Haurrekin alzheimerraz mintzatzeko gakoak

  • Alzheimerraren inguruan haurrekin naturaltasunez hitz egitea du helburu ‘Arrain bat bezala’ antzezlanak. “Zenbat eta lehenago landu orduan eta gutxiago estigmatizatzen da”, nabarmendu du Ana Maestrojuán zuzendariak.

Maestras antzerki konpainia

2024ko urriaren 04an - 07:18

Iragana oraina baino presenteago dauka, gauzak ahazten zaizkio, nahasi egiten da eta denbora ezberdin interpretatzen du. Horiek dira Arrain bat bezala antzezlaneko protagonistak, Marcialek, dituen zenbait ezaugarri. Maestras konpainiak sorturiko antzezlan bat da, eta helburua da artearen bidez haurrekin alzheimerra lantzea. “Argi nuen haurrekin landu behar dela. Zenbat eta lehenago landu, orduan eta gutxiago estigmatizatzen da. Izan ere, gaixotasun hau oso estigmatizatuta dago”, esan du Ana Maestrojuán zuzendariak. Eragiten dioten gaien inguruko gaiak lantzen ditu, eta gertuko pertsona bati alzheimerra diagnostikatu ziotenez, gaiari naturaltasunez heltzea erabaki zuen. Urriaren 5ean Azkoinen eta 6an Lizarran izanen dira azken ikuskizunak. Erdaraz dira azken saioak, baina asmoa da euskaraz emanaldi gehiago egin ahal izatea.

Zuzendariaren arabera, “antzerkia gizartearen isla” da. Horregatik, gertutik bizi duen normaltasun bat islatu nahi izan du: “Horrelako gaixotasunak dituzten pertsonez inguratuta bizi dira haurrak. Uste dut maitasunez, zorroztasunez eta antzerkitik landu daitekeela”. Antzezlanean ez dute esplizituki esaten protagonistak alzheimerra duela; izan ere, helburua da haurrek galdetzea zer gertatzen zaion Marciali: “Haurrek guk galdu dugun begirada bat daukate. Gainera, eskuzabalagoak dira eta ez daude horren kutsatuta”.

Antzezlana amaitzean haur askok galdetu egiten dute zer duen protagonistak, zergatik ahazten zaizkion gauzak eta beste gauza asko. Hori dela eta, helduei haurrekin alzheimerraz mintzako gakoak emateko hitzaldiak egiten dituzte ikuskizunen aurretik. Alzheimerra eta bestelako dementziaren bat dutenen Nafarroako senideen elkarteko profesionalak (Afan) arduratzen dira solasaldiez. Sorkuntza prozesuan ere aritu dira aholkularitza lanetan.

"Erantzunak zintzotasunez eta maitasunez ematea komeni da"

Sinplea, argia eta ulerterraza

Zuriñe Muzquiz Eslava Afan elkarteko psikologoak zenbait tresna azaldu ditu. Lehenik, nabarmendu du hizkuntza “sinplea”, “argia” eta “ulerterraza” erabili behar dela, eta adinari egokitutako mezua izan behar dela: “Konparazio sinpleak edo eguneroko egoerak erabil ditzakegu ideia konplexuak azaltzeko. Adibidez, alzheimerra buruan gertatzen den gaixotasun bat da. Gaixotasun honek oroimena eta pentsatzeko gaitasuna ahultzen ditu. Horregatik batzuetan gauzak ahaztuko zaizkio: Izenak, objektuak…”. Horrez gain, marrazkiak, ipuinak edota antzezlanak lagungarriak izan daitezkeela dio.

Haurrek egiten dituzten galderei lekua egitea eta ez saihestea garrantzitsua dela ere esan du: “Ezinbestekoa da haurrek sentitzea entzuten ditugula eta sentitzen duten edo pentsatzen duten guztia adierazteko aukera ematea. Erantzunak zintzotasunez eta maitasunez ematea komeni da ere”. Baina zein da unerik egokiena? Muzquizen arabera, haurra aldaketak nabaritzen hasten denean izan ohi da: “Garrantzitsua da azalpenak emateko unea lasai aukeratzea, haurra eroso eta seguru sentitzen denean”.

Horrekin batera, haurraren eta alzheimerra duen pertsonaren arteko harremana lantzeko ariketak ere egin daitezke; hala nola bizitzaren historiari buruzko jarduerak egin argazki bilduma baten bidez, puzzle sinpleak egin, marraztu eta musika entzun.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Osasuna
2024-12-12 | Leire Ibar
Osakidetzako oposizioen filtrazioen ikerketa errudunik gabe itxi du epaileak

Blanca Ester Díaz Pulido epaileak Osakidetzako 2018ko oposizioen filtrazioen inguruko ikerketari amaiera eman dio, sei urte eta erdi igaro ondoren. Akusatu guztiak absolbitu dituzte, 22 guztira, nahiz eta bi kasu behin-behingoz artxibatu dituzten.


2024-12-11 | ARGIA
Osasun sistemak porrot ez egiteko, legea aldatzea beharrezkoa dela dio Nafarroako Gobernuak

Osasun Legea aldatzea beharrezkoa dela adierazi du Nafarroako Osasun kontseilariak, hala nola Osasunbidea enpresa-erakunde publiko bihurtzea, bestela “luze gabe sistemak porrot” egingo duela argudiatuta. Sindikatuak ez daude formula horrekin ados.


2024-12-05 | Julene Flamarique
Urtero 30-40 hies kasu berri antzematen dira Nafarroan

Kutsatze gutxiago egon ez dadin diagnostiko horiek lehenago egitea zein garrantzitsua den azpimarratu du Nafarroako Osasun zuzendari nagusiak. “Osasun-sistemara heltzeko zailtasun handiagoak dituztenengan” jarri du fokua aurtengo hiesaren Eguneko kanpainak.Nafarroak... [+]


Tunagate: merkurio pixka bat nahi entsaladarekin?

Atun latatan aurkitu diren merkurio kopuruekin asaldatuta dabiltza herritarrak. Bloom erakundeak Europan egindako ikerketa baten arabera, Carrefour, Intermarché, Mercadona, Aldi... supermerkatu guztiek merkaturatzen dute atuna kutsaturik. Arrantza industrialak berehala... [+]


Erru sentimendua heriotza perinatalean

Haurdunaldiaren zazpigarren hilabetean hil zen Aduna, Amets Etxeberriaren alaba. Halakoetan, erru sentimendua da bizkar gainean emakume askok hartzen duen zama, dolua ere oztopatzen duena. Profesionalengandik jasotzen duzun tratua funtsezkoa dela dio Etxeberriak, horri aurre... [+]


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-27 | Estitxu Eizagirre
Kosmetikoak Sendabelarrekin
Nola garbitu eta zaindu, gorputza eta Lurra kutsatu gabe?

Azala ez da azaleko gaia, kanpoarekiko muga eta gure buruaren babesa baizik. Ordea, kosmetiko industrialak erabiliz gero, toxiko kimikoak barneratzen ditu gure gorputzak azaletik, eta dutxako zulotik behera joaten direnean, ura eta Lurra ere kutsatzen ditugu egunero. Eredu... [+]


Osakidetzari eginiko erreklamazioak %20 igo dira azken urtean

Kexak eta esker onak paretsu mantendu dira, baina erreklamazioetan bada aldea. Esaterako, aurtengo ekaina iazkoarekin alderatuta, ia %30 igo dira erreklamazioak.


2024-11-15 | Gedar
Haserrea Gurutzetako ospitalean, Joint Commission-en auditoriaren astean

 Aste honetan zehar egongo da AEBko auditoria Gurutzetako ospitalean; bere estandarrak betetzen dituzten osasun-zentroei akreditazioa ematen die. Osakidetzak 106.843 euro gastatu ditu bere aurrean itxurak egiteko.


“Menopausia patologizatu beharrean, etapa baten parte gisa bizi behar dugu”

Sexologian eta zoru pelbikoan aditua den Juncal Alzugaray Zurimendi fisioak zenbait gako eman ditu klimaterioa eta menopausia hobeto ulertzeko.


Silikosi epidemia: kasuak biderkatu egin dira sukalderako harri-artifizialaren ondorioz

Silizearen hautsak sorturiko gaitz eta biriketako minbizi kasuek ez dute etenik azken urteetan. Australian, Ingalaterran edo Espainiako Estatuan alarmak piztu dira, eta kristal-silizea duten kuartzozko sukalderako mahaiak egitea debekatzeko urratsak ematen hasi dira.


Eguneraketa berriak daude