Gaizki edota behar bezainbeste ordu lo ez egitea normalizatu dugun arren, ondorio garrantzitsuak ditu, adinaren arabera ezberdinak. Loari minutuak lapurtzen dizkiogu helduok, denera heldu ahal izateko; umeen ordutegia berriz, “ez da euren beharren araberakoa, helduen premietara egokitua baizik”.
Lau haurretik batek ez du kalitatezko lorik egiten eta azken hamarkadan, batez beste, 24 minutu lo galdu dituzte, Eldiario.es-en jaso dutenez. Sarri, umeen ordutegiak helduen beharren araberakoak direla gogoratzen du artikuluak, eta nabarmentzen du gure bizitzako lehen bost urteetan zeinen inportantea den loa: txikitan, esna gauden bitartean gure organismoan “hondatu” dena konpontzeko balio du, lo egin bitartean sistema immunologikoa eraikitzen goaz oraindik ezezagunak diren infekzioen aurrean, eta hazkuntzaren hormona garatzen da.
13-18 urte inguruko gazteek gutxienez 9 orduz lo jarraian egitea ere inportantea da, nerabeak bizi dituen prozesu hormonal, metaboliko eta psikoneurologikoetako asko lo egin bitartean garatzen direlako, baina gazte kopuru handi batek ez du zazpi orduko loaldia gainditzen, artikulu honetan kontatu genuenez.
Faktore nagusi bat aipatzen dute adituek: mugikorrak eta gailu elektronikoak. Mugikorrari katigatuta, ordu gutxiago egiten da lo, baita okerrago ere, mezu, ohartarazpen eta estimuluekiko egonezin. Melatonina edo loaren hormona inhibitzen du argiak (baita pantailaren argiak ere), eta Gonzalo Pin medikuak ARGIAko artikulu honetan dioenez, nerabe baten erloju biologikoa argiarekiko askoz sentikorragoa da gauez, goizez baino, alegia teknologiarekin baldin badago gehiago kostako zaio lo hartzea, "eta teknologiarekin egon ohi da". Duela gutxi egin duten ikerketa nabarmendu du medikuak: nerabe batek mugikorrean batez beste lau mezu jasotzen ditu gauez.
Mugikorrari katigatuta, ordu gutxiago egiten da lo, baita okerrago ere, mezu, ohartarazpen eta estimuluekiko egonezin
Helduentzako gomendioa: 7-9 ordu artean
Heldutan ere, lo egitea ezinbestekoa da organismoarentzat, bai funtzio zerebral osasuntsu bat bermatzeko, bai egoera fisiko egokia ahalbidetzeko. Paradoxikoki, badakigu lo egitea garrantzitsua dela, baina eguneroko zeregin, kezka eta aisialdi uneei heltzeko minutuak kentzen dizkiogu loari. Zehazki, Eldiariok dioenez, 7 eta 9 ordu artean egin behar ditu lo heldu batek, baina Espainiako Estatuan 6,8 ordukoa da batez bestekoa, eta azken berrogeita hamar urteetan ordu eta erdi eta bi ordu lo artean galdu ditugu.
Espainiako Estatuko datuak esanguratsuak dira: helduen ia erdiak ez du kalitatezko lorik, lo nahasmenduak laukoiztu egin dira hamarkada batean, horietako hainbatek kronifikaturiko insomnioa du eta herritarren %11k lasaigarriak edo bestelako farmakoak hartzen ditu lo egiteko. Are, bentzodiazepinaren kontsumo handiena duen munduko lurraldea da Espainiako Estatua.
Maila kognitiboan, arretan, egoera animikoan, jardun akademikoan edo lanekoan, eta erabakiak hartzeko garaian eragiten du behar bezainbeste edo behar bezain ongi lo ez egiteak. Besteak beste, bihotzekoa, minbizia, obesitatea, diabetesa eta depresioa eragiteko aukerak ere areagotzen ditu loaldi kaskarrak, adituen esanetan.
Lo nahasmenduak laukoiztu egin dira hamarkada batean, horietako hainbatek kronifikaturiko insomnioa du eta herritarren %11k lasaigarriak edo bestelako farmakoak hartzen ditu lo egiteko
Lorazepam eta bentzodiazepinetara ohituta dagoen gizartean, insomnioaren arrazoietara jotzea aholkatzen da: bestelako gaitzik ote dugun, zein diren norberaren ohiturak, harremanak, zailtasunak eta kezkak, egunean zehar deskantsurako aukerarik baliatzen al dugun, ongi jaten eta ariketa fisikoa egiten ote dugun…
Elizondoko osasun etxeko medikuaren bulegoan ez da medikurik izan gaur. Lehen eguna dute herrian sendagilerik gabe eta kezkatuta daude. Bizilagunak Baztango Osasun Plataforman batzartzen hasiak dira eta asteazkenetan protesta egiten dute kalean egoera salatzeko.
Amarengandik hurbil bizitzea gustatzen zaie. Ez dira urrutira joango santio-belarraren (Jacobaea vulgaris) haziak, eta haiengandik jaiotako landareak, familia osoa, amaren eta amonaren aldamenean hazi eta biziko dira. Familia tzarra, izan ere landare bakoitzak sasoi batean... [+]
"Kaixo Garbiñe! Asko gustatzen zait egiten duzuna. Ugalkortasunarentzat sendabelar baten bila ari naiz baina zure liburuan ez dut aurkitu. Bizi naizen lekuan inork ez daki horri buruz”. Mezu hori jaso nuen hilabete dela Instagrameko pribatutik eta eragin... [+]
Osatu dira, horretarako bitartekoak jarri, eta nahiko azkar. Ze lasaitua, dena isildu denean. Baina balantza handia izan da, eta begien atzean izu bat gehiago pilatu zaie, uneren batean pentsatu dutelako, gainera, agian, ez zirela inoiz itzuliko, edo ez guztiz. "Pasa... [+]
204 lagunek beren buruaz beste egin zuten iaz Hego Euskal Herrian, datu ofizialen arabera. Suizidatzeko arriskua izan dezakeen jendearen jarraipenean jartzen dute indarra administrazioen protokoloek. Suizidioaz egoki informatzearen garrantzia ere azpimarratu dute, Suizidioa... [+]
Imanol Pradales lehendakariak eta Alberto Martínez sailburuak gidatuta ostegun honetan bildu zen Bilbon osasun publikoari buruzko mahaia. Bertan izan ziren, halaber, osasunaren sektoreko eta euskal gizarteko eragile ugari.
Astelehen arratsalde eta gauean ez zen medikurik egon Laudioko Etengabeko Arreta Gunean. Irailean ere ez da bermatuta egongo mediku baten presentzia egunero Laudio eta Amurrioko Etengabeko Arreta Guneetan, gabezia aurreko hilabeteetan bezain nabarmena izango ez den arren.
Udaldian, erretiratuok ez ohi dugu opor goserik, eta patxadaz aztertu ahal ditugu gure inguruko gorabeherak. Hori dela-eta, gai batzuek harriduraz harrapatu naute, eta honako hauek dira.
Espainia. Eurokopak eta Olinpiar Jokoek uda osoa bete dute. Aldez aurretik, esan behar... [+]
Espainiako Estatuan 1.386 pertsona hil dira gehiegizko beroagatik abuztuan –iazko abuztuan baino %3 gehiago–, Osasun Ministerioaren Carlos III. Institutuak emandako datuen arabera. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan 44 lagun hil dira, eta Nafarroan 22.
Laudioko kaleak hartu zituzten larunbatean 1.300 herritarrek, SOS Aiaraldea plataformak deitutako eskualdeko mobilizazioan. Iragan ostegunean behar bezalako mediku-arreta ez jaso ostean herritar bat zendu izanak piztu du protesta, baina eskualdeko plataformak Osakidetzaren... [+]
XIX. eta XX. mendeetan ohikoa zen hiri nagusietako kaleetan ikustea janzkera tradizional ikusgarria zuten emakume batzuk, sendabelarrak saltzen. Ansotarrak ziren, Aragoiko Ansó ibarrekoak. Erakusketa batek haien historia kontatu digu, eta bide batez azalerazi du atzean... [+]
Hil arte bizirik sentitzearen beharraz ari da Olatz Mercader. Gaixorik egon izan delako bere bertsio gutxitua hurbilegi ikusi duenak badaki zein garrantzitsuak diren konpromisoa, grina eta desioa.
Irailarekin batera badator ikasturte berriaren hasiera eta milaka haur eta nerabek ikastetxeetarako bidea hartuko dute berriz ere, batzuk pozik, beste batzuk ez hainbeste, baina denek euren azterketak eta lezioak motxilan dituztela. Beste hainbeste espero zitekeen euskal... [+]