Harrituta
Harrituta. Bai, harrituta grafikoari begira. Eta sinetsi ezinik ere bai Europako mapari so. Gure herria COVID-19ak hildako pertsona gehien dituen herrietako bat dela? Nola da posible? Ez genuen munduko osasun sistemarik onena? Ez ginen elkartasunaz jokatzen duen eta auzolanean diharduen gizarte bat? Ziur ez dela gurea baino larriago den egoerarik beste hainbeste herrialdetan, Europan edo munduan? Bada, ez. Mundu mailan estatu bakar batek ditu, milioi biztanleko, Hego Euskal Herriak baino COVID-19ak hildako gehiago: Belgikak. PCR positiboa izan ez arren sintomatologia bera duten hildakoak COVID-19 erregistroan ere zenbatzen dituzte han.
Azalpen edo justifikazioaren bila, gure populazioaren adina edo dentsitateari begira jartzen dira batzuk datu hauetaz jabetzean, baina ez batak ez besteak ez ditu azaltzen herrialdeen artean ikusten diren ezberdintasun nagusienak. Eta Alemaniarekiko dagoen alde erraldoia azpimarratzean, haien datuak kolokan jarri izan dituzte zenbaitek, ezin sinetsita hain alde handia egon daitekeenik. Hori egiten dute, bertan zer egin den aztertu beharrean.
Nahita edo nahigabean, COVID-19ak hildakoen zenbakiei garrantzia kendu zaie bigarren olatu honetan. Garrantzia kenduta, bai, baina zenbaki horietako bakoitzak izen eta abizena zuen. Asteak dira kutsatuen zenbakiek gora egiten zutela berriz, eta horren atzetik hildakoak etorriko zirela bagenekiela. Bai, bagenekien hilaren hasieran Hego Euskal Herrian egunero 1.500tik gora topatutako positiboetatik, hiru aste pasatuta egunero hogei bizitza galduko zirela, azken astean ikusi dugun bezala. Baina aitzakia bat edo beste erabiliz, pertsona horiek bizitzeko zuten eskubidea urratu egin dugu. Alboko ondorio gisa hartu genituen haien bizitzak, benetan kutsatze kateak eteteko egin behar zen guztia egiteko prest ez geundelako. Ardura maila ezberdinekin, noski. Batzuek txikia eta beste batzuek askoz handiagoa, arduradun izateak hori dakarrelako. Baina bakoitza bere ardurarekin. Eta aurreikus zitekeen gisa, ez errietarekin ezta kexa hutsekin ere ez dira bizitza horiek salbatu. Planteamendu berriak behar dira, gainera, etorri zaigunari aurre egiteko, gurpila asmatu beharrik gabe, mundu osoa dugulako honi aurre egiten nola hobetu ikasteko. Eta gauzak beste modu batean egiteko proposamenak mahai gainean daude. Baina oraindik ere entzungor dira horiek onartu edota inplementatzeko gaitasuna dutenak. Noiz arte? Zenbat bizitza gehiago galdu beharko dira? Eta zeren izenean galtzen dira? Ekonomiaren izenean? Gure historia hurbilean bizitza oro sakratua dela min eta sufrimendu handiz elkar-irakatsi eta gero, zertan gabiltza orain?
Ekuazioa oso sinplea da. COVID-19az inor ez hiltzeko, birusarekin inongo kutsatzerik ez izatea beharko genuke. Guztiz desagerraraztea posible ez badugu ere, egin dezagun ahalegina behintzat ahal eta kutsatze gutxien gertatzeko. Egunean hogei hildako ez izateko. Hori lortzeko esfortzu handi bat jarri behar bada ere, baditugu zenbait adibide mundu mailan gauzak hobeto egiteko. Diruagatik ez gara ari behar diren pausoak ematen? Benetan? Hain miopeak gara ez dugula ikusten ekonomia egoera txarragoa pairatzen ari dela eta pairatuko duela pandemiari serio aurre egiten ez diogulako. Orduan, zertan gabiltza?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.
Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]
Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]
Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]
Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]
Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.
Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]
Bizitzak dena inguratzen du, mugatua eta hauskorra da. Bizitza onak bizitzeko, gorputzak zer egin badakiela iruditzen zait, buruak ordea, nahiz eta jakin (ondo informatuta dagoenean), askotan gorputza nahita isiltzen duela ikusten dut. Isiltze horretan burua beste buru... [+]
Eroso gaude ingurunea gure egoera fisiko/emozionalera egokitzen denean. Besteak ni kontuan hartu nauenean, izan gizaki bat, objektu bat, espazio bat. Erosotasunaren klabea produktu eta espazio diseinuan beharrizan handi gisa sartu da, erosotzat jotzen dena erosgarria delako... [+]