Herrialde Katalanak: hiru gobernu aurrerazaleak, hizkuntzazko murgiltze sistemaren ehorzleak
Egoera ezohikoa bezain iraingarria da. Balearretako parlamentuan, eztabaidatzen ari dira erkidego honen historian lehena izango den hezkuntza legea, zeina hil honen (otsailaren) 22rako onartu behar den. Hizkuntzari dagokion atalean, hortxe lehenengo ezustekoa: Jaume Matas PPko gobernuburuak aspaldi hartan onartutako minimoen dekretu polemiko hartan oinarritzen da. Ondorioz, eskola orduetan katalanak eta gaztelaniak %50na ordu izango dituzte, ordu kopurua erdira banatuta, beraz. Zirrikitu bat uzten du irekia, klaustro borrokalariren batek katalanaren orduak gehitu nahiko balitu, horretarako aukera izan dezan. Era horretara, Irletako gobernu aurrerazaleak, zeinetan parte diren Més per Mallorca abertzaleak, lege izaera emango dio PPk katalanaren murgiltze sistemaren aurka asmatu zuen neurriari.
Eta zer gertatzen da Valentziako Erkidegoan? Ikasturte honetan, “hizkuntza aniztasunaren lege” bezala ezagutzen den 4/2018 legean jasotako neurri linguistikoak indarrean sartu dira bigarren hezkuntzan, eta horrek eragin du katalanaren irakaskuntzan atzera egitea eskolan eta institutuetan. Zehazki esateko, Hizkuntza Anitzeko Heziketa Programaren erruz, katalanez ari ziren eskolek gaztelaniaz ere aritzera pasa behar izan dute, horretara behartu dituztelako, PPk eta Ciudadanos-ek nahi zuten bezala, eta katalan hutsez ari ziren eskoletan %40a gaztelaniaz da orain. Eta Balearretan bezalaxe, PPk egitea lortu ez zuena egin du gobernu aurrerazale batek, zeinetan parte hartzen duen Compromis alderdiak, eta bere ardurapean duen Hezkuntza Saila.
Eta hori guztia nahikoa ez, eta Printzerrian ere ERC eta Junts alderdiek osatutako gobernu aurrerazale eta independentistak iragarri du hezkuntza plan berri bat idazten ari dela. Plan berria, zeina Espainiak ezarri duen %25eko inposaketari aurre egiteko erreakzio gisa agertzen den, baina praktikan botere judizialak agindutako murgiltze sistemaren heriotza ekarriko duen.
Egoera, beraz, katastrofikoa da. Hizkuntzaren ikuspegitik ez ezik, baita ikuspegi politikotik ere. Esango diguzue zein panorama dugun, beren burua aurrerazale eta abertzaletzat duten hiru gobernu autonomikoek, hirurek, PPk diseinatutako murgiltzearen kontrako politikak ahalbidetzen badituzte. Zertarako balio du, beraz, haiei botoa emateak?
Hainbesteko adostasunak azalpen batzuk behar ditu. Eta kasu honetan beldurraz hitz egin behar dugu, Espainiako erakundeek egiten duten presioa izugarria da eta inolako lotsarik gabe animaleko kanpainak egiten dituzte herritarren atxikimendua lortzeko. Baina, arrazoi horrez gain, uste dut esan egin beharko genukeela, baita ere, maisu-maistren sektore batek dimititu egin duela. Eta, bereziki azpimarratu beharko genuke, halaber, gazte abertzaleen belaunaldi oso batek boterea dastatu berri duela, boterearen besaulkietan eroso sentitzen dela eta ahantzi egin duela urte batzuk lehenago defendatzen zutena. Eta, areago, hitz egin beharko genuke, baita ere, haien ezgaitasun politikoaz eta hasiberrien hutsegite izugarriez. Orobat esan behar da abertzale eta independentista askok hanka sartze handia egin dutela azken urteotan gure nazioaren osaketan katalanak duen leku zentrala gutxietsita. Premiazkoa da, beraz, “teorizazio” interesatu horiei maskara kentzea, salatzea, haien aurka borrokatzea eta zuzendu araztea. Ziurrenik, lehentasunez egin beharreko lana dugu hau.
Googleren bilaketa emaitzetan katalanak eta euskarak 2022-2023 tartean izan zuten beherakada dokumentatu genuen webgune honetan. Nolabaiteko konponketa izan zuen gauza hark. Oraintsu, Kataluniatik iritsi zaizkigun azterketa batzuetatik, hizkuntza hauek bilaketetan gutxiago... [+]
Soziolinguistika Klusterrak antolatuta 2024ko Euskal Soziolinguistika Jardunaldia egin berri da Gasteizen apirilaren 23an. Azken urteetan euskararen eta katalanaren alde eta aurka agertu diren diskurtsoak izan ziren ardatz. Onintza Legorburu, Xan Aire eta Mikel Peruarena aritu... [+]
Júlia Ojeda literatura-kritikariaren ahotsa garrantzitsua da gaur egungo Kataluniako hedabideetan, eta prozesu independentistaren osteko Katalunia birpentsatzen ari den ardatz ugarietako batera hurbiltzen laguntzen digu. Matriotes-eko kide ere bada, “feminista eta... [+]
Carme Junyent hizkuntzalari katalana hil zen pasa den irailean. Hizkuntza-politikari buruz esaten zituenak arretaz segitu ditugu hemen, haren proposamen batzuk noizbait gurean aplikatzera ausartuko ginelako itxaropenez-edo, beharbada. Aho-bizarrik gabe jarduten zuen. Aldizkari... [+]
Manuel Albares Atzerri Ministroak erabilitako arrazoiak dira, besteak beste, katalana lehenesteak prozesua arinduko duela eta katalanak beste bi hizkuntzek baino hiztun gehiago dituela.
Irailaren 3an zendu da pankreetako minbiziaren ondorioz. Katalanak desagertzeko dituen arriskuez zorrotz hitz egin izan du hizkuntzalariak eta haren mezu gordinek deserosotasun ugari sorrarazten zuten. Azken unera arte borrokatu da bere hizkuntzaren alde. Bizitzako azken uneetan... [+]
Andorrako katalanaren defentsarako lege berriak katalanaren oinarrizko maila eskatuko du bertan bizi eta lan egin ahal izateko. A2 titulua baino maila baxuagoa eskatuko dute.
Espainiako Gorteak osatzeko ordu gutxi batzuk geratzen zirela, Pedro Sánchezek beharrezkoak dituen alderdi abertzaleen botoa eskuratu nahian hizkuntza gutxituen gaia jarri du mahai gainean. Espainiako Parlamentuko mahaiko presidente Francina Armengol PSOEko hautagaia... [+]
O Festigal jaialdian elkartu dira Euskalgintzaren Kontseilua eta katalanaren eta galizieraren aldeko hainbat erakunde eta elkarte. Bertan egin dute eskaera, eta hizkuntza gutxituen normalizazioaren aurkako “oldarraldia” gertatzen ari dela salatu dute.
Udal komunikazioetarako hizkuntza lehenetsia zen katalana duela 36 urtetatik; orain, berriz, udalak osatu berritan, legea atzera bota du Vox eta Alderdi Popularraren arteko koalizioak. Funtzionarioek herritarrekin halabeharrez gazteleraz komunikatu beharra dute orain.
Frantsesa da nagusi, frantses instituzioetan. Haatik, urtez urte, erakunde publikoetan ere lekua egiten hasi dira euskara, korsikera edota bretoiera. Hemen, horren adibide ditugu, Ortzaizeko, Urruñako, Hendaiako edota Urepeleko herriko kontseiluak, baita Hirigune Elkargoa... [+]
Elna udalerriak irekitako xendari jarraituz, hamabost bat udalerrik mozio bidez onartu dute udal batzetan katalanez eta okzitanieraz hitza hartu ahal izatea, eta Jefaturara bidaltzen diren aktak ere hala idaztea, ondoren frantsesera itzulita. Eskualde hauetakoak dira hamabost... [+]
Hamabost egunetan, Kataluniako eskolek ikastorduen %25 gaztelaniaz eman behar dutela agindu dute epaileek. Helegitea jarriko duela iragarri du Generalitateak eta irakasleei esan die orain arte bezala jarraitzeko. “Ebazpen aberrantea da pedagogikoki eta juridikoki”.
Kataluniako murgiltze ereduarekin amaituko luke neurriak. Epaileek ez dute onartu Generalitateak eta Kataluniako Parlamentuak aurkeztutako beste proposamena, portzentaiak baztertzen dituena.
Matinc el Català Twitter kontutik proposatuta, hizkuntzaren aldeko ekimen berria prestatzen ari dira Katalunian. Erronka da 21 egunez katalanez hitz egitea eta ez hizkuntzaz aldatzea, batez ere, normalean aldatzen den egoeretan. Apirilak 23 Sant Jordi egunean hasi eta... [+]