Hiru lore hori iluntasunari
Gauak luze eta egunak gero eta ilunago ditugun garai honetan zuetako askok argi falta nozituko du ziurrenik. Tristura, nahigabea, gogo falta edo hotzera egokitu ezina izango duzue akaso, biziari gusturik hartu ezina ere bai bakarren batek. Halako trantzea bizi duenari uda betean loratzen zaizkigun hiru lore hori gomendatu izan dizkiogu.
Izan ere, eguzki erako hiru lore eder baditugu gure artean, elkarrekin hartuta aipatutako egoeretarako erremedio egokia osatuko digutenak. Ilena (Calendula officinalis) dugu bat; kamamila edo larranbiloa (Chamaemelum nobile) bestea eta Santio-belarra (Hypericum perforatum) hirugarrena. Horiaren eta laranja kolorearen bizitasuna dute eta eguzki ikurtzat irakurriak izan dira denak.
Udako solstizioaren inguruan loratzen dira indar betez. Hori bai, ez goaz hemen eperik ezartzera badaezpada ere, eguraldia eta lekuaren ezaugarrien arabera epeak aldakorrak baitira. Eguzkiari begiratzen diotela badakigu eta eguzki argi asko pilatzen dutela ere bai, udazkeneko iluntasunean edo neguko hoztasunean gaudela oso eskergarri izango zaizkigu. Norbere argi faltan lore hauek eman diezaguketena baliagarri zaigu nonbait.
Hiruren kasuan lore buruak lehortzen dira eta osorik jaso, garaia denean. Ondoren hirurak kopuru berean nahastu eta infusioa presta dezakegu, 250 ml ur irakin, sua itzali eta postreko bi koilarakada ipiniko ditugu, bost minutuz tapatuta eduki ondoren iragaziz. Egunean infusio bat afalondoren hartzea da gomendioa. Bederatziurrena eginez edo berrogeialdia osatuz, hori bakoitzaren barru giroak eta aldarteak aginduko du.
Ilena eta kamamila ezin dira haurdunaldian erabili eta asterazea familiako landareei alergia izanez gero ere ez, biak ala biak asterazea familia botanikoko landare belarkarak baitira. Santio-belarra haurdunaldian eta edoskitzaroan ezin da erabili, arrisku potentzialengatik eta behar bezala ikertu gabe dagoelako.
Hala ere, badira traba gehiago Santio-belarra hartzeko orduan. Izan ere, depresio arinen tratamendurako erabili izan da eta jakin behar da depresioaren kontrako botikek eragin ohi dituzten arazoak eragin ahal dituela, hau da; urdaileko arazoak, urduritasuna, buruko mina, ahoa lehortzea eta gosea eragitea. Ez dira ohiko erreakzioak baina bai gerta daitezkeenak.
Buruko gaitzetarako hartzen diren botikekin ez da bateragarria. Ezta analgesikoak, anestesikoak, antisorgailuak, antirretrobiralak, digoxina, tiroxina, botika antiarritmikoak eta onkologikoak hartzen direnean ere.
Ez ahaztu Santio-belarraren infusioa hartutakoan edo ukendua erabilitakoan ez dela eguzkirik hartu behar. Izan ere, hiperizina izeneko printzipio aktiboak fotosentsible bihurtzen du eta larruazalean orbanak aterako zaizkigu. Horregatik gomendatzen dugu argi gutxi den garai hauetan eta gauez erabiltzea.
Tolosatik abiatu eta Bedaion gora egin, Menditxiki aldera. Batean Bedaio, bestean Zarate, Gipuzkoako eta Nafarroako muga-mugan gara. Hantxe dira helburu ditugun lursailak, Itxitua eta Erlo, garai batean lahar, pagadi gaur egun: Gregorio Ugartemendia Zubillagaren basoa duzu.
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Zuhaitzen eta arbolen sarobean nabil azken urte hauetan. Larrean, abaroan eta biaoan hor nabil atera ezinik. Zuhaitzei eta arbolei aparteko begirunea diedala jabetua izango zara, tarteka behinik ARGIAren Bizi Baratzea txoko honetan ibiltzen bazara. Eta azkenaldi honetan,... [+]
Duela gutxiko kontua da. Iberiar katamotza (Lynx pardinus), mundu mailako felino espezie mehatxatuenetarikoa, “galtzeko arriskuan” egotetik “kaltebera” kategoriara igaro da IUCNren Espezie Mehatxatuen Zerrenda Gorrian. Espeziea kontserbatzeko egindako... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
Txikitan kaian arrantzatu ohi genituen ‘pantxito’ gehienak ziurrenik bisiguak izango ziren, baina nekez ikusten genituen bisigu handiak. Izatekotan, jatetxe ezagunetan izango zen, arraindegietako bisigu gehienak kanpotik ekarriak ziren bitartean. Egun, kostaldeko... [+]
Galdera hau jaso berria dut Bizi Baratzeako postontzian: "Gaia San Joan bezperako familia afarian atera huen, Unanue sagardotegian, Azpeitian. Seguran Santa Engrazia egunean erein behar ditugun haziak bedeinkatzen dira. Erein beharreko hazi guztiak eramatea komeni al da?,... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Ur azaletik gertu dabiltza arrainak igerian. Zerbait uretarantz gerturatzen ari da, hegan: arrano bat dator, bere atzaparrak aurrerantz luzatuta eta zaplast! Uretan sartu da, bete betean. Arraina harrapatu ostean burua uretatik atera du arranoak, baina arrainak hondorantz egiten... [+]
Bost hilabete bete dira otsailaren 6an traktoreen mobilizazioak hasi zirenetik. Mirene Begiristainek eta Isabel Alvarezek ekofeminismoaren betaurrekoak jantzita aztertu dituzte mobilizazio hauek eta fokutik kanpo geratu diren laborariak eta aldarrikapenak ekarri dituzte lehen... [+]
Ingurumena, bioaniztasuna, uraren gestioa eta haurren beharrak oinarri hartuta, ikastetxeetako patioak aldatzeko proiektu kolektiboa jarri dute martxan Pirinio Atlantikoetan; Euskal Herriko lau herrik hartuko dute parte. Iruñean ere, itzal eta landare gehiago izango... [+]
A zer lanak ematen dizkigun! Txoratzen gaitu tomateak (Solanum lycopersicum). Artaxoakoa dela, edo Tuterako Itsusia, edo Aretxabaletakoa, edo Erandiokoa, pikoluzea, gerezia dela, madari tomatea dela, Igeldo, mendigorria, transgenikoa dela, Eusko Labela dela, idi-bihotza, korta... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Kakalardo adar-luze honen irudiak ez du zalantza izpirik uzten: ez du parekorik. Gure lurretan, eta Europa osoan ere, genero honetako espezie bakarra da. Bere tamaina handiak (kakalardo bat izateko, noski) eta bere kolorazioak gure begietan betiko txertatzen dira ikusteko... [+]