Hezkuntza sistemak eta haiek arautzen dituzten legeak estatuen garapen politikoarekin batera joaten dira. Horregatik, azken hori analizatzeak aurrekoen izaera agerian utziko du, eta alderantziz. Hori egia izanik, zera ondoriozta daiteke: gobernuek itxura baino ez dutela aldatzen hezkuntza legeak egitean, garrantzitsuena berdin utzita. Eta horrela da hezkuntza oro har, eta arautua (ikastetxeena) zehazki, sistema politikoa irauteko eginak direlako.
Hori dela eta, oso inportantea da hezkuntza legeek helburutzat biltzen dutena eta errealitatean hartzen dituzten neurri praktikoak bereiztea. Adibidez, lege batean adieraztea justizia soziala bilatzen dela, errealitate praktikoan ikastetxe pribatuak baimendu, bermatu eta diru publikoarekin lagunduta diren bitartean, kontraesana izateaz gain iruzur hutsa da.
Boterea dutenen interesak eta hezkuntza sistemaren arteko loturak nabaria izan beharko luke ezkertiarrentzat, baina, zoritxarrez, errealitatea aldatu nahi duten alderdiek, sindikatuek, pedagogia mugimenduek, irakasleriak…, ahaztuta dute, hein handi batean.
Noski, gaurko errealitate soziala 1960ko hamarkadaren ezberdina da, Paolo Freireren Zapalduen pedagogia argitaratu zenean, baina, nire irakasle izan zen Iñaki Otxoa de Olzak zioen bezala, Espainiako Estatuan ohitura da teoriak baztertzea irakurri gabe. Freireren mezua, hau da, aldaketa sozial, autonomoa eta kontzientea gertatzeko botereak nahi duen bestelako hezkuntza beharrezkoa dela defenditzen zuena, zuzena eta egungoa da. Eta gaurkotasun hori ez da galduko desberdintasunek eta injustizia sozialek irauten duten bitartean. Horrek zera esan nahi du: ez dela saiatu behar ikasleria egokitzen instituzioek gizarteratzeko prestatua duten programaziora, aitzitik, bide berriak erakutsi behar zaizkiola bere egoeratik abiatuta errealitate bidegabea justuagoa bilakatzeko.
Mezu hau gauzatzeko irakaskuntzan lan egiten dutenek kontziente izan behar dute haien jarduera politikoa dela, eta ez administrazio-lan hutsa.
Boterea dutenen interesak eta hezkuntza sistemaren arteko loturak nabaria izan beharko luke ezkertiarrentzat, baina, zoritxarrez, ahaztuta dute
1970eko hamarkadan, Francorekiko frankismoa indarrean zegoenean (tiranorik gabeko beste frankismoak hein handi batean oraindik jarraitzen baitu) eta hurrengo hamarkadan ere, heziketan lan egitea politikan parte hartzea zen orduko irakasle askorentzat. Irakaskuntzan lan egiten genuen gutariko askok alderdi ezkertiarretan militatzen genuen eta konbentzitzen saiatu bai, baina kasurik ez genien egin heziketa politikatik kanpo geratu behar zela esaten zutenei, zeinek gizartearen hierarkizazioaren aldekoak zirenez, iaioei (gaurko “adituak”) baino ez zegokiela politikaz arduratzea defenditzen zuten, jakinda, noski, orduan botere politikoan zeudenen ordezkoak haiek izango zirela, ez merituengatik, oinordekoak izateagatik baizik.
Eta heziketa politika arloan sartzeko arrazoia zen beraren bidez gizarte bidegabea aldatu nahi genuela, eta zeuden injustiziak zuzentzeko ikasleek, gure bidez, injustizia horien kontzientzia hartu behar zutela. Beraz, ezinezkoa zen gutariko askorentzat ikasgelako lana eta justiziaren aldeko borroka bereiztea. Eta ez genuen doktrinatzearen bidez egiten, ofiziala ez ziren beste errealitateen aurkikuntzaren bidez baizik, ikasleriak bere bizitza bideratzeko aukera izan zezan. Arrazoi horregatik, testu liburuek eta irakasle frankistek biltzen zuten eduki ofizialari aurre egiteko alternatibak bilatu eta proposatzen genituen. Horren adibideak izan ziren: ADARRA, gure irakaskuntza hobetzeko lagungarri izan zegokigun mugimendu pedagogiko autonomoa; asanbladen bidezko funtzionamendua, zeinaren bidez, irakaskuntzan sartzeko baremo bat landu genuen, ikastetxeko zuzendariei irakasleria hautatzeko eskumena kenduz; AEKn matrikulatzeko irakasleen olatua sortu zen, ez lanpostuak lortzeko helburuarekin, galtzear zegoen hizkuntza berreskuratzeko kontzientziarengatik baizik, eta gurasoen, langileen eta ikasleen ikastetxeetan parteharmena bultzatzeko asanbladei eman genien bultzada, besteak beste. Horrek guztiak helburu politiko praktikoa zuen: injustizien sortzailea zen sistema aldatzea.
Egun, saiakera alternatibo guzti haiek xurgatu eta desagerrarazi ditu kapitalismoak, instituzionalizazioaren bidez eta kontzeptuen lapurretaren bidez. Horrela bada, berrikuntza pedagogikoaren aldeko mugimendua Formakuntza eta berrikuntza pedagogikoa izatera pasatu zen, eta horretarako Berritzeguneak sortu zituzten, zeinak irakasleriari laguntza emateko baino, klarionetik ihes egiteko bidea izan ziren; euskara ikastea ere ofizial bihurtu zen, eta, hortik aurrera, tituluak lortzeko zapuzketa sortzen zuten eta duten azterketen bidezko prestakuntzari garrantzi gehiago eman zitzaion; eskola kontseiluak arautuak izan ziren ikasleriaren parteharmena hutsean geratuz; EAJren lege berriaren bidez zuzendariei irakasleria hautatzeko parada arbitrarioa emango zaie berriro, ikastetxeak taifa erreinuak bilakatuz. Eta hori guztia gutxi balitz, gaizki deitutako “kalitate sistemak” gehitu behar dizkiogu hezkuntza endekapenari, zeren eta produkzioa eta salmenta hobetzeko sortuak izan ziren programa horiek sasi adituen eta etekinak ateratzeko entrepresen bidez irakaskuntzan txertatuak izan dira, ikasleak eta haien gurasoak “bezeroak” bilakatuz, eta bukaezinezko burokraziari esker ikasketa kontrolatzea lortu dute, produkzio kateko bezalako produktua balitz bezala.
Ikastetxeetan ematen den heziketa hobetzeko, hauek lirateke besteen arteko proposamenak: ikasleak injustiziak eragiten dutenen ereduaren kopia izatetik ospa egin; ez utzi ikasgelan ez daudenen esku bertan egin behar dena; esperientzia partekatu botereak kontrolatzen dituen erakundeetatik at; inposatutako burokrazia gainditu programazioari eta bere garapenari %100 emateko; programazio horiek egiteko ikasleen egoera sozialetik abiatu; publikoarentzat baliabide gehiago eta pribatuari ematen zaion diru publikoaren desagerpena exijitu, jatorrizko desabantailak orekatzeko…
Julen Goñi, filosofia irakaslea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.
Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]
Gaur, urtarrilak 21, gure oraintsuko historiaren efemeride interesgarri bat gogora ekartzeko eta hari buruz hausnartzeko eguna dugu. 50 urte bete dira Potasas de Navarra enpresako 47 langilek itxialdia amaitu zutenetik. Hamabost egun iraun zuen itxialdi horrek eta greba orokorra... [+]
Duela aste pare bat Norvegiako zenbait datu plazaratu ziren. Ipar Europako herrialde hartan auto elektrikoak nagusitu dira, eta Tesla marka dute salduena; energia birziklagarriaz sortutakoa omen da han kontsumitzen denaren %90. Aldiz, Norvegiako enpresa publikoek ez dute inolako... [+]
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]
Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]
Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]
Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.
Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]
Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]
Entzumen eta hizkuntza irakasleak (EHI) eta logopedak eskola publikoan zein kontzertatuetan lan egiten duten irakasle espezialistak dira. Horien funtzioen artean hizkuntzan eta komunikazioan zailtasunak dituzten ikasleei arreta zuzena ematea da, baina baita komunikazio sistema... [+]
PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]
Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]
Gerra Urte, Gezur Urte!
Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.
Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]