Herriari bizitza ematen dion Zigako eskolak itxi egin beharko du ume faltagatik
Lehen Hezkuntzako adin ezberdinetako sei ikasle baino ez ditu Zigako (Nafarroa) eskolak. Aukera baliatzen dute elkarbizitza lantzeko, tokiko curriculuma sustatzeko, landa ingurunea pedagogikoki aprobetxatzeko eta herria bera bizi eta dinamiko mantentzeko. Hori bai, ume gehiago eta segidarik ezean, ixtear da Zigako eskola.
Despopulatzen ari diren zonaldeetan, herriak eta bertako kultura bizi mantentzeko helduleku ezin hobea dira landa-eskolak. “Adineko emakume bat ikasturte hasiera guztietan ikastetxe atarira etortzen zitzaigun, esatera zein pozik zegoen ikasturtea hasi zelako eta haurrak entzuten zituelako berriz ere. Landa-eskola batek herriari bizitza ematen dio”, kontatu du Maite Oteiza Zigako eskolako zuzendariak, TVE kateak egindako erreportajean: “Nahi dugunaren inguruan kontzientzia hartu behar dugu helduok, zer den guretzat progresoa: hiri handi bat trafiko askorekin? Ala beste progreso mota bat, lotuagoa lurrari, ingurumenari? Indarra herrietan dago, herri horietan bizi den jendean”.
“Herri txikietako eskolak familia bat gara”
Baztanen hamabost herri daude eta horietako hamabik dute eskola. Zigak 22 ikasle izan ditu iraganean, gaur egun sei baino ez, Ziga eta Aniz herrietakoak, datorren ikasturtean eta hurrengoan lau izango ditu, eta gero ziurrenik itxi egin beharko dute, ume faltagatik.
“Herri txikietako eskolak familia bat dira”, kontatu du Oteizak, eta ikastetxean elkarbizitzari garrantzi handia ematen diotela nabari da. Besteak beste, beren kezkak agertzeko batzarrak egiten dituzte (patioan denek ez dutela gauza berean jolastu nahi eta auziaz hitz egin dute erreportajean ikasleek), batzarrak aproposak baitira eztabaidatzeko eta parte hartzen eta gainerakoak entzuten ikasteko.
Proiektuka ere aritzen dira Zigan. Esaterako, zortzien artean antzezlan bat prestatu dute, hasi eta buka, ikasturte amaieran herriko jendearen aurrean eskaintzeko. Sormena, idazketa, irakurketa, ahozko adierazpena, ahozkoa ez den espresioa, lotsa gainditzeko baliabideak… lantzeko aproposa da antzerkia.
"Asko aprobetxatzen dugu ingurua, eta are gehiago aprobetxatu nahi dugu. Gure etxeekin, herriarekin, jendearekin… egiten dugu lan, ukitu, esperimentatu eta manipulatu egiten dugu"
Zigako planoa hartu eta kalez kale ere ikusi ditugu haurrak, erreportajean. Espazioa, orientazioa eta beste jorratzeko modua da, baina tokiko curriculuma eta bertako historia, kultura eta ezagutza transmititzeko erreminta inportantea da ingurua. “Asko aprobetxatzen dugu ingurua, eta are gehiago aprobetxatu nahi dugu. Gure etxeekin, herriarekin, jendearekin… egiten dugu lan, ukitu, esperimentatu eta manipulatu egiten dugu, inguru oso aberasgarria dugulako, eta inguruan lan egitea bera oso aberasgarria delako, ez dakit zenbateraino baloratzen dugun”, dio Oteizak. Sukaldaritza tailerra ere bertako kultura bizi mantentzeko modua izan daiteke, haurrek taloa egiten ikasi dute esaterako, “batez ere despopulatzen ari diren herriotan inportantea delako gure kultura ez galtzea eta herria aktibo mantentzea, etorkizuna izan dezan”.
Eskolaren amaiera?
2024-2025 ikasturtean eta 2025-2026an soilik lau ikasle izango ditu Zigako eskolak, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuarekin hala hitzartuta. Ziga eta Aurizkoak dira bakarrik lau ikasle izango dituzten ikastetxeak Nafarroan. Ondoren, itxi egin beharko ditu ateak, gauzak asko aldatu ezean. Bitartean, herria bizi mantentzeko borrokan jarraituko dute bertako biztanleek. “Etorkizunean, jendeak hemen bizitzen jarraitzen badu, eskolak bizirik jarraituko du. Gure herrietan jendea bizi baldin bagara, eskolak beteko ditugu”.
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
Elgarrekin izena du Duplak egin duen aurtengo abestiak eta Senpereko lakuan grabatu zuten bideoklipa. Dantzari, guraso zein umeen artean azaldu ziren Pantxoa eta Peio ere. Bideoklipa laugarrengo saiakeran egin zen.
Leporaturikoa ez onarturik, eta sare sozialetako kontuak "lapurtu" zizkiotela erranik, salaketa jarri zuen Arabako campuseko Farmazia Fakultateko irakasleak. Gernikako auzitegiak ondorioztatu du ez dagoela modurik frogatzeko mezu horiek berak idatzitakoak diren ala ez.
Seme-alabek eskolan dituzten ratioekin kezkatuta, Arartekoari kexa helarazi zion guraso talde batek, eta orain zuzenean Parlamentuari egin diote eskaera, “legez berma dadin gure seme-alaben hezkuntzaren kalitatean oinarrizkoa den neurria, unean uneko aurrekontuez edo... [+]
Ikasleen lan politikoa jazartzeko asmoz, Iruñeko Iturraman eta Biurdanan nahiz Bilboko Unamunon izan dira polizia-indarrak, IAk salatu duenez.
Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.
570.000 familiak euren haurren ikasgeletako hizkuntza nagusia zein izango den bozkatzeko aukera dute martxoaren 4ra arte: gaztelera edo katalana. Garikoitz Knörr filologoaren eta euskara irakaslearen arabera, kontsultak "ezbaian" jartzen du katalanaren zilegitasuna... [+]
Uribe Kosta BHI institutuko hainbat ikaslek salatu duenez, mezu "iraingarriak, matxistak eta homofoboak" jaso dituzte Batxilergoko beste ikaskide batzuengandik. Horrez gain, gaineratu dute mezuak irakasle bati ere bidali dizkiotela eta beste ikasle batzuen... [+]
Aiaraldeko hainbat irakaslek mezua igorri diete ikasleen guraso eta familiei, dagoen informazio zurrunbiloan, grebarako arrazoiak modu pertsonalean azaltzeak euren borroka eta lanuztea hobeto ulertzeko balioko dielakoan.
Euskal hezkuntza sistemaren itunpeko eskolen gainkontzertazioa eta zentro pribatuen umeak hartzeko gaitasuna beherakada demografikoari eta biztanleriaren klase osaketari egokitu behar dira.
Grebaren bezperan Hezkuntza Sailak “edukirik gabeko” mahaia deitu zuela eta sindikatu deitzaileak “errespetatu gabe” akordioa “antzezteko” gutxiengoa duten sindikatuak “erabili” nahi izan zituela salatu ostean, beste bi greba... [+]
Nola azaldu 10-12 urteko ikasleei bioaniztasunaren galerak eta klima aldaketaren ondorioek duten larritasuna, “ez dago ezer egiterik” ideia alboratu eta planetaren alde elkarrekin zer egin dezakegun gogoetatzeko? Fernando Valladares biologoak hainbat gako eman dizkie... [+]
Une delikatua igarotzen ari den zure lagun minak Taylor Swiften kontzertura joatea proposatu dizu, baina kide zaren elkarte ekologistak elkarretaratzea deitu du, abeslariak sortuko duen kutsadura salatzeko; nora joango zara? Dilema etiko horri erantzun diote gazteek, baita... [+]
Lau mila karaktere ditut kontatu behar dudana kontatzeko. Esan behar ditut gauzak argi, zehatz, soil, eta ahalko banu polit, elegante, egoki. Baga, biga, higa. Milimetrikoki neurtu beharra dut, erregelaz markatu agitazioa non amaitzen den eta propaganda non hasi. Literarioki,... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]