Helkorra
Konfinamendu garaian pandemiari buruzko hausnarketarik ez egitea eskatu nion nire buruari. Etxerik gabe eta gaixotasun mentala daukaten pertsonekin lan egiten nuen GKE batean, eta nire osasun psikologiko eta emozionala babesteko asmoz, itxialdiak irauten zuen bitartean egunez egun bizirautea erabaki nuen. Baita ondorio sasi-filosofiko merkerik ez idaztea ere.
Denbora nahikotxo pasatu da, nekadura-meseta batean nago eta buruko leihoak irekitzeko momentu aproposa dela uste dut, bizi ditudanak ordenan jartzeko garaia.
Itxialdiarenak ziurgabetasun egunak izan ziren, informazio-tsunamia jaso genuen eta zaila zen lasai bizitzea, sintoma eta hedatze-bide berriak agertzen baitziren egunero. Gogoratzen dut nola, ni neu, 2020ko martxoan zehar afekzioak bildumatzen hasi nintzen: bularreko mina, zorabioak eguna amaitzean, azkura begietan. Gerora, arnas faltarik suabeena ere aldebiko pneumoniaren seinalea zen, eta lo egiten nuen bitartean itoko ote nintzen beldur joaten nintzen ohera.
Pandemian komunikabideek eta kultura-sortzaileek, ogia legamiatzeko teknikak edo telebistaren aurrean ariketa fisikoa nola egin irakasteaz aparte, hilkorra nintzela gogorarazi zidaten. Albistegietan, irratian, Twitterren: hildakoak, kutsakortasun-tasak, ZIU okupazio-ehunekoak. Edozein momentutan COVID-ak jota hil nintekeela egia biribil tematia bihurtu zitzaidan.
Gaztaroan bizitako prozesu bat ekarri zidan gogora. Ez dago data finkorik, baina hamar urte inguru nituenean, nire hilkortasunaz kontziente izaten hasi nintzen. Noizbait zenduko nintzela. Haurtzaroaren amaiera markatzen du horrek, nerabezaroari hasiera ematen dion pistola-tiroa. Hortaz, ulergarriak dira gerora sufritzen diren anabasa eta hain mingarriak diren emozio kontrolaezinak. Fernando Pessoaren hitzetan nire urtebetetzea ospatzen zen garaian, ni zoriontsua nintzen eta ez zegoen inor hilda.
Urteak pasa ahala heriotzaren kontzientzia hori handiagotu zitzaidan. Bihar, bihar bertan, pasatu zitekeen zerbait. Hogeita hamar urte bete nituenean nire adineko ezagunak kantzerrak jota kimioterapia hartzen ikusten hasi nintzen, auto istripuak, nik baino hamar urte baino gehiago daukaten pertsonak iktusak jota ezingo dute berriro hitz egin. Edo, hogei urteko gazte bat, aurretiko patologiarik gabe, COVID-ak jota hil zela; atzo sano-sano zegoen eta handik bi egunera ospitaleko ohean geratu zen.
Bizitza mina-zelai bukoliko batean zehar egiten den lasterketa bilakatu zitekeen. Eta larritzen hasi nintzen, nola ez nintzen ba ikaratuko. Eta antsietatea ezagutu nuen, urduritasunaren forma heldua. Garezurrean erloju-bonba neraman, edozein momentutan eztanda egin zezakeena.
Hamaika bide daude honek guztiak sortzen duen malurusa bideratzeko. Batzuk bizitzan hartu behar diren erabaki handiei aurre egiten hasten dira, arrapaladan: etxeak erosi, bikotekidearekin konpromezuak hartu edo aurrezkiak gastatu. Beste batzuk bigarren nerabezaro bat bizitzen dute, festan edo arinkerietan etengabe pentsatzen, zeren bizitza bi egun dira eta heriotzak harrapatzen banau dantzan harrapatu nazala.
Nola edo hala, garai hau ere gainditu nuen. Nahitaez, edo bestelako prozesuen ondorioz. Osasuna hauskorra dela eta askotan ez dagoela nire kontrolpean onartu behar izan nuen, ezkortasunik gabe, eta bai bizitzarekin bai heriotzarekin bestelako harremana eraikitzen hasi nintzen. Beldurra barneratu. Batzuetan kasurik ez egiten, beste batzuetan aurre egiten, eta gehienetan egunerokotasunari lotzen nauten ekintzetan indarberritzeko energia bilatuz. Gaur egun proiektu txikiek ematen didate arnasa.
Ez nago seguru noiz eman zen edo zertan bilakatu nintzen. Haurtzarotik nerabezarora, nerabezarotik heldutasunera, baina heldutasunetik hirugarren adinera tarte horretan beste hitz bat asmatu beharko genuke Heriorekin dugun harreman sanoa definitzeko.
Helkorra. Heldua eta hilkorra.
Bihar bada, zer? Bihar izan daiteke. Ez dago besterik. Gorka Urbizuren hitzetan ez da biderik, norberak ireki behar dituelako.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]
Azaroaren 15ean Errenteria-Oreretan Euskal Herria Digitala osatzen dugun eragileek antolatutako hirugarren jardunaldiak egingo ditugu. Autodefentsa digital feminista lantzeko tailer bat eta digitalizazio demokratikoa oinarri izango duen hitzaldi bat izango dira... [+]
Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]