Haria
Pasa den abuztuaren 1ean Arangurenen izan ginen familiako hamar bat lagun. Irulegin egiten ari diren indusketa eta lanen berri ezin hobeto eman zuten Aranzadiko bi gaztek. Oso oso gomendagarria da bisita hori, egiten ari diren lanaren dimentsioa hartzen baituzu bertan.
Bide erdian ginela, lehen geldialdian, Aranzadikoek ea noizbait Arangurenen izanak ginen edo ezagutzen al genuen galdegin ziguten. Nik bertan sekula egon gabea nintzela erran nion, baina bailara ezagutzen nuela zabortegiaren aurka herritarrek egin zuten borrokagatik. Aranzadiko gazteak aipatua baieztatu zuen (bera sortu gabea zen urte horietan) eta esan zuen borroka horri "esker" Arangureneko Udala bildu zela eta mankomunitatea osatu. Mankomunitate horrek babestu ditu Irulegiko indusketak. Nafarroako Gobernuak ez du finantzamenduan parte hartu.
Lehen harridura eta lehen gogoeta: zergatik? Erantzuna zuek ere ezagutzen duzue.
Irulegiko gaztelura iritsi aitzin herri baskoiaren arrastoak ezagutu genituen, nola bizi ziren, azaltzen diren arrastoekin nola eraikitzen diren hipotesi ezberdinak, batzuetan beste aurkikuntza batek baieztatzen dituenak edo dena hankaz gora jartzen dituenak.
Herri baskoi hori suntsitua izan zen. Erromatarrek txikitua, kale bakar batean 102 gezi punta aurkitu dituzte. Sarraskia.
Etxera itzultzen ari ginela, ezin nuen burutik kendu nola herri baskoi hori suntsitu eta 2.500 urtera Arangureneko herritarrek berriz ere erasoari aurre egin zioten
Etxera itzultzen ari ginela, ezin nuen burutik kendu nola herri baskoi hori suntsitu eta 2.500 urtera Arangureneko herritarrek berriz ere erasoari aurre egin zioten. Oroitzen dut egunkarietan azaldu zen argazki bat, non ikus zitekeen herritarrak jipoitu zituztela beraien gorputzekin makinak geratzen ari zirela eta bertako parrokoa buruko zauri batetik odola zeriola. Oroitzen dut nola erraten zuten telebistan biolentoak zirela, terroristen parekoak, jipoituak eta atxilotuak izan ziren hainbat.
Irulegiko eskuan agertzen den testua aitzineko euskara, protoeuskara edo euskararen aurreko beste hizkuntza bat dela entzun dugu. Garrantzi handiko kontuak dira filologoentzat, baina niri, egia esan, bost.
Jakin berri dugu Aroztegian egin nahi duten proiektu txikitzaileari aurre egiteagatik lau herritar epaituak izango direla, espetxe eta isun ekonomiko handiak eskatzen dizkietela. Eta telebistan berbera entzuten jarraitzen dugu. Diskurtso bera... berriz ere.
Gu Irulegiko esku horretatik, lehenagotik agian, kate artean bere bidea egiten ari den hari fin bat gara. Ikastolak asmatu zituen haria, lekuko baten atzetik korrika eginez arrotzen den haria, Itoizko urtegiko kableak moztu zituena eta zentral nuklearrak geldiarazi zituena, Arangurenen zabortegia egiten ari ziren makinen aurrean paratu zen hari berdina da, Aroztegiko makroproiektua gelditu duena. Hari fin bat, zaharra eta hauskorra agian, bere bidea egiten... etengabe.
Ez dakit Irulegiko baskoi horiek irrintziak botatzen zituzten edo ez. Ez dakit jakin daitekeen ere. Dakidana da nik beraien irrintziaren oihartzuna sentitu dudala, argi, ozen, indartsu.
Kontxita Beitia
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]