Historia ez-objektiboaren alde
Inor ez da harrituko esaten badut giza- eta gizarte-zientziak gutxietsiak daudela egungo kapitalismo berantiarrean. Gero eta ospe okerragoa dute antropologiak, soziologiak, etnografiak, filosofiak, literaturak edota historiak. Ekonomikoki errentagarriak ez direlakoan, askok ikasketa prozesuetatik kendu nahiko lituzkete.
Halaber, errentagarri ez izateaz gain, historiari leporatzen zaio doktrinatzailea, manipulatzailea eta ideologizatua izatea. Batzuen ustez, historiako eskoletan gertakari historikoak buruz ikasi beharko lirateke eta test erako azterketen bidez ebaluatu, makina neutro eta objektibo batek zuzendu ditzan.
Pentsaera hori ez da berria, izan ere XIX. mendetik heldu da gutxienez. Leopold von Ranke (1795-1886) historialari positibista alemaniarra izan zen historiari zientzia izaera eman nahi izan zion lehendabizikoa. Objektibotasuna bilatu nahian gertaera historikoak «egiatan gertatu izan ziren eran» kontatu behar zirela defendatu zuen. Esaldi hura gogoan hartuta historia neutro eta objektiboa aldarrikatzen dute askok.
Alabaina, historia ezin da iraganeko gertakizunen zerrendatze hutsa izan. Nire ikasleei azaldu ohi diet, ez dugula horiek buruz ikastera mugatu behar (eta ondorioz ezin direla test huts baten bidez ebaluatu). Historialariok gertakariak azaltzeaz eta interpretatzeaz arduratu behar dugu; hots, gertakari horien arrazoi, ondorio eta abarrei buruz galderak egin behar dizkiogu geure buruari; eta hor datoz, batzuen ustez, manipulazioak eta doktrinatzeak.
Gainera, historialariok aspaldi gainditu genuen objektibotasunaren eztabaida, gauza jakina baita horrelakorik lortzea ezinezkoa dela. Izan ere, historiagintza orainaldiaren eta iraganaren arteko elkarrizketa bat da, atzoari gaur-ko ikuspegitik begiratzen diogu. Bestela esanda, orainaldiko erronkei erantzuteko begiratzen dugu atzera, eta beraz, momentuko interesek, kezkek, eta pentsaerek gurutzatzen gaituzte. Erabateko objektibotasuna ezinezkoa dela onartzeak, ordea, ez du esan nahi zorroztasunari eta metodo zientifikoari uko egiten diogunik.
Rankek esaldi borobil hura esan bazuen ere, modu literalegian interpretatu izan da sarri. Ranke bera historiako gertakariak interpretatzearen eta azaltzearen aldekoa zen, diziplina historikoari objektibotasun zientifikoa ematen saiatu zen arren. Gainera, ezin dezakegu esan saxoniarra historialari erabat neutroa eta objektiboa izan zenik. Marseillesaren oihartzunak oraindik aditzen ziren XIX. mendeko Europa hartan, elite berri eta zaharrek iraultzaren mamuari beldur izugarria zioten. Ranke elite horien mesedetan aritu zen: bere lana baliagarria izan zen sortzen ari zen gizarte burgesa bermatzeko eta jaio berria zen estatu-nazio alemaniarra legitimatzeko. Kurioski, gaur egun ere interpretaziorik eta gaitasun kritikorik gabeko historia neutro eta objektiboa nahi dutenak aldaketa sozialaren beldur direnak izaten ohi dira; Ranke bezalaxe.
ilbeltza-(1).jpg)
Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.
96 urterekin hil da Jean-Marie Le Pen, eskuin-muturreko aurpegi ezaguna, Frantziako Estatuan urtez urte indartu egin den Fronte Nazionalaren sortzailea. Ahoan bilorik gabe aritu izan da beti eta beti bere ideia arrazistak zabaltzen. Ideia arrazistak ereiten, eta uztak jasotzen:... [+]
2024an beste sei hilketa egon zirela gogoratu zuten. “Nazkatuta, nekatuta eta haserre” daudela adierazi du mugimendu feministak Barakaldoko Bide Onera plazan, eta biktimei arreta eskaintzeko sistemen eraginkortasun eza salatu dute. Barakaldoz gain, herri askotan izan... [+]
“Uste dugu distopien eta orokorrean errealitate indibidualista eta etsituaren ofentsiba kulturalaren aurrean utopiak irudikatu behar ditugula, mentalki eta emozionalki indartsuagoak izateko”, erranez banatu berri ditu ipuin eta itzulpen lehiaketako sariak Sukar Horia... [+]
.jpg)
Hazparneko Armand David laborantza lizeo pribatuko ikasleek Agro-ekipamendua, Zientzia sozial eta ekonomikoak, eta Enpresa ekonomia irakasgaiak euskaraz ikasteko aukera izango dute. Horrek formakuntzaren ia erdia hartuko duela azaldu du Bertrand Gaufryau ikastetxeko zuzendariak.
Oporlekuekin soilik lotuko dituzte askok Balear Uharteak, baina agroekologiaren eta kontsumoaren bueltan mugimendu bizia dute Mallorca irlan: Associació de Varietats Locals de Mallorca (tokiko hazi barietateen elkartea) da horren adibide. Abenduaren hasieran, elkarte... [+]
Otsailaren 7an, Maccabi Tel Aviv taldeak Baskoniaren aurkako partida jokatzeko asmoa du Gasteizen. Palestinarekin Elkartasuna Plataformak salatu du Israelek kultur eta kirol ekimenak palestinarren aurkako krimenak estaltzeko erabiltzen dituela. Aurpegi zuriketaren aurka,... [+]
Muturreko lehorte eta euriteak normaltasun berria bilakatu zaizkigu. Areagotzen dituzten kalte ekonomiko eta ekosistemikoen artean, laborantzak pairaturikoak ez dira txikienak. Bereziki, lehorte garaietan zaluegi idortzen diren edota eurite handietan ur guzia xurgatu ezin duten... [+]
Artista polifazetikoa izan zen Harry Smith (1923-1991). Inkonformista erradikala ere bai, bere biografia askotan nabarmentzen denez. Instituzio eta galeristetatik urrun, eskale baten itxura izan zuen urte luzez. Berari buruzko azken liburua, Cosmic Scholar: The Life and Times of... [+]
Arazo mentalak dituztenen kopurua haziz doa, oraindik ere estigma sozial handia dute atzean eta, horri aurre egiteko, buruko nahasmenduren bat dutenak lan mundura bideratzen saiatzen da Elkarkide, Nafarroako Parlamentuan azaldu duenez. Lan horretan jarraitzeko laguntza eskatu du.
Gabonetan liburu berri bat utzi dute mesanotxean. Etxearen filosofia eta poztasunari buruzkoa, Emanuele Cocciak berriki idatzia. Coccia, filosofo italiarra, ezaguna egin da landareekin ditugun loturak ezagutarazten planeta osasungarri bat eraikitzeko bidean, eta esanguratsua da... [+]
