Duela ehun urte gertatu zitzaiona kontatzen digu Lur protagonistak ipuinean, baserri giroa, hildakoak eta Gau beltza uztartuz. Edurne Mitxeo da egilea eta Kepa Etxebarriaren marrazkiek laguntzen dute testua. Lezoko Udalaren babesari esker kaleratu berri duten liburuak umeei dolua erraztea du xede, besteak beste. “Sarri, bat-batean harrapatzen gaitu heriotzak eta etxe batzuetan agian ez dakite gaiaz nola hitz egin umeekin; ipuin hau lagungarri izatea nahi genuke. Haurrei esan ohi diegu hil den pertsona lo geratu dela, edo bidaia luze bat abiatu duela… baina egia esan behar zaie, pertsona hori hil egin dela, bihotza geratu zaiola; kontua da goxo eta behar bezala esatea, eta horretarako bitartekoa izan nahi du liburuak”. Saldutako liburu bakoitzetik, euro bat joango da Bihotzez Sortzetiko Kardiopatien Elkartera.

Gau beltza edo Arimen gaua aitzakia ona da heriotzaz mintzatzeko. Gero eta herri gehiagotan berreskuratu dituzte euskal ohitura zaharrak, Halloweenen indarraren aurrean. Hala, gero eta zabalduago daude gure arbasoen usadioak: arimen alde kandelak pizten zituzten eta kalabazak, erremolatxak edota patatak hustu, kandelak bertan sartzeko. Zentzua Halloween jaiaren kontrakoa dela azaldu digu Mitxeok: Halloweenek uxatu egiten ditu arimak, eta Gau beltzak aldiz maite ditugunen arimak erakartzea du helburu, “horregatik pizten dira kandelak, etxerako bidean gidatzeko”. Azken finean, garai batean oso presente zegoen heriotza –bizi-baldintzak ez ziren oraingoak–, txikitatik ulertzen zuten bizitzaren parte zela, eta egun bat zuten arimetan pentsatzeko. “Gaur egun, noiz bizi dugu heriotza?”.

Herri guztia inplikatuko duen festa

Beste asmo bat ere badu ipuinak: herri mailako festa bultzatzea. 2016tik Lezon duen kafetegian ospatzen du Gau beltza Mitxeok, arrakasta handiz gainera, ume eta heldu ugari biltzen baitira urtero, baina festa herri guztira zabaltzea du buruan. Gaztainen bila joan, etxez etxe mozorrotuta janaria eskatu, gero gaztaina erreak eta etxez etxe lortutakoa jateko elkartu, sutara mezuak bota… Horrela irudikatzen du eguna Mitxeok. “Haurrentzat sekulako festa da hau: mozorrotuta, gauez, litxarreriak jaten… Zer gehiago eskatu daiteke?”.

Beldurra kudeatzeko gaua ere izan daiteke umeentzat. “Errespetua eta beldur pixka bat izatea ona da, baina geldi uzten gaituen ikara ez da ona, ez digulako aurrera egiten uzten, eta halakoetan garrantzitsua da egoerari buelta ematen jakitea. Pandemia hau oso adibide ona da, beldurrarekin dugun harremanaz gogoetatzeko”.