Azken hilabeteetan Nafarroan euskararen aurka egindako erasoak arrapaladan etorri dira: euskararen arau markoetan murrizketak (administrazioa euskalduntzeko dekretua oraindik eta gehiago murriztea, ordenantzetan atzerakadak…), lan deialdietan euskara ez baloratzea, D ereduko lerroak irekitzeari uko egitea, edo euskaraz jarduten duten pailazoak debekatzea. Jardun euskarafobiko horren jomugan egon da Iruñeko Udaleko haur eskoletako euskarazko plazak murriztea ere. Zorionez, aldeko haizea ere badator, Unibertsitatetik bertatik. Euskarazko eskaintza handituko duela aditzera eman berri du Nafarroako Unibertsitate Publikoak. Hainbat ikasle, langile eta eragileren lana fruituak ematen hasia da. NUPek hartutako bidea balioan jarri nahi dugu. Nola da posible Unibertsitate mailan aurrerapausoak ematen ari den honetan, haur eskoletan eta D ereduan atzera egitea?
Hori dela eta, aurreko astean kalera atera ginen, beste behin, Iruñeko haur eskoletan eman nahi den atzerakada gordina Iruñeko Udalaren akzioz eta Nafarroako Gobernuaren omisioz emango dela salatzera. Inboluzioaren arduradunak interpelatzeko asmoz, Udaletxe plazatik abiatu eta Gobernuaren egoitzaren aurrean bildu ginen.
Iruñeko Udalaren akzioz eginen da, euskarazko plaza kopurua 371 plazatik (eskaintzaren %39,4) 112 plazara murriztuko duelako (eskaintzaren %11,9). Alegia, Iruñeko Udalak euskarazko hizkuntza-eskaintza %70 murriztea erabaki du. Horrek, besteak beste, ditikoentzako Iruñea guztian 20 plaza baino ez dela egonen esan nahi du.
3 urtetik aurrerakoen matrikulazio datuek, ordea, agerian uzten dute Iruñeko familien hautua zein den (sare publikoan D eredua %35 da Iruñean). Halere, hori justifikatu nahian, Udalak berak egindako inkesta polemikoaren emaitzek, beste behin ere, agerian utzi dute familien nahia: %36k interesa dugu dute seme-alabek euskara ikas dezaten. Kaltetutako gurasoek Udalari hainbat eskaera eta proposamen helarazi dizkiote, eta entzungor egin die guztiei. Modu ezin ageriagoan geratzen ari da Iruñeko Udala: errealitateari bizkar emanda, zerbitzu publikoak herritarrei ukatuz, eskubideak urratuz eta hizkuntza apartheida praktikatuz dihardu. Iruñeko Udalak kalean utzi nahi ditu, ikusezin bihurtu nahi ditu familia horiek, ez dezala inork ikus Iruñean euskarak duen indarra. Arazo hau konpontzeko egindako proposamen guztiei muzin egin diete Navarra Sumatik. Eta Nafarroako Gobernuak ere babesgabe utzi ditu: PSNko ordezkariekin egon dira, baina proposamen argirik ez diete egin. Zer egin asmo du Gobernuak? Navarra Sumaren politika euskarafobiko berak aplikatuko al ditu? Erantzunak nahi ditugu. Izan ere, hau guztia arazo ikaragarria da gurasoentzat. Instituzioen egitekoa herritarren eskubideak bermatzea da, eta ez horiek zapaltzea.
Halaber, salatu nahi dugu Nafarroako Gobernuaren immobilismoa. Iruñeko Udalak murrizketa egiteko baliatu duen sententziak aditzera ematen du Nafarroako Gobernuarena dela haur eskolen eskumena. Baina, erabaki judizial horren aurrean Nafarroako Gobernua isilik dago, are gehiago, Gobernuak berak Iruñean 5 haur eskola ditu, eta duen %14ko euskarazko plazen kopurua handitzeko ez du ezertxo ere egin.
Haur Hezkuntzako 0-3 urte bitarteko zikloa Nafarroako Hezkuntza Departamentuaren kudeaketaren menpe egoteko aldarrikapena historikoa da, eta egun, berebiziko garrantzia du horrek. Izan ere, administrazio bakar baten pean egoteak ahalbidetuko luke Nafar guztion euskarazko haur eskolen plangintza osatua egitea. Horrela, bermatu ahalko litzateke txikitatik euskaraz ikasten hasteko eskubidea.
Horregatik bildu ginen Gobernuaren egoitzaren aurrean, argi eta ozen esateko badela garaia! Orain da unea neurri zehatzekin erakusteko Nafarroako haurrek hezkuntza prozesuaren hasieratik bukaera arte dutela euskaraz ikasteko eskubidea, eta orain da unea 0-3 Hezkuntza Zikloaren egiazko aitortza egiteko, bertan dihardugun profesionalon lan baldintzak duintzeko neurriak hartzeko, eta ez beti bezala hitz polit hutsetan gelditzeko. 0-3 bitarteko haurrak ere eskubideak dituzten hiritarrak dira.
Artikuluaren sinatzaileak:
Agurne Gaubeka Erauskin (Hizkuntz-Eskubideen Behatokia)
Amaia Urzelai Lasa (LAB)
Asier Biurrun Ajuria (AEK)
Iban Amotxategi (ELA)
Iñigo Otxoa Fernandez (HE Gurasoak)
Izaskun Berasategi Zabalza (EH Gurasoak)
Juan Javier Iturralde Maisterra (Zaldiko Maldiko Kultur Elkartea)
Marta Diez Napal (Sortzen Elkartea)
Marta Diez Napal (IKA)
Saioa Ancizu Perez de Ciriza (EH Gurasoak)
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]
Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]
Ansorena´tar Joseba Eneko.
Edonori orto zer den galdetuz gero, goizaldea erantzungo, D´Artagnanen mosketero laguna edo ipurtzuloa, agian. Baina orto- aurrizkiak zuzen adierazten du eta maiz erabiltzen dugu: ortodoxia, ortopedia, ortodontzia... Orduan (datorrena... [+]
“Erresilientzia poltsa”, “biziraupen eskuliburua”, “ebakuazio bizkar-zakua”: hara nolakoak entzun daitezkeen agintarien ahotan azken asteetan.
Iragan hilabeteko adierazpenen artean, Europako Batasunak herritarrei eskatu die... [+]
Ez da Aberri Eguna, Aberri Aukera da euskaldunok behar duguna. Urtean behin errepikatzen dira balizko alderdi zein talde abertzaleen deialdiak, data hauetan, Euskaldunon aberria Euskadi/Euskal Herria da aldarriaren inguruan. Egun bateko kontua izaten da, hala ere. Eta ez batera... [+]
Joan den astean topaketa polit bat izan dut, aspaldi ikusten ez nuen emakume talde batekin, eta egitearen inguruan aritu gara berbetan, teknologia eta sorkuntza espazioei lotuta.
Emakume hauetako nagusiena, jubilatzeko mugan dagoena, programatzailea da eta kodea programatzen... [+]
Hainbatetan esan izan didate arkitektoen lanaren gauzarik indartsuena dela ekoizten duguna betikotu egiten dela. Eraikinaren betikotasunak gizakiaren presentzia tenporala gainditzen duela eta geroko etorkizunean iraunkor egingo gaituela. Eta liburu batekin gertatzen ez den... [+]
Desengainu handia hartu dute euskal feminista askok jakin dutenean Chimamanda Ngozi Adichie idazleak haurdunaldia esternalizatu duela, alegia, surrogate batek ernaldu duela bere haurra, diru truke. Guztiok izan beharko genuke feminista saiakeraren egilea da Adichie, besteak... [+]