Inork ez daki herri mugimendu bat noiz irten daitekeen ondo, noiz gaizki. Ur tantek putzu bat betetzen duten bezala, gizartea osatzen duen norbanako bakoitzaren eskuetan dago mugimendu bati bermea eman edo ez erabakitzea. Pertsonarik gabe, ez dago herri mugimendurik.

Munduan zehar hainbat tokitan izugarrizko oihartzuna izan zuen M15 mugimendua etorri zait gogora. Izan ere, Indignez Vous! saiakerak abiarazitako mugimenduaren (agur bat bide batez, Hessel) aldeko lagunak Donostiako Boulevardean jarri zirenean, hasiera batean indarrez eta beste leku batzuetan izandako arrakastarekin jarraitzeko esperantzaz hasi zen horrek, ez zuen uste bezainbeste iraun. Kioskoaren pareko kanpamendua kanpinlariak galduz joan zen, utopiak arrakalatzen, errealitate gordinera itzultzen, harik eta egun batean, besterik gabe, inor bertaratu ez zen arte.

Bertan egiten ziren aldarrikapen asko euskal autodeterminazioaren borrokan aldarrikatu izan diren ideiak ere badira. Eta hala ere, onartu beharra dago: M15 mugimendua ez zen Donostiako gazteak benetan haserretzera iritsi. Beharbada euskal gizartetik sortu ez zen mugimendu bat zelako? 

Batzuek uste dute gizarte mugimendu batek aurrera egin dezan lider sinboliko baten beharra duela. Beltzen eskubideen aldeko borrokan Martin Luther King izan zen bezala, edota Stephane Hesselen gisa, M15en kasuan. Bada, batzuetan kasualitatearen indarrek frogatzen dute hori ez dela hala.

Bestelako kanpamendu batek hartu du Boulevarda azken egunotan. Herri mugimendua izan da hau ere, zortzi gazteren aurkako epaia ezagutu eta berehala gutxi batzuek modu espontaneoan hasi zutena eta, pixkanaka, denborak aurrera egin ahala, jendetsuagoa bihurtzen hasi zena. Astebete baino gutxiagoan, Askegunean denetariko jarduerak antolatu dira zigortuak dauden gazteak momenturo jendez inguraturik egon daitezen: Herri bazkarietatik hasita kontzertuetara, bertso saioetatik mus txapelketetara, hitzaldi eta mahai inguruetatik dokumentalen proiekzioetara.

Aldarrikapenak egin dira, eskerrak eta besarkada sutsuak eman dira, amorrua kanporatu da hitzen bidez. Ideia iraultzaileei hauspoa eman zaie, borroka molde berrien inguruan eztabaidatu da, erresistentzia pasiboa aplikatu da eta indarkeria-eza aktiboa eta desobedientzia zibila posible direla berretsi da. Horri guztiari, goiz eta arratsaldez zigortuak dauden gazteak etxeraino laguntzen dituzten zutabeen antolaketa gehitu behar zaio. Eta dena astebete baino gutxiagoan. Gizakiak kanpotik datozen mehatxuen aurrean duen erantzun psikologikoa berehalakoa izan ohi da; bada antzekoa gertatu da kasu honetan, gizarte eskalan.

Larunbateko manifestaldira uste baino askoz jende gehiago bertaratu zen. 6.000 pertsona elkartu ziren Donostian, euskal gazteria libre eta legala aldarrikatzeko. Eta bertan jaurtitako aldarrikapenen lerro-artean, mugimendu hau, elur bola bat maldan behera irristatzen denean bezalaxe, oraindik gehiago handituko dela ulertu genuen.

Eguraldiaren lege ulertezinek ere euskal gazteriaren alde egin zuten, eta zeru urdin bat eskaini ziguten bertan herri harresia irudikatzen zuten puxika laranjen kolorea nabarmendu zedin. Orotara, aurreko astelehenean hasitako mugimenduak eguraldia sponsor bezala eduki zuen larunbatean, komunikabideetan irakurleen begietara ikusgarriak ziren argazkiak argitaratu zitezen lagundu zuena, gatazka horri aspalditik behar zuen atentzio mediatikoa emanez.

Epaia emana dago, eta argi dago egoera hau nola bukatuko den. Baina denbora errekordean antolatutako kanpamendu honek kontzientzia asko irauli ditu, sona hartu du orain arte gai hauei entzungor egiten zieten komunikabideetan, eta herriak egin dezakeen harresia, sinbolikoki bada ere, harriz eta adreiluz eginikoa baino hauskaitzagoa izan daitekeela frogatu du.

Igandean Askegunean proiektatu den Ziztadak dokumentalaren aurkezpenean esan zen bezala: “Pelikula hau orain egiten hasiko bagina, dudarik ez izan Askegunean gertatzen ari den honetaz ere hitz egingo genuela”. Euskal Herrian desobedientzia zibila indarkeriarik gabe egin dezakegula demostratzen ari baikara berriz ere. Argi geldi dadin gatazka honi soluzioa bilatu nahi diotenak benetan zeintzuk diren.