Harrituta
Harrituta. Bai, harrituta grafikoari begira. Eta sinetsi ezinik ere bai Europako mapari so. Gure herria COVID-19ak hildako pertsona gehien dituen herrietako bat dela? Nola da posible? Ez genuen munduko osasun sistemarik onena? Ez ginen elkartasunaz jokatzen duen eta auzolanean diharduen gizarte bat? Ziur ez dela gurea baino larriago den egoerarik beste hainbeste herrialdetan, Europan edo munduan? Bada, ez. Mundu mailan estatu bakar batek ditu, milioi biztanleko, Hego Euskal Herriak baino COVID-19ak hildako gehiago: Belgikak. PCR positiboa izan ez arren sintomatologia bera duten hildakoak COVID-19 erregistroan ere zenbatzen dituzte han.
Azalpen edo justifikazioaren bila, gure populazioaren adina edo dentsitateari begira jartzen dira batzuk datu hauetaz jabetzean, baina ez batak ez besteak ez ditu azaltzen herrialdeen artean ikusten diren ezberdintasun nagusienak. Eta Alemaniarekiko dagoen alde erraldoia azpimarratzean, haien datuak kolokan jarri izan dituzte zenbaitek, ezin sinetsita hain alde handia egon daitekeenik. Hori egiten dute, bertan zer egin den aztertu beharrean.
Nahita edo nahigabean, COVID-19ak hildakoen zenbakiei garrantzia kendu zaie bigarren olatu honetan. Garrantzia kenduta, bai, baina zenbaki horietako bakoitzak izen eta abizena zuen. Asteak dira kutsatuen zenbakiek gora egiten zutela berriz, eta horren atzetik hildakoak etorriko zirela bagenekiela. Bai, bagenekien hilaren hasieran Hego Euskal Herrian egunero 1.500tik gora topatutako positiboetatik, hiru aste pasatuta egunero hogei bizitza galduko zirela, azken astean ikusi dugun bezala. Baina aitzakia bat edo beste erabiliz, pertsona horiek bizitzeko zuten eskubidea urratu egin dugu. Alboko ondorio gisa hartu genituen haien bizitzak, benetan kutsatze kateak eteteko egin behar zen guztia egiteko prest ez geundelako. Ardura maila ezberdinekin, noski. Batzuek txikia eta beste batzuek askoz handiagoa, arduradun izateak hori dakarrelako. Baina bakoitza bere ardurarekin. Eta aurreikus zitekeen gisa, ez errietarekin ezta kexa hutsekin ere ez dira bizitza horiek salbatu. Planteamendu berriak behar dira, gainera, etorri zaigunari aurre egiteko, gurpila asmatu beharrik gabe, mundu osoa dugulako honi aurre egiten nola hobetu ikasteko. Eta gauzak beste modu batean egiteko proposamenak mahai gainean daude. Baina oraindik ere entzungor dira horiek onartu edota inplementatzeko gaitasuna dutenak. Noiz arte? Zenbat bizitza gehiago galdu beharko dira? Eta zeren izenean galtzen dira? Ekonomiaren izenean? Gure historia hurbilean bizitza oro sakratua dela min eta sufrimendu handiz elkar-irakatsi eta gero, zertan gabiltza orain?
Ekuazioa oso sinplea da. COVID-19az inor ez hiltzeko, birusarekin inongo kutsatzerik ez izatea beharko genuke. Guztiz desagerraraztea posible ez badugu ere, egin dezagun ahalegina behintzat ahal eta kutsatze gutxien gertatzeko. Egunean hogei hildako ez izateko. Hori lortzeko esfortzu handi bat jarri behar bada ere, baditugu zenbait adibide mundu mailan gauzak hobeto egiteko. Diruagatik ez gara ari behar diren pausoak ematen? Benetan? Hain miopeak gara ez dugula ikusten ekonomia egoera txarragoa pairatzen ari dela eta pairatuko duela pandemiari serio aurre egiten ez diogulako. Orduan, zertan gabiltza?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
AEBetako agintaldi berriak ekonomiaren esparruan ekarriko duena zehaztea ez da lan erraza. Estrategia ekonomiko berriaren ardatza liberalismoaren eta kanpo sektorerako protekzionismoaren arteko uztarketa bitxia izango da. AEBetan aldian-aldian halakorik gertatu den arren,... [+]
Lanbidek Diru-sarrera Bermatzeko Errentetako iruzurraren aurkako kanpaina jarri du martxan, eta salaketetarako buzoi anonimoa sortu du. Jaso dituen kritikei erantzunez, adierazi du buzoi hau salaketak eta jakinarazpenak ordenatzeko tresna huts bat dela. Ez du ez klase... [+]
Azken 15 urteetan dugun Internetak hartu duen bilakaera ikusita, duen eredu teknologiko eta negozio ereduari lotuta, gizatasunaren alde txarrenak areagotzeko tresna dela pentsatu dezakegu. Ideia horrekin konforme ez dauden eragileak sortu dira mundu osoan zehar. Honako... [+]
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]
2006. urtean, Baltasar Garzonek, orduko epaile izarrak, errebelazio moduko bat izan zuen, eta jardunbide bat idatzi zuen, terrorismoagatik inkomunikatutako atxilotuen eskubideak bermatzeko. Epaile berak ehunka atxilotu inkomunikatu pasatzen ikusi zituen bere aretotik, horietako... [+]
Bihotzean ditudan oroitzapenik politenetakoak dira. Euskal Filologia egiten ari nintzen garai hartan, eta Arbizuko elkarte batera joan ginen Ruper Ordorikaren kontzertu batera. Han zeuden Rikardo Arregi Diaz de Heredia eta Juanjo Olasagarre. Ez nintzen Arregiri esatera ausartu... [+]
Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]
Esaten da Simone de Beauvoir-ek idatzi zuela zapaltzailea ez litzatekeela hain indartsua izango zapalduaren lerroetan konplizerik ez balu. Niri oso normala iruditzen zait... zer nahi duzue, ba? Zapalduta zaudenean, ulergarria ere bada zure kondizio hori hobetu nahi izatea, eta... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]