“Haragiari fama txarra kentzeko garaia da, gakoa abereen maneiuan dago”
2009tik dihardu Unai Beitia bizkaitarrak Itturbaltza abeltzaintza proiektuan buru belarri, Maider Asla emaztearekin eta honen anaia Unaiekin eskuz esku. Moxal haragiarekin hasi ziren, zuzeneko salmenta eginez, baina urteotan proiektura bestelako espezieak ere sartzen joan dira, hala nola, behiak, txerriak, ardiak eta oilaskoak. "Abeltzaintza birsortzailea" deiturikoa praktikara daramate Mungia eta Gamiz-Fika artean duten lursail zabalean, eta eredu horren dibulgazio lanean ere ari da Beitia. Lekunberrin irailaren bukaeran ospatu ziren Abeltzaintza Birsortzailearen VI. Iberiar Topaketetan parte hartu zuen, esaterako.
“Asko laburbilduta, naturaren alde lan egitean datza abeltzaintza birsortzaileak, animalien maneiuak naturan belarjaleek duten portaera imitatzean, alegia”, azaldu du Beitiak. Afrikako sabanako dokumentalen adibidea jarri du, hobeki azaltzeko: “Talde handitan ibiltzen dira animaliak, eta inoiz ez dira luzaroan belardi berean gelditzen, beti ari dira mugitzen”. Abeltzaintza birsortzailean ere, abere taldeak landa berean denbora gutxi izaten dituzte, egun bat edo bi, gainartzaintza ekiditeko. “Lursail txikietan banatzen dugu ingurua, eta egunero lursailez aldatzen ditugu, belardiari atseden denbora nahikoa emateko”, dio.
Neguan gutxienez 90 atseden egun eta udan 30 ematen diote ganadua pasatu den lursailari. Horrela, belarrari eta landareei gelditu zaien energiarekin aurrera egiteko aukera ematen diote, eta lurra konpaktatzea ekiditen. Animaliei dagokionez ere, abeltzaintza eredu honetan ez darabilte desparasitatzailerik —izatekotan, naturalak, eta kantitate txikian—, animaliak lursailez aldatzearekin parasitoen zikloa mozten delako. “Azkenean, esaten da naturan belardiak eta belarjaleak elkarregaz eboluzionatu dutela milioika urtetan, eta sinbiosi bat sortzen dela horien artean”, dio bizkaitarrak.
Indarra hartzen doan mugimendua
Oraindik nahiko bazterrekoa den arren, nekazaritza eta abeltzaintza birsortzailea pixkanaka indarra hartzen ari dela dio Beitiak, baina arriskuak ere ikusten dizkio horri, esaterako, beste kasu askotan gertatu bezala, korporazio handiek haien diskurtsoa –edukiz hustuta– bereganatzea. “Horien kontra ezin dugu deus egin, haiek jarriko dizute etiketan ‘abeltzaintza birsortzailetik eratorritako esnea’”, gehitu du.
Gamizko baserrian haiek ekoitzitako haragiaren zuzeneko salmenta egiten dute Itturbaltzako kideek, eta Bilboko eta inguruko azoketara ere joaten dira maiz. Azken urteotan haragia desprestigiatzeko egon den joerari buelta emateko garaia dela aldarrikatu du abeltzainak: “Denok sartzen gaituzte zaku berean, baina abereak, belarjaleak eta hausnarkariak beharrezkoak dira, maneiuan dago koxka”, dio. Egungo gizarte modernoaren hipokresiaren adibide bat gehiago iruditzen zaio haragiarekiko jarrera. Hori, eta jendartearen gehiengoak baserri munduarekin batere hartu-emanik ez izatearen adierazle.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]