Hiriak euskararendako gakoa direla esan dute alkateek Huhezi fakultatean
Euskal Herriko bost hiriburutako alkateak bildu zituen ostegunean MUko Huhezi fakultateak Eskoriatzan. Iruñea, Maule, Gasteiz, Bilbo eta Donostiako alkateak bat etorri dira esaten, ezagutzak aurrera egin badu ere, erabilerak ezetz.
Juan Mari Aburto, Bilboko alkatea; Joseba Asiron, Iruñeko alkatea; Mixel Etxebeste, Mauleko auzapeza; Eneko Goia, Donostiako alkatea; eta Gorka Urtaran, Gasteizko alkatea bildu ziren Eskoriatzan. Euskara normal erabiltzea hiriburuetan, bereziki orain arte euskararen presentzia nahi baino txikiagoa izan den horietan: horra hor Hego Euskal Herriko lau hiriburuetako eta Mauleko alkateek eguen arratsaldean, MUko Huhezi fakultatean egindako Euskal Herriko hiriburuetako alkateak. Euskararekiko harremana eta etorkizuneko erronkak izeneko mahai-inguruan plazaratu zuten mezua.
Mahai-inguru historikoa izan zen Huheziko Euskara Batzordeak antolatu zuena, lehenengo aldiz Hego Euskal Herriko lau hiriburuetako eta Iparraldeko bateko alkateak euskal hiztunak direla aprobetxatuta.
Hiri guztietan aurrerapausoak
Aurkezpenean, Euskara Batzordeko kide Asier Irizarrek azpimarratu zuen "euskara balioan" jartzea dela helburua. MUko errektore Bixente Atxak esan zuen "harro" degoela erakundea lau alkateok eta Mauleko auzapezak gonbidapena onartu dutelako, unibertsitatea euskararendako "plaza bikaina" delako.
Euskara eta hiriaren gaia planteatu zuen segidan Nekane moderatzaileak. Juan Mari Aburtok esan zuenez, "hiriak garapenerako leku egokiak" izango dira, eta baita "euskararen arloa aztertzeko" ere. Bilbon, 80.000 euskal hiztun daudela esan zuen: "Bide luzea daukagu, baina ez gaude hasieran". Azken 10 urteotan, "denon artean", administrazioaren eta gizartearen artean, "izugarrizko aurrerapausoa" eman duela azpimarratu zuen: "Erronka nagusia da euskararen ezagutzatik erabilpenera ibiltzea". Udalak 10 ardatzeko euskalduntze plangintza diseinatu zuen eta 9. pausoan daudela esan zuen.
Joseba Asironek begirada atzera bota zuen Iruñeko ibilbide politikoa eta euskararen egoera eskutik joan direla azalduz: "Eskuina agintean egon den bitartean, euskararendako trabak ipini ditu". 2011n, euskaldun aktibo eta pasiboen kopuruak bikoiztu egin direla azaldu zuen: "Biztanleriaren %22a euskalduna da; guretzat, datu onak dira, euskararen gorakada nabarmena delako, baina hori erabilpenera eramaten duzunean gauzak asko aldatzen dira", onartu zuen. "Euskarari prestigioa eman" behar zaiola esan zuen, eta horretan dagoela Udala. "Asko hobetu beharra dago".
Etxebestek Frantziaren zentralismoaren ikuspuntutik azaldu zuen frantsesaren nagusitasuna, hango Konstituzioak hala ezartzen baitu. Alderdi pertsonaletik jo zuen euskararen egoera azaltzeko: "Nik euskara maite dut, baina aita-amek ez dute ulertzen". "Azken 10 urteotan berreskuratzen ari da Iparraldean euskara, bai gizartean eta bai hautetsiek ere", gaineratu zuen, eta haurren %10ek D ereduan ikasten dutela. Euskaldunon batasunari dei egin zion Iparraldean euskarak aurrera egiteko.
Eneko Goiak "harrotasunez" errepikatu zuen Donostia dela hiriburu euskaldunena: erabat euskaldunak, %40; kuasi-euskaldunak, %10. "Denok erronka parekoa dugu: erabilera da gure kasuan ere erronka nagusietako bat". Goia "sinistuta" dago "ingurune urbanoan duela euskarak bere etorkizuna, hiriok izugarrizko papera dutela". Hizkuntza sistemaren "fededun peto-petoa" aitortu du bere burua: "Euskara berreskuratzeko oinarria da".
Urtasunen esanetan, "hiriak estatuak baino boteretsuagoak izango dira XXI. mendean", eta haien rol estrategikoa nabarmendu du: "Euskararen etorkizuna definituko da hirietan". Gasteizen, euskarak aurrera egin duela –orain 20 urte euskararen aurkako jarrerak zeudela esan du– baina "erabilera ezagutzarekin bat ez" datorrela onartu du. Alkate gisako lehen neurria "euskaraz egitea" izan zuela esan du.
Ekitaldiak ikusmin handia eragin du
50 urtean lehenengoz eman den konjuntzioak eta mahai-inguruak bailarako alkateak, Euskal Herri osoko komunikabideak, euskalgintzako eragileak, MUko irakasle eta arduradunak... batu zituen Huhezin. Entzuleen izen-emate zerrenda egon zen eta aparkalekuak ere neurtuta zeuden.
(Albiste hau Goienatik ekarri da, CC-BY-SA lizentzia baliatuta)
EuskarAbentura 2025 espedizioak aukera emango die 127 gazteri zazpi lurraldeak oinez zeharkatzeko kulturan, historian eta paisaietan murgilduta. EuskarAbenturako parte-hartzaileen hautaketa ez da proiektuen kalitatean bakarrik oinarritzen, baita generoa,... [+]
"Euskalduna ez den pertsona bat –Nagore de los Rios– hautatu du EITBko zuzendaritza nagusiak Eitb.eus eta Social Media atalerako zuzendari posturako, eta, ondorioz, euskaraz ez dakien pertsona bat izendatu dute helburuen artean euskararen... [+]
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Lanartea elkarteak Euskal Artisten Lan eta Bizi Baldintzen I. Inkesta argitaratu berri du. Inkesta bete dutenen %40k du jarduera artistikoa lanbide. Batez beste, hilean, 1.027,5 euro irabazi zituzten 2023an. Inkestatuen %33,8k erantzun du azken urtebetean jarduera uztea pentsatu... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.
Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]
78 urterekin hil da ibilbide oparoa izan duen euskaltzalea. Euskal Filologian doktore izateaz gain, hamarnaka lan argitaratu zituen, poesian, nobelan zein saiakeran, baita biografiak eta bertso bildumak ere. Lan handia egin zuen antzerkigintza ikertzen.
Euskaltzaleen Topaguneak hasiera berri bat irudikatu du. Hemendik aurrera Taupa, euskaltzaleen mugimendua izena hartuko du. Euskara elkarteen topagunea izatetik, Euskal Herri osoko euskaltzaleak aktibatzea eta saretzea izango du helburu. Topaguneko kideek adierazi dutenez,... [+]
Nafarroako Legebiltzarrean datorren urteko aurrekontuak ixteko negoziazioetan ari dira egunotan alderdiak, eta horietan adostutakoaren arabera, euskararen Euskararen Nafar Institutuak iaz baino 1,3 milioi gehiago izango ditu.
Euskal Herri osoan euskara eta hiztun komunitatea larrialdi egoeran daudela berretsi zuen azaroan Kontseiluak eta, ostegun honetan, egoera hori Nafarroan zertan datzan azaldu du Iruñean. Era berean, herrialdean ataka horretatik ateratzeko egin beharrekoak azpimarratu ditu.
Ikusle euskaldun gehien biltzen dituen katea da ETB2, datuen arabera. Aldatu Gidoia mugimenduak agerraldia egin du Bizkarsororen kontraprogramatzearen harira. Salatu dute askotan ETB1 lehian sartzen dela ETB2rekin, eta "herritar guztiak eta publiko bakarra helburu izango... [+]
