Açu Portua Brasilgo Rio de Janeiro estatuko iparraldean dago, Hego Ameriketako merkatal porturik handiena da eta 72 kilometro koadro neurtzen ditu. Askoz handiagoa den garapenkeria proiektu baten parte izanik, Minas Gerais estatuko meategietatik ekarritako materialak itsasoarekin eta exportazioarekin lotuko dituen mehatze-hodi bati lotu dute. Dagoeneko 2,3 bilioi euroko aurrekontua du.

500 familia bidali ditu gobernuak

Hau guztia gutxi balitz, Sao Joao da Barrako udaletxeak, enpresa transnazionalen egoitzak jasoko dituen gune industriala ere eratu beharko litzatekeela pentsatu zuen, eta ordura arte eskala txikiko nekazaritzarako erabiltzen ziren 6.200 hektarea desjabetu zituen. Abenduaren 31 batean lege dekretu bidez lur horiek guztiak ez-emankor izendatu zituzten eta bertan bizi edo lurrak ustiatzen zituzten 500 familia alternatiba gabe utzi zituzten. CODIN erakunde publikoa izan zen lurren desjabetzeen arduraduna. Bertako biztanleei lur metro koadroko bi erreal eman zizkien; gerora LLC enpresa brasildarrari sei errealen truke alokatu zizkion. LLC enpresak berehala utzi zuen proiektua eta lurrak PRUMO enpresa kanpotarraren esku geratu ziren. Familiak kexu dira, beraiek ez zuten saldu nahi, ez zituzten lurrak utzi nahi, are gutxiago negoziaketa edo mediaziorik gabe; asko, abisatu gabe bota zituzten. Eta horren guztiaren gainetik, oraindik ere ez dute zor zaien dirua jaso.

Giza eskubideen kontra egindako ekintzak behin eta berriz salatu dituzte. ASPRIM izeneko taldea eratu zuten eta bertatik egiten dute borroka eta erresistentzia familiek: “Ez prezio hobeak negoziatu nahi ditugulako, baizik gure lurren defentsan. Ez dugu lekua utzi nahi”.

 

 

 

 

 

 

Bizi eta hazi: erresistentziak

Badira oraindik bertan bizi diren bost familia, baina makinek jada 120 etxe bota dituzte. Bertan bizi den emakume batek kontatu digu 100 polizia joaten zirela etxeak botatzera: goizeko 5etan heldu eta etxea altzari eta guzti suntsitzen zuten. Beste batzuetan altzariak gordeleku batera eraman zituzten, baina urteak pasatu arren, ezin izan dituzte berreskuratu. Estatuaren esku-hartzeaz, gizon batek horrela esan digu: “Guri lapurtu zizkiguten lur horien zaindari da, lapurren zaindari”.

 

 

 

 

 

 

PRUMO enpresak lurren behin behineko jabetza dauka, horrek esan nahi du perimetroa hesituta dagoela eta bizilagunak ezin direla bertara sartu. Hala ere, bada beste erresistentzia bide bat martxan; abeltzainek behiak barruan izaten dituzte. Horrek hainbat bizilagunen jazarpena ekarri du: “Lokartu eta esnatu segurtasun tipoekin egiten nintzen. Nire etxeko atean topatzen nituen. Hala ere, oraindik ere nire behiak barruan daude, bertatik jaten dute”. Bizilagun berberak esan du jabetza behin behinekoa izanik enpresak ez dituela zergak ordaintzen, bere familiak ordaindu behar izaten dituela.

Borroka luzea da eta burutu dituzten ekintzak asko izan dira, 100 egunetako erresistentzia kanpaldia tartean. Bota dituzten familien artean, 50 aukeratu eta Vila da Terra izeneko lekura eraman zituzten, baina bertan etxea eta lurra eman zieten arren ez daude pozik. Bertan bizi dira eta lurra erabiltzen dute, baina lurra ez da beraiena eta zaurgarri sentitzen dira.

Familien bizi baldintzek okerrera egin dute, lehen nekazaritza egiten zuten beraien lurretan, eta orain beste batzuk alokatu behar izaten dituzte. Gizon nagusi batek dioenez, pobreen bizitza beti da zailagoa: “Guk lotsa sentitzen dugulako, aberatsek ez, eta horregatik guretzat gogorragoa da”.

Hasieran bertaratu ziren enpresa askok bidean amore eman dute eta gaur egun lurraren zati oso txikia dago okupatuta. Familien gaur eguneko borroka lurrak berriro eskuratzeko negoziaketa da, baina momentuz arrakasta handirik gabea.

Elkarrizketatuek borrokak merezi izan duela diote, ikasitakoa eta irabazitakoa asko izan delako.