Hauteskundeetara so: lau urteko euskaraldia
2022ko abenduaren 3an, Euskararen Nazioarteko Egunean
Euskararen Nazioarteko Eguna dugu gaurkoa. Pozik gaude, Euskaralditik indarberrituta atera berri garelako. Hauspotuta gaude eta ondo dago: noizean behin denok behar dugu goraldia; euskaldunok, zer esanik ez.
Eta orain? Zer dagokigu, beste urte bi itxarotea kaleak berriro ere gureak izan daitezen? Hamar egunerako gure? Benetan dugu nahikoa?
Sei hilabete barru udal hauteskundeak izango ditugu Hego Euskal Herrian. Udalak eta aldundiak aukeratuko ditugu, baita Nafarroako Gobernu berria ere. Gugandik gertuen dauden erakundeak, beraz.
Eta? Ausartuko ote gara Euskaraldia lau urte eta erdiz luzatzera?
Hauxe dugu aprobetxatu beharreko momentua. Sei hilabete barru, gertu-gertuko erakundeak aukeratzean, hurrengo lau urteetarako politikak zehaztuko dira, baita hizkuntza-politika ere neurri batean.
Eginkizuna erraza da: euskaltzaleok (eta euskararen normalizazioaren alde dauden alderdiek) gutxienekoak hitzartu behar ditugu.
Zein dira gure gutxieneko horiek? Zer adostu dezakete aipatutako alderdiok, gainerako lubakietatik gaindi?
Horiexek proposatzera gatoz bada gure xumean, alderdi euskaltzaleen arteko gutxieneko adostasunerako oinarriak:
- Gure erakundeetako buruzagiak (alkateak, ahaldun nagusiak, Nafarroako lehendakaria) euskaldunak izango dira. Eta euskaldunak %50 diren udalerrietan, zinegotzi guztiak ere euskaldunak. Ados?
- Herritarrok (zuk, nik, denok) hizkuntza ofiziala aukeratu ahal izango dugula bermatuko da herriko eta herrialdeko administrazioarekin harremanetan jartzean. Ados?
- Euskarak behar du bultzada, ez beste ezein hizkuntzak, oraindino ere euskara delako hizkuntza gutxitua gurean. Ados?
- Bultzada horrek orohartzailea behar du. Hau da:
- Eskola ez denez nahikoa, haur eta gazteentzako eskolaz kanpoko jarduera publikoak euskara hutsez eskainiko ditugu herritar gehienak euskaldunak diren udalerrietan. Beste udalerrietan, euskarazko eskaintza gaztelerazkoaren parekoa dela ziurtatuko dugu. Ados?
- Gertu-gertuko erakunde horietako egunerokoan, euskarari emango diogu lehentasuna. Ados?
- Hauteskunde-kanpainarako programan, nork bere udalerriari (edo herrialdeari) egokituriko konpromisoak hartuko ditu euskararen arloan. Konpromiso egingarriak baina, aldi berean, euskaldunontzat esanguratsuak eta bermedunak izango direnak. Ados?
- Konpromiso horien betetze-maila udalerriko eragile euskaltzaleekin batera egiaztatuko dugu: elkarrekin zehaztuko dugu programan jasotakoa behar bezala betetzen ari ote garen. Ados?
- Euskaraldiaren zain geratu barik, erabileraren aldeko kanpainak egingo ditugu udalerri guztietan. Eta gure eledunen eguneroko praktika eredugarria izango da. Ados?
- Udalerri ez euskaldunetan, ezagutza guztion eskura eta doan egongo dela ziurtatuko dugu. Ados?
Euskaraldiak boteretu egin gaitu, eta ondo dago. Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzen ari gara, eta hori ere ondo dago. Badaukagu zer ospatu eta badauzkagu indartsu sentitzeko arrazoiak ere.
Ordainean, orain, indartsu sentitzen garen honetan, indar hori ekinean jarri behar dugu. Sei hilabete barru, euskaldun askok eta askok botoa emango dugu. Nork bere hautua egingo du. Baina… gure botoa jaso dezatela hizkuntzaren alorrean gutxieneko partekatu batzuk beteko dituzten alderdiek. Ados?
Patxi Salaberri, Mikel Basabe, Pako Sudupe eta JJ Agirre
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]
Historikotzat nekez har daitekeen argazkiaren erdian agertzen den neskatoa idazten ari da, zer eta izenorde zerrenda bat: ni, zu, hura, gu, zuek, haiek. Beherantz begira egonik, neskatoaren begirada nolakoa den antzeman ezinik gelditu naiz ni.
Argazkilariaren lanari soraio,... [+]
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]