eragin esparrua administrazio osora hedatzea; hautaketa prozesuak euskaraz egitea; hizkuntza-eskakizuna azterketan bertan egiaztatzea; herritarren hizkuntza-eskubideak bermatzeko intentzioa; gaitasun asimetrikoak; 45 urtetik gorakoentzat salbuespena kentzea; edota eskatutako hizkuntza-eskakizuna baino goragoko maila baloratzea".

Eusko Jaurlaritzaren eta Legebiltzarraren erronka nagusia da udaberri honetan onartzea Hezkuntza Lege berria. Puri-purian dago auzia hemen ere, batez ere publikotasunari eta euskarari lotua, Mikel Garcia Idiakezek erreportaje honetan jaso zuenez.

Ipar Euskal Herrian, azkenik, "debekuak eta bortizkeriak" direla nagusi azpimarratu du Euskalgintzaren Kontseiluak, eta bi gai azpimarratu ditu: Brebeta eta Baxoa euskaraz egiteko debekua eta aldarria; eta eskola publikoetan euskarazko gelen irekiera. Horien alde jarduteko konpromisoa eta beharra azpimarratu du Eskisabel idazkari nagusiak, eta salatu egin ditu Frantziako Poliziaren jardunbideak, kolpez eta era oldarkorrean erantzun zuelako Azterketak Euskaraz kanpainaren aurrean.

Erronka: euskalgintzatik haragoko adostasunak

Lehentasun gisa jo du Eskisabelek beren burua euskalgintzatik eta euskaratik aparte xamar ikusten duten eragile eta norbanakoei azaltzea euskararen "normalizazio eta biziberritze prozesua zer den eta nola lotzen den", besteak beste, kohesio eta justizia sozialarekin. Haiei entzun eta adostasun puntuak bilatzea eta lantzea izango da erronka, denen artean dinamika prestu bat landuz. Finean, euskaldunen eskubideen aurkako oldarraldiari erantzuteko dinamika bateratua da helburua, adostasun zabalak oinarri izango dituena.

Bestalde, auzitegietatik heltzen diren "erasoei" aurre egiteko protokoloa osatuko du Kontseiluak. Eskisabelek iragarri duenez, eta horixe bera euskalgintzatik haragoko eragileekin partekatzea ere izango da erronka.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskalgintza
Euskalgintza apolitikoari deia

Euskararen biziraupena ez da euskaldunok politikaren partidan jokatzen dugun arazo bakarra, baina bai, euskalduntasunaren elementu bereizgarriena den neurrian, gure egoera gehien islatzen duena. Beste esparru batzuetan hainbeste ageri ez dena oso ongi erakusten du. Hasteko,... [+]


2024-11-14 | Uriola.eus
Bilboko euskaltzaleen GUKA mugimenduak euskaraz bizitzeko erronkak irudikatu ditu metroko eskailera mekanikoetan

GUKA Bilboko euskaltzaleen mugimenduak euskararen aldeko ekintza esanguratsua burutu du astearte arratsaldean Deustuko metro geltokian, Bilbon euskaraz bizitzeko oztopoak eta aukerak irudikatzeko.


2024-11-11 | Gorka Torre
“Justizia euskaraz eta euskaraz justizia”
Baionako epaileei bigarren gutuna

Agorrilaren 27an igorri nizuen gutunean, irailaren 10eko auzian euskaraz deklaratzeko asmoa nuela adierazi nizuen. Auzi honen hastapenean, epaile nagusiari euskaraz zekienez galdegin nion. Gutxiespenarekin ezetz erantzun zidan. Orduan, nere gutuna eskuratu zuenez frantsesez... [+]


2024-11-11 | ARGIA
Euskara “larrialdi linguistikoan” dagoela adierazi du Euskalgintzaren Kontseiluak

Euskara eta euskal hiztunen komunitatea larrialdi linguistikoan dagoela adierazi du Kontseiluak. Ohartarazi du “indarrean diren joera soziolinguistikoak eta egiturazko arazoak itzulikatzeko neurri egokiak epe laburrean hartu ezean”, atzeraldia datorrela. Kontseiluak... [+]


2024-11-07 | Leire Ibar
Euskaraldiaren hamaikakoa aurkeztu dute, “bati esaten zaiona hamaikak jakiten duelako”

Komunikazioa, kirola, musika edo sukaldaritza bezalako esparruetan aritzeagatik ezagunak diren Euskal Herriko txoko guztietako euskaldunekin osatu dute Euskaraldiaren enbaxadore taldea.


2024-11-06 | Leire Ibar
Hamabi hilabeteren ostean, euskararen aurkako oldarraldiak ez du etenik

Bilboko kaleak bete zituen mobilizaziotik urtebetera, auzitegiek euskararen normalizazioa eta hizkuntza eskubideak gutxiesten jarraitu dutela salatu du Euskalgintzaren Kontseiluak. Auzia gainditzeko euskararen "normalizazioa eta biziberritzea" ezinbestekoak direla... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Korrikaren karbono isuria nola murriztu daitekeen ikertu dute lehenengo aldiz

Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.


2024-10-28 | Uriola.eus
Bilboko Alde Zaharreko Korrika batzordeak Udalaren 1.500 euroko isuna salatu du

Bilboko Alde Zaharreko Korrika batzordeak auzoan egin zuten ekimen bat baimenik gabe antolatzeagatik udalaren 1.500 euroko isuna salatu du. Ekintza hau arau-hauste larritzat jo zuen udalak, eta auzokideek espazio publikoaren erabilera defendatu dute.


2024-10-28 | Leire Ibar
Azken epai euskarafoboaren harira, “enplegu publikorako hizkuntza bakarra gaztelania izatea” salatu dute

ELA, LAB eta Kontseiluak elkarretaratzea egin dute, Administrazioarekiko Auzietarako epaitegi batek Kabia organismoari emandako ebazpenaren aurka protestatzeko. Euskara maila bermatzeko ahalegina “hutsaren hurrengoa” bilakatzeko arriskua dagoela salatu dute.


2024-10-25 | Leire Ibar
Euskaraldiaren edizio berria aurkeztu dute: maiatzaren 15etik 25era izango da

Aurreko edizioetako esperientziak oinarri hartuta, antolatzaileek “Euskaraldia gaindituko duen Euskaraldia” egitea proposatu dute. Iruñean, Nafarroako Antzerki Eskolan, aurkeztu dute 2025eko maiatzaren 15etik 25era egingo den Euskaraldiaren laugarren edizioa.


2024-10-17 | UEU
Manex Agirre Arriolabengoa
“Euskaldunok badugu zertaz jabetu eta zerekin ahaldundu”

"Euskaldunentzako Jabetze Eskola. Menpeko perpausa izateari uzteko langintzak" eskola antolatu da Gasteizen Izaskun Arrue Kulturguneko (IAK) programazioaren barruan eta UEUren laguntzarekin. Eskolaren dinamizatzailea da Manex Agirre Arriolabengoa (Aramaio, 1982)... [+]


2024-10-15 | Sustatu
Jabetze Eskola Gasteizen, feminismoaren adibideen ildotik, euskalgintzarako

Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]


2024-10-11 | Cira Crespo
Ongi etorri Euskararen Mundura jardunaldiak
“Ederra litzateke euskaraz kalean ikastea”

Euskalgintzaren Kontseiluak antolatutako "Ongi etorri Euskararen Mundura" jardunaldiak izan dira Gasteizen ostegunean eta ostiralean. Egun bi bete-beteak,  eta mahai gainean Euskararen normalizazio prozesuan euskal herritar berriak integratzeari buruzko praktikak... [+]


2024-10-08 | Julene Flamarique
Euskararen “larrialdi egoerari” aurre egiteko mobilizazioa antolatu du EHEk Durangon

Euskal Herrian Euskarazek manifestazio nazionala deitu du abenduaren 7an. "Hizkuntza larrialdiaren aurrean Euskararen Errepublika eraikitzea beharrezkoa" dela aldarrikatu du mugimendu euskaltzaleak. Mundu mailako eskuin muturraren hazkundeari “euskaratik eta... [+]


Eguneraketa berriak daude