Hegaztien udazkeneko migrazioa berotuz doa Pirinioetako Lindus eta Organbidexkan
Dagoeneko milaka hegaztik hasia dute udazkeneko pasea Pirinio mendietatik eta urtero bezala, milakak zeharkatuko dituzte Europako Iparraldetik Afrikaranzko bidaian. Pirinioen Euskal Herriko zatian bi behatoki berezitan ari dira adituak eta herritar xeheak hegaztiok behatu eta zenbatzen: Organbidexkan eta Lindusen.
Hegaztien udazkeneko migrazioa aipatuta gehienak oroitzen diren arren usoek gure mendietan aurrerago, urritik, eskaintzen duten ikuskizunaz, abuztutik ari dira Pirinioak zeharkatzen Europa Iparretik datozen hainbat hegazti. Abuztuaren 17an bideo zirraragarri bat eskegi zuen bere Facebookean LPO Migrazioaren Akitaniakoak Behatokiak: "Ikuskizun benetan berezi izan dugu Organbidexkako lepoan: 300dik gora amiamoko pasatu dira gainetik, minutu batzuetan behatzaileengandik metro gutxira hegan zirkuluak eginez, a zer emozioa!". Hainbat hegaztik zirkuluak eginez egin ohi dute hegan mendien aurrean, haize berotuaren gorakako korrontea baliatuz igo eta gailurren gainetik igaro ahal izateko.
Vol de plus de 300 Cigognes au col d'Organbidexka
Une observation exceptionnelle au col d'Organbidexka : un vol de plus de 300 cigognes est passé juste au dessus du col, cerclant pendant plusieurs minutes à quelques mètres des observateurs, un grand moment d'émotion ! 👌 "Cerclant" est un terme utilisé par les observateurs sur le terrain. Il signifie voler en cercle dans une ascendance thermique. C'est comme ça que les oiseaux planeurs prennent de la hauteur en dépensant le moins d'énergie possible. 🦅 Pour rejoindre le col d'Organbidexka et participer à une expérience unique, c'est par ici 👉 http://bit.ly/2tZePIN 😷 En raison des circonstances exceptionnelles liées au Covid-19, des modalités particulières ont été prises et seront expliquées à chacun dès l'arrivée sur le site. Votre contact : Jean-Paul Urcun - 📧 jean-paul.urcun@lpo.fr Vidéo : Cigognes blanches © Charlotte Rigolot
Posted by Observatoire de la Migration en Aquitaine LPO on Monday, August 17, 2020
LPO Migrazioaren Akitaniako Behatokia arduratzen da Zuberoa eta Nafarroa artean Irati ondoan den Organbidexka gaineko behaketaz eta asteotan han gertatzen denaren berri ematen dute Facebookeko beren gunean. Organbidexkako behatokia borroka eta lan askoren emaitza da, Organbidexka Col Libre elkarteak 1982an lortu zuen ehiztariek hartuta zeuzkaten mendi guztien artean lepo hori alokatu, bertan ehiza galarazi eta behatokitzat ezartzea.
Beste behatoki hauta Lindusen dago, Auritze ondoan. Hemendik ere hasiak dira irudi eta informazio aberatsak zabaltzen. Dagoenekoz hemen ere behaketa ederrik eskaini du migrazioak; esaterako, abuztuaren 24an egun bakarrean beren buru gainetik pasatzen ikusi dituzte 803 zapelatz liztorjale (Pernis apivorus), 498 amiamoko edo zikoina zuri (Ciconia Ciconia) eta 10 amiamoko beltz (Ciconia nigra).
2022an galeperra galzorian izendatzea proposatu zuen Espainiako Zientzialarien Batzordeak, bere ehiza debekatzea ekarriko lukeena. Espainiako Gobernuak orain erabaki du ez ematea babes hori espezieari, eta ehiztarien lobbyak eskainitako informazioa erabili du horretarako.
Gurean hain ezaguna den hegazti hau ustelzale porrokatua da, eta honek ez dio fama onik ekarri. Batzuek arrano, buitre, futre, hatxarrano edo mirusai deitzen diote; izen ofiziala sai arrea (Gyps fulvus) da.
Gaua da. Zuhaitzetan geratzen diren hosto gutxien artetik igarotzen da ilargiaren argia. Isiltasuna da nagusi. Txoriak sasi artean daude, babestuta lo, lo-edo. Baina bat batean zerbaitek kolpatu du sasia. Txori gehienak izutu diren arren, izoztuta bezala geratu dira, isilik... [+]
Ürx’aphal bat badügü
herrian trixterik,
Nigarrez ari düzü
kaloian barnetik,
Bere lagün maitiaz
beit’izan ützirik:
Kuntsola ezazie,
ziek adixkidik.
Txorien migrazioen mapak argi uzten digu hegazti migratzaileentzat pasabide interesgarri eta aberatsa dela Euskal Herria. 350 bat hegazti espezie zenbatzen ditugu negurako kanpora doazenen zein bertara datozenen eta migrazio-bidean atseden hartzeko pausagune dutenen artean. Bizi... [+]
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Hegazti buruhandia dugu hau, baina ez egoskorra delako, baizik eta fisikoki buru handia duelako. Horregatik da ezaguna hegazti hau, euskaraz erabiltzen diren izen askok bere begi eta buru handiari egiten diote erreferentzia: buruhandi, txorihandi, begihandi, ahohandi…... [+]
Hego luze eta zorrotzak eta v formako urkila-itxuradun buztana duen hegazti hau ikustean badakigu Euskal Herrira uda heltzear dagoela. Bizkarraldea eta buztana beltzak ditu, distira urdinxkekin, papar gorria eta azpialdea, aldiz, zurixka. Euskaldunon sinesmenetan presentzia... [+]
Esaera asko sortu ditu hegazti honek. Ikusteko zaila den arren, denok ezagutzen dugu. Nola? Kantuagatik. Bere izena kantu egiteko erak eman diola pentsa dezakegu. Urtero kantatzen du udaberrian eta uda partera aldiz, isildu egiten da. Esaerak dioenez, “maiatzean kuku, San... [+]
Basoan barrena oinez joan eta hara, ‘krrukrru-krru’ ozen bat entzun da. Bi aldeetara begiratu... Nor ote? Okil beltza hegan. Ez da hegazti txikia eta kolore beltza du, beleak bezala. Antzeko tamaina eta kolore bera dute bi hegazti horiek, horregatik da agian Sakanan... [+]
Desagertzeko arriskuan dagoen basoilarra ikusi dute azken egunetan Larra eta Aztaparretako naturgunean, Belaguako La Contienda bailarako eski estazioko aparkalekuan. Jokabide arraro horrek kezka sortu du biologoen artean, aurtengo negu beroak eraginda izan baitaiteke. Basoilarra... [+]
Kantuak ikasten eta soinuak imitatzen trebeak diren txoriek gaitasun kognitibo handiagoak dituztela ondorioztatu dute, Science aldizkarian argitaratu berri duten ikerketa batean.
Andatza-Ezkeltzu Bizirik taldeak antolatuta, irteera berezia egingo dute Ezkeltzu ezagutzeko: hegaztiei eta ondare arkeologikoari buruzko azalpenak emango dituzte ibilbidean zehar eta erakusketa ikusgai egongo den ukuiluan elkarrekin hamaiketakoa eginez biribilduko dute goiza.