Zer egiten du Adituk?

Aditu hizketa ezagutzailea da. Audio eta bideo fitxategiak hartu eta idatzizko testua eskainiko du. Interneteko audio eta bideoen estekak ere hartzen ditu, alegia, Youtubeko, Facebookeko edo Instagrameko edukiekin ere gauza bera egiten du.

Idatzizkoa hainbat modutara erakusten du: transkripzioaren testua bere horretan; bideoetarako-eta prestatuta azpitituluen fitxategia; eta transkripzioa hitz bakoitzaren denbora-markekin, alegia, bideoetan bilaketak egin daitezke, hitzez gain denbora-marken arabera.

Azkar egiten du hizketatik idatzirako jauzia, eta beraz, zuzenean egin daiteke ariketa. Mikrofonoari hitz egin eta istant batean irakur daiteke idatzi duena.

Zein egoeratan dabil ondoen?

Ikus-entzunezko eduki askorentzako baliagarria da. Albistegietarako, dokumentaletarako, elkarrizketetarako balio dezake. Kasu horietan azpitituluak sortuko lituzke Adituk. Irratien audio grabazioak transkribatzeko ere balio du. Antxetamediarekin ari da lanean adibidez Elhuyar. Irratia izaki, Antxetak elkarrizketak eta erreportajeak ipintzen ditu bere webgunean. Asmoa da horietako audio grabazio batzuk idatzira ekartzea eta idatzizko bertsioa ere irakurleei eskaintzea.

Beste aplikazio eremu bat erakunde publikoen alorrekoa da: udal batzarrak, legebiltzarreko agerraldiak eta era horretako hitz-hartzeak idatzira ekar daitezke. Testua momentuan erakuts daiteke edo gorde egin daiteke. Momentuko komunikazio harremanari so eginez gero, hizketa ezagutzailea beste hizkuntza teknologia batzuekin uztartuz gero, aukera berriak sortzen dira. Jar dezagun adibide bat: udal batzarra internetez jarraitzen ari dira herritarrak, udal ordezkariak hizketan ari diren neurrian idatzizko testua ikusten ari dira; era berean, Elhuyarrek duela gutxi aurkeztu duen itzultzailea.eus itzultzaile neuronalaren bidez euskaraz jasotako testua gaztelaniara itzul daiteke. Eta harago joko bagenu, gaztelaniaz jaso den testu hori audio bihur daiteke. Oraindik ez dago aplikazio hau garatuta, baina egingarria da.

Gorrentzako eta desgaitasun fisikoak dituztenentzako zerbitzu baliagarria da. Ikus-entzunezkoak, edozein hitzaldi herriko aretoan, udal batzarrak… halako zernahi ikusi ahal izango lituzke gorrak, hizketa testu bihurtuko bailuke Adituk. Idatzi ezin duenak, kontrako norantzan erabil dezake sistema, hau da, kalitate oneko mikrofono baten bidez bere hizketa jasoko litzateke eta hizketa idatzizko bihurtu.

Desgaitasunik izan gabe ere, hainbat egoeratan idazteko modurik ez, baina hizketarako aukera baliatu nahi dutenak teknologia honi adi daude. Igor Leturia Adituren arduradunak azaldu digu nola bateren batek aipatu dion autoan erabiliko lukeela. Hau da, laneko kontuak aurreratzearren, autoa gidatzen ari diren bitartean mugikorrari hitz egingo liokete eta Adituk testu bihurtuko luke. Alegia, txostena ordenagailu aurrean idatzi beharrean auto-bidaia baliatu mugikorrari txostena hitzez kontatzeko eta istant batean testua izango luke eskutan. Ez dute proba errealik egin eta ez dakite nolako emaitza emango lukeen. Izan ere, hizketa ezagutzaileak bere lana ondo egiteko hainbat baldintza behar ditu.

Noiz ez du ondo funtzionatzen?

Elhuyarrek Adituren webgunean hainbat demo jarri ditu norberak egiaztatu dezan zein emaitza lortzeko gai den hizketa ezagutzailea. EAEko lehendakariaren urte amaierako hitzaldia, udal batzar bat, Teknopolis telebista saioa, Imanol Pagolaren ikus-entzunezko dosi txikia, eta aldibereko ariketa bat erakutsi ditu. Emaitza oso txukuna da, nahiz eta oraindik akatsak ageri diren. Testua orraztu behar da. Dena dela, tankera horretako audio eta bideo grabazioetan emaitza onak lortzen ditu, baina mugak ditu, eta beti ez ditu lortzen demo horietako emaitzak.

Audioak kalitate ona izan behar du, larri ibiltzen da mikrofono ona ez bada erabiltzen, edo oihartzuna badago, edo pertsona bat baino gehiago hizketan ari badira. Hiztuna bat-batean ari bada eta hitzak erdizka uzten baditu, atzera egiten badu, gero gelditu… horrelako hizketaldiak ondo jasotzeko arazoak daude. Egindako elkarrizketa aldizkarian argitaratuko duen kazetariaren adibideak balio du. Emaitza oso desberdina izango litzateke kazetariak pertsona bakarrari egingo balio elkarrizketa etxeko egongelan eta grabagailu on batekin, edo baten ordez bi edo hiru lagun elkarrizketatuko balitu eta musika jarrita dagoen tabernan. Emaitza ona lortu nahi bada audio kalitateari erreparatu behar zaio, eta baita hiztunaren hizketa moldeari ere. Euskara baturako hobeto prestatuta dago eta euskalkiak ez ditu hain ondo harrapatzen.

Zer dago eta zertan hobetu nahi dute?

Oraingoz Elhuyarrek Adituren webgunea ireki du eta edonork proba dezake hizketa ezagutzailea, bere akats eta guzti. Doan probak egiteko aukera dago, eta bezeroentzako gunea ere bai. Hemendik aurrera bezeroen eskakizunen arabera aplikazio zehatzak egingo dituzte. Aurrera begira, itzulpen automatikoa eta hizketaren sorkuntza konbinatuta hainbat aukeretarako ateak zabalduta daudela uste du Leturiak eta horiek garatzen arituko dira. Lehen aipatu dugun adibidea litzateke horietako bat, hau da, hizketa idatzizkora pasa, euskarazko testu hori gaztelaniazko testu bihurtu eta testua audio. Teknologia hori guztia zuzeneko hitzaldi batean aplikatuko balitz, aldibereko itzulpenaz ariko ginateke: hizlaria euskaraz hizketan, eta teknologiari esker, itzultzaile edo interprete profesionalaren beharrik gabe, entzuleek gaztelaniaz jarraitu ahal izango lukete hitzaldia.